Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1994, Síða 67

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
67
5. Siðfræðilegt mat varðandi val á þeim sem
ættu að njóta tækninnar, dreifingu úrræða og rétt
annarra sjúklinga til heilbrigðisþjónustu.
Ef ekki er tekin afstaða til þessara þátta verður
mjög erfitt að segja fyrir um langtímaáhrif þess að
taka upp nýjungar. Þrátt fyrir þessa staðreynd, er
sífellt verið að taka í notkun tækninýjungar, sem
ekki hafa verið rannsakaðar nægilega vel. Upp-
fylli nýjungin ekki framangreind skilyrði ætti
aldrei að nota hana, nema sem hluta af skipu-
lagðri rannsókn til að safna upplýsingum. Það
verður að telja frumskilyrði að framleiðendur
slíkrar tækni kosti rannsóknir og athuganir á þess-
um þáttum. Að taka upp nýja tækni án þess að
gerðar hafi verið viðeigandi rannsóknir og saman-
burður við aðrar aðferðir við rannsóknir og með-
ferð er óviðunandi til lengdar.
Lokaorð
Ég hef hér reynt að ræða um nokkur atriði, sem
mér finnast skipta máli í sambandi við forgangs-
röðun í heilbrigðiskerfinu. Ég vil að lokum segja
að það virðist skynsamlegt að koma á forgangs-
röðun sjúkdóma í kerfinu. Hins vegar ber að geta
þess, að ekki er til neinn gildur gullstaðall fyrir
þessa röðun, það er heldur ekki til neinn einn
réttur listi eða leiðbeiningar. Forgangslistar og
leiðbeiningar verða alltaf gallaðar og þarfnast
endurskoðunar í tímans rás.
Þó að mörg vandamál séu fólgin í ákveðnari
forgangsröðun sjúklinga og sjúkdóma en tíðkast
hefur, er hún álitlegur valkostur til að gera heil-
brigðiskerfið skilvirkara. Ég tel, að brýnt sé að
hefja ýtarlega og ábyrga umræðu um valkosti í
heilbrigðisþjónustu, með þátttöku stjórnmála-
manna, heilbrigðisstarfsfólks og almennings, en í
þeirri umræðu verða læknar að taka virkan þátt.
Það er ekki fullljóst, hvernig slík umræða færi
best fram, en benda mætti á ýmsa þætti til um-
ræðu. Hins verður að gæta, að umræðan fari fram
af varúð vegna þess hve viðkvæmt málefnið er.
Að lokum er ein spurning, sem ég vil beina til
Henrik R. Wulff:
Hvort og þá hvernig er hægt að tryggja réttláta
skiptingu heilbrigðisþjónustu ?
Heimildir:
1. Thwaites B. The NHS; the end of the rainbow. Southamp-
ton: Institute for Health Policy Studies 1987.
2. Banta HD, Kemp K. The Management of health care
technology in nine countries. New York: Springer Publis-
hing Company, 1982.
3. Oregon-report. Oregon: Health Services Commission, 1991.
4. Hadorn DC. Setting Health Care Priorities in Oregon Cost-
effectiveness Meets the Rule of Rescue. JAMA 1991; 265:
2218-25.
5. Choices in Health Care. A Report by the Govemment
Committee on Choices in Health Care. Holland: Zoeter-
meer, 1992.
6. Jonsson E. Studies in health economics. Stockholm: The
Economic Research Institute, Stockholm School of Econ-
omics, 1980.
7. Kirkman-Liff B, Schneller E. Health Care Manage Rev
1992; 17: 59-70.
8. Detsky AS, Naglie IG. A Clinician’s Guide to Cost-effecti-
veness Analysis. Ann Int Med 1990; 113: 147-54.
9. Williams A. Cost-effectiveness analysis: is it ethical? J Med
Ethics 1992; 18: 7-11.
10. Loomes G, McKenzie. The Use of QALY’s in Health Care
Decision Making. Soc Sci Med 1989; 28: 299-308.
11. Wulff HR, Pedersen SA, Rosenberg R. Heimspeki læknis-
fræðinnar-kynning. Reykjavík: Iðunn, 1991.
12. Eddy DM. Clinical decision making; from theory to
practice. JAMA 1990; 263: 441-3.
13. Evans RW. Health Care Technology and the Inevitability of
Resource Allocation and Rationing Decisions. JAMA1983;
249; 2041-53.