Kjarninn - 27.02.2014, Blaðsíða 40

05/05 Viðskipti
um 6,4 prósent á genginu 42 krónur á hlut. Fyrir það fengust
rúmlega 3,2 milljarðar króna. Það þýðir að Hagamelur
innleysti um 2,2 milljarða króna hagnað og heldur samt sem
áður eftir 1,53 prósenta hlut í Högum og er enn langstærsti
einkafjárfestirinn í smásölurisanum. Uppistaða annarra
bréfa er í eigu lífeyrissjóða, sem hafa ryksugað þau upp á
markaði eftir skráningu félagsins. Þá voru eigendur Haga
2.744. Í dag eru þeir um 1.100 talsins.
Arion banki seldi líka hlut í Högum samhliða Hagamel.
Alls losaði bankinn um 1,6 prósent og fékk fyrir það 841
milljón króna. Eftir viðskiptin á Arion 3,7 prósenta hlut.
Með tvo af fimm í stjórn
Eftir þessar hræringar eru lífeyrissjóðir, fagfjárfestingasjóðir
og Arion banki eigendur að tæplega ¾ hlutabréfa í Högum
hið minnsta.
Hagamelur
þeirra Árna,
Hallbjörns og
Sigurbjörns er
enn langstærsti
einkafjárfestir-
inn í félaginu.
Það skiptir máli
vegna þess að
ofangreindir
sjóðir og fjár-
málafyrirtæki
eru ekki mikið að taka ráðandi stöður í stjórnum þeirra
félaga sem þeir kaupa í. Þess vegna hafa Árni og Hallbjörn
til að mynda báðir setið í fimm manna stjórn Haga þrátt
fyrir að eiga lítinn hlut miðað við marga sjóðina. Árni er auk
þess stjórnarformaður félagsins. Næsti aðalfundur Haga
verður í byrjun júní. Áhugavert verður að sjá hvort Haga-
melur, í krafti 1,53 prósenta eignarhluts, muni halda þeirra
stjórnarformennsku.
9FIMMTUDAGUR 29. DESEMBER 2011
BÚVELLIR Viðskiptafélagarnir Hallbjörn Karlsson og Árni Hauksson hættu upphaflega við að kaupa í Högum vegna þess að þeim fannst hluturinn of stór. Þegar Sigþór Jónsson, forstöðumaður sérhæfðra viðskipta hjá Stefni, leitaði til þeirra og vildi fá þá sem hluta af Búvallahópnum horfði
málið öðruvísi við. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
FSÍ eignaðist 30% hlut í Icelandair
í tveimur útboðum á árinu 2010.
Sjóðurinn greiddi 2,5 krónur á
hlut í þeim útboðum og því fjár-
festi hann samtals fyrir um 3,6
milljarða króna í Icelandair á þeim
tíma. Í byrjun nóvember tilkynnti
sjóðurinn að hann hefði selt 10%
af eignarhlut sínum á 2,7 milljarða
króna, á genginu 5,42. Bréfin höfðu
þá ávaxtast m 120% frá því að
þau voru keypt í júní og desem ber
2010. Kaupendurnir voru reyndar
að mestu þeir sömu og eiga FSÍ en
andvirði sölunnar rann beint til eig-
enda FSÍ í samræmi við skilmála
sjóðsins, sem gera ráð fyrir því að
allir eigendurnir fái strax greitt
við sölu í samræmi við eignar hlut
sinn. Það þýddi að Landsbankinn,
stærsti eigandi FSÍ, sem keypti
ekki hlut, fékk um 745 milljónir
króna greiddar vegna sölunnar.
Viðskipti FSÍ með
Vestia og Icelandair
FINNBOGI JÓNSSON Framkvæmdastjóri Framtakssjóðs Íslands.
Samherji keypti eignir
Brims á Akureyri í byrjun
maí. Um var að ræða fisk-
vinnslu á Akureyri og
Laugum, tvo ísfisktogara og
veiðiheimildir í þorski, ýsu,
steinbít og skarkola. Eign-
irnar voru settar í dóttur-
félag sem fékk hið gamal-
gróna nafn Útgerðarfélag
Akureyringa (ÚA).
Samherji greiddi 14,5 millj-
arða króna fyrir og lagði
auk þess fram 3,6 millj-
arða króna fram í nýtt eigið
fé sem fjármagnað var að
hluta til með sölu erlendra
eigna. Landsbankinn lán-
aði 10,9 milljarða króna til
kaupanna. Viðskiptin eru
þau stærstu sem átt hafa
sér stað í íslenskum sjávar-
útvegi um árabil.
Guðmundur Kristjánsson,
forstjóri Brims, neitaði því í
samtali við Fréttablaðið hinn
3. maí að kaupin tengdust
skuldauppgjöri við Lands-
bankann. Viðskiptin hefðu
verið að frumkvæði Brims.
Eftir kaupin er Samherji
næstkvótahæsta útgerð
la ndsi ns , með um 8%
af kvótanum mældum í
þorskígildistonnum. Aðal-
eigendur Samherja eru
frændurnir Þorsteinn Már
Baldvinsson og Kristján
Vilhelmsson.
Kaup Samherja á
starfsemi Brims á Akureyri
GAMLI OG NÝI Þorsteinn Már Baldvinsson, einn eigenda Samherja, og Guðmundur Kristjánsson, eigandi
Brims.
3.
SÆTI
Kaupin á MP banka
Kaup FSÍ á N1
Viðskipti erlendra
fjárfesta sem vegna
afglapa SÍ geta nýtt sér
aflandskrónur til að
kaupa stutt verðtryggð
íbúðabréf og komist
þar með út á seðla-
bankagenginu
Hæstaréttardómur sem
úrskurðaði um lögmæti
neyðarlaganna. (Innlán
gerð að forgangskröf-
um). Tryggði íslenskum
innstæðueigendum
þúsundir milljarða
Salan á Latabæ til
Turner
Kaup lífeyrissjóða á
25% hlut í HS Orku af
Magma Energy
Risasamningur Mar-
orku við Kongsberg
ANNAÐ SEM VAR NEFNT
29. DESEMBER 2011 FIMMTUDAGUR8
VIÐSKIPTI ÁRSINS
Þórður Snær Júlíusson skrifar
thordur@frettabladid.is
Viðskipti ársins að mati dómnefndar Markað-arins eru kaup Búvalla á 44% hlut í Högum. Niður staðan var mjög
afgerandi og viðskiptin fengu
langflest atkvæði.
Í febrúar 2011 var tilkynnt að
Arion banki hefði selt 34% hlut í
smásölurisanum Högum til hóps
sem kallaðist Búvellir slhf. Það
var Stefnir, sjóðstýringarfyr-
irtæki í eigu Arion banka, sem
kom hópnum saman til að kaupa
Kaup Búvalla í Högum
eru viðskipti ársins
Hópur sem settur var saman af Stefni keypti 44% hlut í Högum í tveimur atrennum áður en félagið var skráð í
Kauphöllina. Kaupin voru gerð í nafni Búvalla. Virði hlutarins hefur hækkað um tugi prósenta. Árni Hauksson og
Hallbjörn Karlsson fóru fyrir hópnum og Sigþór Jónsson, forstöðumaður hjá Stefni, var lykilmaður í ferlinu.
I i i í ss i fa st hluturinn of stór. Þegar Sigþór Jónsson, forstöðumaður sérhæfðra viðskipta hjá Stefni, leitaði til þei ra og vildi fá þá sem hluta af Búvallahópnum horfði
li í i i . FRÉTTABLA IÐ/STEFÁN
Framtakssjóður Íslands (FSÍ), sem
er í eigu Landsbankans, flestra líf-
eyrissjóða landsins og Vátrygginga-
félags Íslands, hefur verið stórtæk-
asti fjárfestir landsins eftir banka-
hrun. Dómnefnd Markaðarins taldi
kaup hans á eignarhaldsfélaginu
Vestia af Landsbankanum, og við-
skipti hans með bréf í Icelandair,
vera næstbestu viðskipti ársins.
FSÍ keypti Vestia reyndar í ágúst
2010 en sjóðurinn og Samkeppnis-
eftirlitið náðu ekki samkomulagi
um skilyrði fyrir kaupunum fyrr en
um miðjan janúar 2011. Sjóðurinn
greiddi 15,5 milljarða króna fyrir,
auk þess sem Landsbankinn keypti
27,5% hlut í FSÍ við sama tækifæri.
Bankinn tryggði sér þar með hluta
í framtíðararðsemi fyrirtækjanna
sem áður tilheyrðu Vestia.
Með kaupunum á Vestia eignaðist
FSÍ 81% hlut í sjávarútvegsfyrir-
tækinu Icelandic Group, 79% hlut
í Vodafone, 79% hlut í upplýsinga-
tæknirisanum Skýrr og allt hlutafé í
Húsasmiðjunni og Plastprenti. Flest-
ar eignirnar höfðu farið í gegnum
fjárhagslega endurskipulagningu og
voru vel rekstrarhæf. FSÍ seldi síðan
starfsemi Icelandic Group í Banda-
ríkjunum og Asíu til kanadíska
sjávarútvegs fyrirtækisins High
Liner Foods á 26,9 milljarða króna
í nóvember. Sjóður hefur auk þess
selt Húsasmiðjuna til danska fyrir-
tækisins Bygma og stefnir að því
að skrá Ský r og Icelandic Group á
markað á næstu árum.
i j Í l .
Óbeinn eignarhlutur Hagamels
ehf. (í eigu Árna Haukssonar,
Hallbjörns Karlssonar, Sigur-
björns Þorkelssonar og TM) í
Högum er 10,5%. Hann er vist-
aður inni í Búvöllum slhf. sem er
stærsti einstaki eigandi félagsins
með 20,9% hlut.
Árni, sem er stjórnarformaður
Haga, segir að hann og Hallbjörn,
viðskiptafélagi hans, hafi upp-
haflega kannað að kaupa þann
hlut sem Búvellir keyptu einir í
gegnum fjárfestingarfélag sitt
Vogabakka ehf. en hafi horfið frá
því vegna stærðarinnar á hlutn-
um. „Við höfðum mikinn áhuga
á fjárfestingu í Högum en þetta
voru það stór kaup að við gátum
ekki farið einir í þau. Því sögðum
við okkur frá þeim. Síðan hafði
Sigþór Jónsson hjá Stefni sam-
band við okkur og hafði þá fengið
til liðs við tilboðið lífeyrissjóði og
aðra fjárfesta. Þá varð þetta ger-
legt. En þetta átti sér ekki lang-
an aðdraganda.“
Spurður hvað hafi verið svona
spennandi við að fjárfesta í
Högum segir Árni það einfaldlega
vera félagið sjálft. „Við þekkjum
Haga og rekstur félagsins ágæt-
lega og kynntumst stjórnendum
þess ágætlega þegar við rákum
Húsasmiðjuna á sínum tíma. Því
höfðum við mikinn áhuga á fjár-
festingu í Högum. Það sem gerir
þetta áhugavert fyrir okkur er fé-
lagið sjálft, rekstur þess og stjórn-
endurnir sem stýra því. Þetta er
stöðugur bransi, félagið er með
sterka markaðsstöðu og skuldar
lítið á íslenskan mælikvarða. Það
er í traustum og góðum rekstri og
með öfluga stjórnendur. Það hent-
ar okkur vel og uppfyllti okkar
helstu viðmið um fjárfestingar.“
Virði bréfa í Högum hefur
hækkað töluvert frá því að Bú-
vellir keyptu sinn hlut í félaginu.
Á fyrsta degi viðskipta með bréfin
í Kauphöll Íslands hækkuðu þau
til að mynda um rúm 18%. Árni
segist þó ekki sjá eftir því að
hafa ekki keypt stærri hlut þegar
Vogabakka bauðst það. „Við erum
ánægðir með það sem við eigum
og höfum fo ðast að taka of stórar
stöður í hlutfalli við okkar efna-
hagsreikning. Við viljum ekki
veðja öllu á einn hest. Það getur
verið voða gaman þegar vel geng-
ur, en markaðir sveiflast. Þeir eru
stundum upp og stundum niður.
Þessi staða okkar í Högum er stór
en ekki svo stór að við þyrftum að
missa mikinn svefn yfir því ef illa
færi. Þegar við fórum fyrst inn
í Haga var þetta um fjórðungur
af efnahagsreikningi Vogabakka.
Staðan hefur eitthvað stækkað
núna.“
Að sögn Árna er stefna þeirra
félaga að eiga í Högum til lang-
frama. „Við lítum á þetta sem
alvöru fjárfestingu en ekki spá-
kaupmennsku. Félagið er að gera
það sem við viljum að það sé að
gera. Á meðan svo er erum við
ánægðir.“
Erum ekki í spákaupmennsku
ÁRNI HAUKSSON, STJÓRNARFORMAÐUR
HAGA.
Búvellir eru ekki þeir einu sem hafa hagnast
vel á Högum. Dómnefnd Markaðarins nefndi
líka viðskipti stjórnenda Haga með hluti í fé-
laginu sem bestu viðskipti ársins. Hluti þeirra
seldi nefnilega bréf í Högum fyrir samtals
rúman milljarð króna til félagsins sjálfs á ár-
unum 2008 og 2009 og fékk síðan nýja hluti í
því án endurgjalds seint á árinu sem senn er
að líða.
Seldu fyrir milljarð
Hagar keyptu 3,74% hlut í sjálfum sér í þremur
atrennum á árunum 2008 og 2009. Seljendurn-
ir voru þrír lykilstarfsmenn; Finnur Árnason,
forstjóri Haga, Guðmundur Marteinsson, fram-
kvæmdastjóri Bónuss, og Jóhanna Waagfjörð,
þáverandi fjármálastjóri Haga. Fyrst voru
keypt bréf af starfsmönnunum þremur hinn
6. júlí og 6. september 2008. Samtals greiddu
Hagar starfsmönnunum þremur 712,7 milljón-
ir króna fyrir hlutina. Miðað við það var við-
skiptagengið 25,01 krónur á hlut.
Í október 2009 keyptu Hagar síðan 1,4%
hlut af starfsmönnunum þremur. Fyrir hann
greiddi félagið 315 milljónir króna. Viðskipta-
gengið var 18,53 krónur á hlut. Alls greiddu
Hagar því 1.027,7 milljónir króna fyrir saman-
lagt 3,74% hlut í sjálfu sér. Stór hluti af kaup-
verðinu fór í að greiða lán sem stjórnendur-
nir höfðu tekið til að eignast hlutabréfin til að
byrja með.
Hinn 19. október 2009, í sama mánuði og
seinni kaupin áttu sér stað, leysti Arion banki
til sín 95,7% hlut í Högum vegna skulda fyrri
eigenda hans. Önnur útistandandi bréf voru
annars vegar þau sem Hagar áttu sjálfir eftir
að hafa keypt af eigendunum og 0,5% hlutur
sem enn er í eigu Finns, Jóhönnu og Guðmund-
ar, samkvæmt upplýsingum frá Arion banka.
Vert er að taka fram að samkomulag lá
fyrir milli Haga og starfsmannanna þriggja
um kaup á umræddum hlutabréfum áður en
Arion banki leysti félagið til sín.
Án endurgjalds og engir skattar
Í febrúar 2010 var gert samkomulag við
Jóhannes Jónsson, þáverandi stjórnarformann
Haga, og helstu stjórnendur félagsins um for-
kaupsrétt á 15% hlut í því til að tryggja áfram-
haldandi starfskrafta þeirra á næstu árum. Í
ágúst sama ár var síðan gert annað samkomu-
lag við Jóhannes um að hann hyrfi frá félaginu.
Eftir stóð samkomulag sem tryggði fimm lykil-
stjórnendum Haga forkaupsrétt að 5% hlut með
afslætti. Auk þess var skaðleysisákvæði í sam-
komulaginu sem tiltók að Arion banki myndi
greiða skatta þeirra vegna kaupanna.
Í tengslum við ákvörðun um sölu á 20-30%
hlut í Högum í gegnum Kauphöll í nóvember
2011 var samið upp á nýtt við lykilstjórnend-
urna fimm. Nú var ákveðið að tveir þeirra,
Finnur Árnason og Guðmundur Marteinsson,
fengju gefins 0,4% hlut hvor og þeir Gunnar
Ingi Sigurðsson, framkvæmdastjóri Hagkaupa,
Kjartan Már Friðriksson, framkvæmdastjóri
Banana, og Lárus Óskarsson, framkvæmda-
stjóri Aðfanga, 0,2% hlut hver. Samtals fengu
stjórnendurnir fimm því gefins 1,4% hlut í
Högum frá Arion banka, miðað við gengið 10.
Virði þessa hlutar miðað við það gengi er 170
milljónir króna.
Viðskipti stjórnenda Haga með bréf líka nefnd
FINNUR ÁRNASON, FORSTJÓRI HAGA.
2.
SÆTI
hlutinn af bankanum. Sigþór
Jónsson, forstöðumaður sér-
hæfðra fjárfestinga hjá Stefni,
var lykilmaður í því ferli.
Eigendur Búvalla voru Haga-
melur ehf. (í eigu Árna Hauks-
sonar, Hallbjörns Karlssonar,
Sigurbjörns Þorkelssonar og
TM), nokkrir lífeyrissjóðir,
tveir fagfjárfestasjóðir sem
lúta stjórn Stefnis, Miranda ehf.
(í eigu Berglindar Jónsdóttur)
og Draupnir fjárfestingafélag
(í eigu Jóns Diðriks Jónsson-
ar). Árni og Hallbjörn settust í
stjórn Haga eftir kaupin. Árni
er stjórnarformaður Haga. Hóp-
urinn greiddi 10 krónur á hlut
og fékk auk þess forkaupsrétt
á 10% hlut til viðbótar á geng-
inu 11. Þann forkaupsrétt nýtti
hópurinn sér í nóvember. Sam-
tals greiddi hann um 5,4 millj-
arða króna fyrir alls 44% hlut.
Í kjölfarið klufu lífeyrissjóð-
irnir sig út úr Búvöllum og
leystu til sín rúmlega helming
af eign félagsins í Högum og
halda nú á þeim hlutum í eigin
nafni. Eftir þetta áttu þeir fjór-
ir aðilar sem áfram standa að
Búvöllum 20,9% hlut í Högum
og eru stærsti einstaki eigandi
félagsins. Um helmingur þess
hlutar, 10,5%, er í eigu Haga-
mels.
Í lok árs var síðan tilkynnt að
Hagar yrðu skráðir á markað í
desember. Arion banki myndi þá
selja allt að 30% af hlut sínum í
félaginu, en um fyrstu nýskrán-
ingu í kauphöll eftir hrun var að
ræða. Bréfin áttu að seljast á 11-
13,5 krónur á hlut. Endanlegt
verð átti að ráðast af eftirspurn.
Skemmst er frá því að segja
að áttföld eftirspurn var eftir
hlutabréfunum og 95% tilboð-
anna voru gerð á genginu 13,5.
Miðað við það gengi var hlutur
Búvallahópsins þegar orðinn
7,2 milljarða króna virði. Hann
hafði því grætt um 1,8 milljarða
króna áður en viðskipti með bréf
í Högum hófust í kauphöll. Þau
hófust síðan föstudaginn 16. des-
ember. Í lok fyrsta viðskipta-
dags var gengi bréfanna komið
í 15,95 krónur á hlut. Þau höfðu
því hækkað um 18,1% frá því að
útboðið fór fram og um tæp 60%
frá því að Búvellir keyptu fyrst
í Högum.