Sagnir - 01.04.1981, Side 81

79
ember voru nokkrar myndir þegar
seidar en engin þeirra var eftir
Kjarval og segir það nokkra sögu
um hve fólk var lengi að taka
við sér,en eitihverjar myndir
hans seldust áður en sýningunni
lauk, Landið keypti þá mynd sem
virðist hafa vakið mesta athygli
á sýningunni en það var "Skógar-
höllin" eftir Kjarval. Um hana
var m.a. sagt :
Af nýjum myndum bar mest á
Skógarhöllinni. Listamaður-
inn horfir inn í risavaxinn
myrkvið, horfir inn í hyl-
dýpi hans og sér furðulangt.
Litir hans eru allir óeðli-
legii-, eftir þvi sem öllum
þorra manna sýnist nátt-
uran vera= En svo skógur
í augum Kjarvals.
"Rab" segir í VÍsi 13. sept.
1919 um "Skógarhöllina":
Fyrst leiddist mér að horfa
á alla þessa sívölu stofna.
En eitthvert seiðmagn hélt
mér föstum. Skógarhöll. Það
er lausnin. Það er ekki
skógur heldur skógarhöll.
Ekki var "Rab” jafnánægður
með myndina "Jónsmessunótt":
Ég katin ekki að meta þessa
hryggbrotnu og sliguðu huð-
ajálka. Þeir vekja hjá mér
viðbjóð og andstyggð á þessum
skrípalátum, og jónsmessu-
stemningin fer út um þúfur.
Það getur vel verið að Danir,
sem þekkja Jónsmessunótt á
Dyrehavsbakken með hrossa-
brestum og "cimbrahýli" geti
metið þetta, en varla íslend-
ingar. íslensk jónsmessunótt
er kyrrðin sjálf og hin ró-
legasta tign.
Það lýsir fjölbreytni Kjar-
vals vel að ólíkar myndir hans
virkuðu mjög misjafnlega á sömu
manneskju, allt frá dásamlegu
seiðmagni niður í hreinan við-
bjóð. Þá vekur það og athygli
að "Rab" brigslaði Kjarval um
það að vera óþjóðlegur í mynd-
inni "jónsmessunótt" og ekki
væri fjarri lagi að álykta að
svo hafi einnig átt við um marga
landa hans.
í dómi í TÍrflanum 8. okt. 1919
sagði m.a. "Sumir halda að K.jarval
geti ekki rnálað hversdagslegai'
raunverulegar myndir."
Af þessum orðuin sést að sú
skoðun hefur vei'ið uppi að Kjnr-
val væri ekki raunverulegur
málari. Hann málaði ekki ljós-
myndir og hversdagsleikinn hafi
verið víðsfjarri í myndum hans.
Þetta geíur til kynna að fólk
haíi ekki viljað "fantasíur" og
því ekki hægt að búast við því
að þorri fólks meðtæki list Kjar-
vals í fyrstu atrennu og suinir
hafa jaínvel ekki meðtekið hana
ennþá.
í þessu sambandi er gott að
staldra við og bera viðtökur
K.jarvals á íslandi saman við
viðtökur annarra nýjungamálara
í sögunni. Nægir þar að nefna
að 1863 var Útskúíaðrasýningin,
Salon des Refusée, haldin í
París og þar voru menn eins og
Pissarro, Whistler, Fantin-
Latour, Óézanne og Manet. Aldrei
varð það svo slæmi á íslandi að
K.jarval væri útskúiað og verður
því að telja að viðtökurnar hafi
verið nokkuð góðar ef þessi við-
miðun er höfð.
Eftir Italíudvölina
20. jan. til 2. feb. 1920 hélt
Kjarval sýningu í málverkasal
Antons Hanöens við Köbmagergötu
í Kaupmannahöfn. Dönsku blöðin
fóru mjög lofsamlegum orðum um
þá sýningu og birtust þýðingar
á þeim í íslenskum blöðum, ís-
lendingum til uppfræðslu um ágæti
meis tarans. 12
G.S. sagði m.a. í Tímanum: