Nýtt Helgafell - 31.12.1957, Blaðsíða 36

176
helgafell
skrifarastöðu kemst af með lítinn matar-
skammt, en erfiðismaður, sem neytir sama
magns alkohóls dag hvern, verður að bæta
drjúgum matarskammti við alkohólneyzluna,
sem gefur honum að öllu samanlögðu betri
útkomu ó líkamsbúreikningnum.
Þótt mögulegt sé að nota alkohól til fæðu,
sem nemi um 40% af allri næringu, horfir
brótt til vandræða, ef alkohólmagn fæðunn-
ar er hækkað upp í 70—80%. Ef reiknað er
með 2000 hitaeiningum ó dag, næmi alko-
hólneyzlan 226 grömmum, eða 502 gr. af
90 „proof" whisky. Þessi neyzla nálgast
það hámark alkohóls, sem líkami meðal-
manns er fær um að brenna á dag, svo að
ekki mætti út af bera, ef alkohólforði ætti
ekki að safnast f blóðinu. Viðleitni að hraða
efnaskiptum alkohóls hefir ekki borið mik-
inn árangur. Þau efni, sem annars hraða
efnaskiptum líkamans, svo sem skjaldkirtils-
lyf og insúlín, virðast hafa lítil áhrif í þessu
efni. Hiti getur aukið efnaskiptin lítið eitt,
en eigi svo, að um verulega hagnýta þýð-
ingu sé að ræða.
Fjarlæging alkohóls úr blóði fylgir til-
tölulega ákveðnum hraða, lækkun blóð-
alkohólsins nemur venjulega 0,01—0,02
hundraðshlutum á klukkustund, svo að ef
alkohólmagn hefir náð 0,12%, má gera ráð
fyrir, að það sé horfið úr blóðinu eftir 10
klst. Beinn útskilnaður fer fram í andar-
drætti, þvagi og svita, og grundvallast þessi
útskilnaður hver fyrir sig á alkohólmagni
blóðsins á hverjum tíma, en naumast er
talið að meira en 10% geti skilizt út á þenn-
an hátt. Alkohól eykur þvagmyndun á
sama hátt og aukin vatnsneyzla, með haml-
andi áhrifum á starfsemi aftari hluta heila-
hnoðans, og þessi þvagaukning er mest
meðan alkohólmagn blóðsins fer hækkandi.
Ákveðið hlutfall er milli alkohólmagns
blóðvatnsins og þess þvags, sem myndast
á hverjum tíma, þ. e. blóðvatn 100, þvag 135.
Auðsætt er af þessu, að efnagreining á þvagi,
sem safnazt hefir fyrir um nokkurn tíma,
gefur takmarkaða hugmynd um alkohól-
magn blóðsins. Telja má þó, að ef 0,35%
eða meir finnst, hafi verið um ásvif að ræða.
Kerfisbundin áhrif
Þótt telja megi, að áhrifa alkohóls gæti
hvar sem er í líkamanum, ef ’um verulega
neyzlu er að ræða, eru það þó eigi að síður
ákveðin líffæri og líffærakerfi, sem telja ber
þýðingarmest í þessu sambandi, svo sem
meltingarveg, lifur, nýru, heila og taugakerfi.
Neyzla alkohóls getur farið fram sem
drykkja, innspýting í æð eða innöndun í
gufu. Drykkja er lang-þýðingarmest þessara
neyzluaðferða og verður því fjallað um hana
eina. Jafnan er átt við alkohól í þynningu,
enda eru sárafáar drykkjartegundir, sem
innihalda meira alkohólmagn en 50%.
Alkohóldrykkja eykur munnvatnsrennsli
með taugavakningu í slímhúð koks og
munns. Meltingarvökvar mimnsins breytast
lítið við blöndun alkohóls. Þó deyfir 10%
blanda starfsemi þýjalíns (ptyalin). Stað-
bundin erting getur valdið slímhimnubólgu
í munni, tungu og vélindi við ofneyzlu, en
venjulega er fjörvaskortur höfuðorsökin.
Krampi í vélinda getur orsakazt á svipaðan
hátt.
Áhrif alkohóls á magann eru einkum
tvennskonar. Annarsvegar örvar það sýru-
myndun og slímsafa, ef um er að ræða
blöndur, sem innihalda um 15% alkohóls.
Ef um sterkari blöndu er að ræða, verða
áhrifin hamlandi á starfsemi magaveggsins
og líffæra hans. Alkohólneyzla getur or-
sakað snögga magabólgu, en flest bendir til
þess, að þær langstæðu magabólgur, sem
oft finnast hjá óhófsmönnum, eigi rætur
sínar að rekja til næ.ringartruflana fremur
en beinna staðverkana. Hjá mörgum ofneyt-
endum eru þær ekki til staðar, og vitanlega
finnast þær einnig hjá vanneytendum alko-
hóls. Ekki verður rökstutt á neinn hátt, að
alkohól valdi krabbameini í maga. Venja
er að ráða magasjúkum frá alkohólneyzlu,
einkum ef um sármyndun er að ræða, en
alkunnugt er eigi að síður, að margir slíkir