Sagnir - 01.04.1981, Side 87

85
hún er mjög lík." 3o
Þarna sést enn að menn voru
ekki alveg á leitt sáttir um
list meistarans. Engu^að síður
var þessi sýning vel sótt og
þröngt var á þingi í sölum
Listvinafélagshússins þá daga
sem Kjarval sýndi þar. "Margir
komu af því þeir vilja alltaf
vita, hversu þessum einkenni-
lega málara farnastEnn
var talað um Kjarval sem ein-
kennilegan mann en aðsóknin
bendir til þess að list hans
hafi verið að vinna sér se ss
og hann farlnn að vekja meiri
athygli en áður.
Þótt Kjarval ætti eftir að
mála lengi eftir þetta voru
menn ekki alltaf sammála um ^
ágæti listar hans og sem smá-
dæmi má taka skrif Jóns Sig-
urðssonar í Ystafelli í apríl-
júní hefti Iðunnar 1928 en þar
sagði moa. : "... Nýjustu mál-
verk eftir Kjarval /erWr onatt-
úruleg og óskiljanleg ollum al-
menningi." 32
Unnendur listar Kjarvals
voru fljótir að svara fyrir
sig og "Nafn á Krossgötum"
svaraði Jóni m.a. á eftir-
farandi hátt: "Ég, sem þekki
Jóhannes S, Kjarval og myndir
hans get sagt Jóni á Ystafelli
það, að mjög mikill hluti al-
mennings skilur bæði eldri og
nýjustu Kjarvalsmyndir, og er
mér því^ljúft að lýsa ósanninda-
manni jóns Ystafelli /svo7 frá
þessu, og vekja eftirtektf hans
á því, að hann sé prédikari, sem
vill leiða fólkið burtu frá
Kjarvalsmyndum. Jón Ystafelli
slær á ólistræna strengi sína,
sem hann vill að fólkið trúi
á." 33
Þessi togstreyta milli fylg-
ismanna Kjarvals og hinna sem
meðtóku hann ekki, var til stað-
ar alla hans tíð og er jafnvel
enn, þó hún sé hverfandi lítil
í dag. Mest var hún líklega á
fyrstu árunum eftir að hann
lauk námi.
Lokaorí
Niðurstaða þessa er í stuttu
máli sú að eftir að námi Kjarvals
lauk og fram á mitt sumar 1921
hafi fólk almennt verið frekar á
móti list hans og þeim nýjungum
sem hann hafði fram að færa en
listagagnrýnendur blaðanna tóku
nokkuð vel á móti meistaranum
þó það endurspeglist í skrifum
þeirra að Kjarval hafi verið
torskilinn og einkennilegur í
list sinni, Þeir skynjuðu að
þarna var eitthvað alveg nýtt á
ferðinni en vissu ekki hvernig
ætti að bregðast við. Enginn
reis þó upp á opinberum vett-
vangi til þess að mótmæla mál-
verkasýningum meistarans á þessu
tímabili þó lesa megi út úr
varnarskrifum blaðanna að ánægja
hafi ekki verið mikil á meðal
almennings.
Eftir mitt sumar 1921, eða
öllu heldur eftir ítalíuför
Kjarvals, virðist hafa orðið
einhvers konar viðhorfsbreyting;
tónn almennings mildaðist, mál-
verk meistarans tóku að seljast,
aðsókn að sýningum hans jókst
og allt virðist benda til þess
að list Kjarvals hafi fests í
sessi smátt og smátt og orðiðn-
vinsælli á meðal fjöldans, en
Kjarval var enn talinn einkenni-
legur og nokkuð illskiljanlegur
málari. Alla tíð síðan hafa
menn ekki alveg verið á eitt
sáttir um list meistara Kjar-
vals en hópur andmælenda fer
þó stöðugt minnkandi.
Viðbrögð Kjarvals sjálfs við
viðtökunum 1918-21 voru á þann
veg að hann lét sig í raun litlu
skipta hver þau voru, en í við-
tölum í blöðum reyndi hann að
útskýra í rólegheitum feril sinn,
áhrifavalda og stefnur, eins og
hægt er að útskýra svo flókin
atriði. Aldrei gætti æsings eða
hávaða hjá listamanninum á þess-
um tíma. Hann hélt sinni rósemi
og málaði áfram, íslenskum list-
unnendum til ánægju.