Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1994, Side 70

70
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
Einstaklings-
nálgun
Heilbrigöi: Hæfnin til eöli-
-legrar þátttöku í samtélaginu.
Liffræðileg
nálgun
Heilbrigði er Jafnvægi
milli þess sem ein-
staklingurinn ætlar sér
og þess sem hann getur
Heilbrigði er
að sjúkdómar
og hrumleiki
eru fjarri
Markmið einstaklinga Liflæknisfræðilegar
ákvarða þarfir takmarkanir
ákvarða þarfir
Umönnun fullnægir
óskum einstakl-
ingsins
Umönnun nemur brott
liflæknisfræðilegar
takmarkanir
Félagsleg
nálgun
I
Heilbrigði er
þátttaka i
samfélaginu
1
Óhæfi til þátttöku
i samfélaginu
ákvaröar þarfir

Umönnun gerir
þátttöku í samfé-
laginu mögulega
Nauösynleg þjónusta^
Heilbrigði og nauðsynleg heilbrigöisþjónusta
Áætlun Beveridge skoðuð af nýju
I opinberu heilbrigðiskerfi eru það aðallega
tveir samverkandi þættir, sem valda kostnaðar-
aukningunni:
* Annar er síaukið framboð á heilbrigðisþjón-
ustu.
* Hinn er tryggingakerfi, sem greiðir áfallinn
kostnað, þegar sjúkdómar og annað neikvætt
ástand steðjar að.
Þetta er arfurinn frá Beveridge: Mönnum skal
látin í té víðtæk heilbrigðisgæzla, í heimahúsum
og sjúkrahúsum, af almennum læknum og sér-
fræðingum. Beveridge segir orðrétt: „Það ætti að
vera lágmarkskrafa hvers borgara, að hann sé
heilbrigður, að svo miklu leiti sem vísindin eru
þess megnug. Þetta er heilbrigðishliðin á tillögum
mínum" (4).
Beveridge segir í skýrslu sinni, að frumáhuginn
beinist ekki að einstökum atriðum í heilbrigðis-
þjónustu fyrir alla landsmenn né að fjármögnun
þess. Hann beinist að því, að finna heilbrigðis-
kerfi, sem dregur úr sjúkdómum með forvörn og
lækningu (2) og síðar sagði hann: „Það má svo að
orði kveða, að í skýrslu minni séu tryggingamál-
unum gerð full skil, en heilbrigðismálunum
aðeins til hálfs“ (9).
Eg held að tryggingahugmyndir Beveridge séu
enn í fullu gildi og það er ekki við hann að sakast,
þó við séum í ógöngum í dag.
Við höfum nefnilega ekki lokið við það, sem
honum vannst ekki nema til hálfs.
Við höfum trúað því, að sjúkleiki og heilsuleysi
væru þokkalega rakin fyrirbæri: Tímabundin og
auðþekkjanleg frávik frá eðlilegu heilbrigðis-
ástandi.
Við höfum einnig trúað því, að forvarnarstarf
gæti leitt til þess, að hægt væri að draga verulega
úr þjónustu. Vissulega hefir ýmislegt á unnizt, en
siðmenningin hefir skapað okkur ný verkefni.
Við höfum þar að auki trúlega lækkað greini-
mark sjúkdóma, eftir því sem heilbrigðisþjónust-
an hefir þanizt út (12) og okkur hefir mistekist að
anna eftirspurninni vegna þess að við höfum, eins
og Þór forðum, reynt að drekka í botn það horn,
sem hefir annan endann úti í hafi (13).
Viðeigandi heilbrigðisþjónusta
í forgangsröðuninni í dag, verðum við því að
byrja á því að gera okkur grein fyrir, hvaða þjón-
ustu við getum veitt. Við þurfum með öðrum
orðum að skilgreina þá grunnþjónustu, sem við
höfum ráð á að veita.
Þegar við að auki stöndum frammi fyrir því, að
um sinn er talið nauðsynlegt að skerða framlög til