Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.02.1964, Blaðsíða 98

nr var ráðinn forstöðumaður hans. Jón hafði numið í Gagnfræðaskólanum á Akur-
eyri, undir handarjaðri Stefáns Stefánssonar, og var einn af ófáum, sem hrifust af
eldmóði Stefáns og áhuga fyrir íslenzkri grasafræði.
Garðyrkju hafði Jón numið í Vesturheimi og kynnt sér ræktun skrúðgarða og
samið bók urn það efni.
Undir handarjaðri Jóns Rögnvaldssonar tók Lystigarðurinn fljótt miklum stakka-
skiftum. Var hann á næstu árum tvívegis stækkaður mikið. Hin nýju svæði skipu-
lagði Jón af mikilli smekkvísi. Lagði hann áherzlu á, að hæfilegt hlutfall yrði milli
grasflata, blómabeða og runna annars vegar en trjágróðurs hins vegar. En fram
að þessu hafði þess ekki verið gætt sem skyldi, að of mikill og þéttur trjágróður
getur spillt svip garðsins. Þrátt fyrir þetta reyndi Jón að samræma hina ýmsu garð-
hluta, og hefur það tekizt furðulega vel, svo að nú er vart hægt að sjá annað, en
Lystigarðurinn hafi verið skipulagður svo frá upphafi.
Ekki lét Jón Rögnvaldsson þó þar við sitja, heldur tók hann nú til að viða að
sér plöntum í garðinn, úr ýmsum heimshornum. Mun hann snemma hafa sétt sér
það takmark, að koma á fót sérstakri grasadeild í Lystigarðinum, enda hafði hann
þá um langt skeið safnað plöntum, innlendum og erlendum, í garð sinn í Fífilgerði.
Þetta plöntusafn var nú sumpart flutt yfir í Lystigarðinn, en jafnframt hóf Jón
nú, ásamt bróður sínum Kristjáni, að vinna skipulega að söfnun plantna í garðinn.
í þeim tilgangi skrifaði Jón til margra erlendra grasgarða, og fékk hjá þeim fræ
af erlendum plöntum, cn sendi þcim fræ af íslenzkum plöntum í skiftum. Innlendu
plönturnar sóttu þeir bræður hvert á land sem var. Spöruðu þeir til þess hvorki
tíma né erfiði, og oft munu þeir hafa unnið að þeirri söfnun í frístundum sínum.
Takmarkið var að ná öllum innlendum plöntutegundum frá innlendum vaxtar-
stöðum. Það er alkunna, að næstum allar íslenzkar plöntutegundir vaxa einnig er-
lendis. Það sýnir þó bezt skilning þeirra bræðra á hinu vísindalega hlutverki gras-
garðsins, að þeir hafa ekki freistast til að fá þessar fslenzku tegundir frá öðrum
löndum, enda þótt það væri í mörgum tilfellum auðveldara.
Meira en helmingur tegunda íslenzku flórunnar er bundinn við vissa landshluta
eða er sjaldgæfur, og finnast sumar tegundirnar jafnvel á einum stað eða örfáum.
Þeir sem leggja stund á plöntusöfnun, vita hversu erfitt það getur verið, og mikið
þolinmæðisverk, að finna einhverja sjaldgæfa tegund, enda þótt vitað sé nokkurn
veginn um vaxtarstað hennar. Oftast munu þeir Rögnvaldssynir þó hafa snúið heim
ríkari úr leiðöngrum sfnum, ef ekki af plöntum þá af reynslunni. Munu fáir taka
þeim fram 1 þeirri list að finna sjaldgæfar plöntur.
Rétt er að geta þess, að um það bil er þeir bræður hófu söfnunarstarfið kom út
í ritsafninu Eyfirðingarit, tiltölulega nákvæmur flórulisti fyrir Eyjafjörðinn eftir
Ingimar Óskarsson grasafræðing. Varð flórulisti þessi mikilvægt hjálpargagn við
söfnunina, en auk þess mun Ingimar hafa veitt þeim bræðrum margar mikilvægar
upplýsingar.
Þess er og að geta, að þeir bræður höfðu eitt sumar ágætan hjálparmann, Hörð
Kristinsson grasafræðikandídat, sem safnaði fyrir þá plöntum og aðstoðaði við
vandasamar greiningar.
Allt þetta söfnunarstarf bar þann árangur, að sumarið 1961 voru næstum allar
íslenzkar plöntutegundir komnar í garðinn. Aðeins vantaði þá örfáar sárasjald-
gæfar tegundir, svo og nokkrar tegundir af vandgreindum kynjum, eins og augnfró,
maríustakk o. fl., auk nokkurra tegunda, sem vafasamt er hvort vaxi hér.
Það má kallast furðulegt ævintýri, að tekizt hafði, á svo skömmum tíma, að ná
96 Flúra - tímarit um íslenzka orasafrzeði