Nýtt Helgafell - 31.12.1957, Qupperneq 22

164
HELGAFELL
málsins eftir aldri eða búsetu. Á hinn bóg-
inn er nokkur munur á svörum eftir tekj-
um manna og kynferði. Einkum kemur
þetta fram í því, að hinir efnaðri taka
ákveðnari afstöðu, þ. e. a. s. færri svara
ég veit ekki. Sama máli gegnir um karla
í hlutfalli við konur.
Athyglisverðast er að bera saman svör
manna eftir stjórnmálaskoðunum þeirra.
Þar kemur fram mjög verulegur munur,
enda þótt í öllum flokkum séu mun fleiri
fylgjandi því, að handritin verði afhent.
Eftirfarandi tölur sýna hlutföllin á milli
þeirra, sem voru með afhendingunni, og
hinna, sem voru á móti. Þeir, sem svöruðu
ekld, eru frá taldir:
Já Nei
Socialdemokrater 76% 24%
Radikale 88% 12%
Konservative 58% 42%
Venstre 67% 33%
Retsforbundet 75% 25%
Radikali flokkurinn, hinn frjálslyndi
ílokkur borgaranna, er ákveðnast fylgjandi
afhendingu. Næst koma socialdemokrat-
arnir. Konservatívi flokkurinn og vinstri
flokkurinn eru hvorugir jafnfúsir til að
verða við kröfum Islendinga. Ekki er
óhugsandi, að það hafi nokkur áhrif á þessa
afstöðu, að þessir tveir flokkar eru nú í
stjórnarandstöðu, en ekki hefur verið talið
ólíklegt, að stjórnin vildi taka handritamál-
ið upp að nýju. Ef til vill skýrir þetta að
einhverju leyti líka afstöðu kjósenda Rets-
forbundets, sem nú á aðild að ríkisstjórn.
Retsforbundet virðist eftir tölunum mjög
hlynnt afhendingu handritanna, en það er
óvænt vegna þess, að einn af hörðustu and-
stæðingum Islendinga í handritamálinu er
dr. Starcke, formaður þessa ílokks.
Rök með og móti
Þeir, sem svöruðu fyrstu spurningunni
játandi eða neitandi, voru beðnir að gera
grein fyrir afstöðu sinni.
Langflestir þeirra, sem vildu afhenda
handritin, eða 61% færðu fram þá ástæðu,
að þau væru eign Islendinga, tilhörer Is-
land. Um 9% sögðu, að Island væri orðið
sjálfstætt ríki og ætti því að fá handritin.
Aðrir sögðu, að handritin vörðuðu sögu og
menningu Islendinga og yrðu betur notuð
á Islandi. Varðandi önnur svör, sjá 3. yfirlit
að aftan.
I rauninni er ekki síður lærdómsríkt að
kynnast þeim rökum, sem færð eru gegn
því, að handritin séu afhent. Flestir, eða
31%, gefa þá ástæðu, að handritin séu eign
Dana, en 14% telja, að Danir hafi unnið
hefð á varðveizlu handritanna. Einn af
hverjum tíu telur helztu rökin fyrir neitun
þau, að Islendingar hafi komið illa fram
við Dani, og jafnmargir halda því fram, að
Danir hafi fengið handritin að gjöf. Aðeins
örfáir, eða 3%, nefna þau rök, að Danir
gætu átt á hættu að þurfa að skila öðrum
þjóðum safngripum, ef gengið yrði að kröf-
um Islendinga. Nánari upplýsingar um
svörin eru í 4. yfirliti.
Á að skipta handritunum?
I síðustu spurningunni er sag't, að Danir
hafi lagt til, að handritunum verði skipt
milli Dana og íslendinga og fái hvor aðili
um sig ljósprentanir af þeim hluta safnsins,
sem hinn varðveitti, og eru menn beðnir
að segja, hvort þeir álíti þessa lausn rétt-
láta eða ekki.
Niðurstaðan er sú, að nokkru fleiri, eða
35%, töldu þessa lausn réttláta, en 27%
töldu hana óréttláta. Aðrir svöruðu ekki.
Tilraun var gerð til þess að kanna (sjá
7. yfirlit), hvort nokkur mismunur væri í
þessu efni milli þeirra, sem afhenda vildu
handritin og svarað höfðu fyrstu spurning-
unni játandi, og þeim, sem höfðu svarað
neitandi. Svo reyndist þó ekki, a. m. k.
var munurinn of lítill til að skipta máli.
Nokkuð mikill munur er á afstöðunni til
þessarar tillögu eftir stjórnmálaflokkum.
Retsforbundet er hlynntast. skiptingu, en
íhaldsmenn andvígastir.