Sagnir - 01.04.1980, Page 25

Athugasemdir
(1) Sjá ura þetta efni varffandi
fsland eftirtaldar grein-
ar: Arnljótur ólafsson.Um
landshagsfræffi íslands.
Skýrslur ura landshagi l.b.
(Kb. 1858) ,309-328 :
Björn M.Olsen.Um skatt-
bændataliff 1311 og raann-
tal á íslandi fram aff þeim
tíma. Safn til sögu íslands
IV (Rv.1707-15),295-382.
ólafur Lárusson.Or byggffa-
sögu íslands. Vaka 3.b.
(Rv.1929),319-369.
Jón Steffensen.Fólksfjöldi
á fslandi í aldanna rás í
Menning og raeinseradir (Rv.
1975),434-449.
(2) Norðurlönd státa af lengstri
hefð í hagskýrslugerð varð-
andi fólksfjölda. Svíar
riðu á vaffið 1749 þegar
Statistiska Centralbyráen
för Sverige var komið á fót:
á vegura hennar voru síffan
tekin reglulega raanntöl er
standast nútíraalegar kröf-
ur. Ári síðar var sett á
laggirnar hagskýrslustofn-
un fyrir Danmörku og Noreg,
og ófullkomiff raanntal tek-
ið 1769. Fyrsta manntal í
Bandaríkjum N-Ameríku fór
frara 1790,en fyrstu nokkurn
veginn fullgildu manntölin
sera Frakkar og Bretar eign-
uffust eru frá 1831 og 1841.
(3) Frá hinura sérstöku til-
drögum þess greinir Þor-
steinn porsteinsson í for-
raála að Manntali á fslandi
1703 (Rv. 1727-47) .
(4) Þótt Irahof geri raanntalinu
1703 hátt undir höfði.svo
sem vert er, er hitt al-
gengara aff þess sé aff engu
getið í yfirlitsritum ura
lýðfræffi. Svo er um annars
ágæt rit þeirra Guillaume
& Poussou og Wrigley (sjá
heimildaskrá).
(5) Á vegura Þjóðskjalasafns og
Ættfræffifélagsins er nú unn-
iff að útgáfu raanntalsins
1801. Öt eru korain tvö
bindi.vfir Suffuraratiff og
Vesturamtið. Manntölin
1762 og 1769 eru^bæði
ófullkorain aff því leyti að
þau nafngreina ekki neraa
hluta íbúanna(einkum ábú-
endur) og aldursgreina ekki
allt heimilisfólk. Hins veg-
ar gefa þau ágætar upplýs-
ingar um félagslega og
atvinnulega stöffu þess.
(6) Jafn raerk heiraild og raann-
talið 1816 er (t.d. er þar
fyrst getið fæðingarstaðar
mann).verffur það ekki tal-
ið hér með fyrirvaralaust
þar eð þaff var ekki tekiff
nokkurn veginn saratímis f
öllum sóknura og nokkrar
sóknir vantar í. Sjá nánar
formála Guðna jónssonar aff
Manntalinu 1816 l.h. (Rv.
1947) .
(7) Reskript til Biskopperne,
ang. aarlig Indsendelse af
Fortegnelse over Födte
og Döde 30. Dec . 1735( Lovs.
for Isl.I.bls.226-27). Töl-
urnar yfir fædda og dána
árin 1735-1794 birtust
fyrst í Lærdómslistafélags—
ritunura Vl.-XIV.árg. Að
dómi Arnljóts ólafssonar
"raunu þær vera rajög áreiðan-
legar fyrir Skálholtsstifti
því Hannes biskup hefir
saraið þær,en hann hefir
veriff fróðastur raaður á
fslandi ura allt raanntal."
(A.d.,Um mannfjölda á
íslandi,Skýrslur um lands-
hagi 1.b.,bls.388).Arn-
ljotur bendir þó réttilega
á að misfellur komi fram
í talnaröðinni í báðura
stiftunum.enda fleira sem
gerir hana óáreiffanlega.
(8) Arnljótur ólafsson.sera
kalla mætti "fróðastan um
allt manntal" næst Hannesi
biskup.lagði grunn að þess—
ura útreiknigi í hinni merku
grein sinni ura raannfjölda
á íslandi. Ötreikningur
hans er birtur meff smá-
vegis lagfæringura.ásarat
fólksfjöldatölum frá seinni
tið,í Tölfræðihandbók 1974
(Rv.1976),12-13.
C9) S.iá , varðandi greinarraun
folksf jöldasögu og -.ögu-
legrar lýðfræði,Imhof,
1977:36.
(10) Þar til heyrir t.d.sá
(ó)siffur að á 18.og fram
eftir 19.öld höfðu konur
á íslandi yfirleitt ekki
börn sín á brjósti. Hafa
raenn ætlað að 1 því felist
ein meginástæðan fyrir
hinni einstaklega háu
tíðni ungbarnadauða á
þessu skeiði, sjá Jón Steff-
ensen,436-38.
(11) 1 .athugasemdum sínura urn
folksfjölgunarsögu Is-
lands bendir A.E.Imhof
réttilega á aff skýringar-
llkan Malthusar - raeff hin-