Fréttatíminn - 04.04.2014, Blaðsíða 42

42 grænn lífsstíll Helgin 4.-6. apríl 2014
edalgardar.is
• Hellulagnir
• Trjáklippingar
• Jarðvegsskipti • Smágröfuþjónusta
• Vörubíll með
krabba
Einar • 698 7258
25%
afsláttur
Af öllum
linsum
prooptik.is
KRINGLUNNI 2. HÆÐ
HAGKAUPSHÚSINU, SKEIFUNNI
SPÖNGINNI, GRAFARVOGI
SÍMI 5 700 900 | WWW.PROOPTIK.IS
GOLD PLATED
SPECIALIZED BICYCLES & COMPONENTS
KRÍA HJÓL GRANDAÐGARÐUR 7 101 REYKJAVÍK s.5349164
THE FSR EPIC - THE ONLY FULL-SUSPENSION
XC BIKE TO WIN OLYMPIC GOLD
AND MULTIPLE WORLD CHAMPIONSHIP GOLD MEDALS
GOLD STANDARD REDEFINED. SPECIALIZED.COM
Vistvæn innkaup eru að velja þá
vöru eða þjónustu sem er síður
skaðleg umhverfinu eða heilsu
manna og ber sama eða lægri líf-
tímakostnað samanborið við aðrar
vörur og þjónustu sem uppfylla
sömu þörf.
Gátlisti fyrir innkaup á
hreinlætispappír
• Veljið umhverfisvottaðan pappír.
Ef valinn er pappír sem vottaður
er af til dæmis norræna umhverf-
ismerkinu Svaninum eða evrópska
umhverfismerkinu Blóminu þá hafa
neðangreind atriði þegar verið upp-
fyllt.
• Veljið endurunninn pappír.
Því stærri hlutfall af pappírnum
sem er endurunninn því betra. Mun
minna af orku þarf til að framleiða
hreinlætispappír úr endurunnum
pappírsmassa en úr nýjum trefjum.
• Veljið pappír sem ekki er bleiktur
með klór.
Klórbleiking skapar mengun-
arvandamál í nærumhverfi fram-
leiðslunnar. Ef upplýsingar um
bleikingaraðferð er ekki að finna á
umbúðum ættu seljendur að geta
veitt upplýsingar um hvort pappír
sé klórbleiktur.
• Veljið pappír sem er ekki pakk-
aður í PVC-plast.
Plastgerðin PVC (pólivínylklór-
íð) inniheldur lífræn klórsambönd
sem valda mengun við urðun og
brennslu. Seljendur geta upplýst
ykkur um plastgerð komi það ekki
fram á umbúðunum.
Gátlisti fyrir innkaup
á einnota bleium
• Veljið Svansmerktar bleiur.
Svanurinn er trygging fyrir því að
varan sé ein sú umhverfisvænsta á
markaðnum, án þess að það komi
niður á gæðum eða virkni vörunnar.
• Sniðgangið bleiur með kremi og
ilmefnum.
 Umhverfi ÁrangUrsrík flokkUn sorps
Jörðin gefur ekki
endalaust af sér
Það er ekki flókið að flokka sorp og lykilatriði að virkja alla fjölskyldumeðlimi með jákvæðu
hugarfari. Jörðin gefur ekki endalaust af sér og því mikilvægt að endurvinna. Íbúar í Stykkis-
hólmi hafa flokkað allt sitt sorp frá árinu 2008 og nýta moltuna í garða sína.
 Umhverfisvernd vistvæn innkaUp erU til góða fyrir Umhverfið og heilsU fólks
Vistvænni bleiur og hreinlætispappír
Klórbleiking á hrein-
lætispappír skapar
mengunarvanda-
mál í nærumhverfi
framleiðslunnar, og
ljósvirk bleikiefni í
bleium geta valdið
húðertingu.
NordicPhotos/Getty
Ilmefnin geta framkallað ofnæmi
og verið skaðleg umhverfinu. Krem
geta innihaldið efni sem hafa skað-
leg áhrif á umhverfi.
• Sniðgangið bleiur með ljósvirku
bleikiefni (e. optical brightener).
Ljósvirk bleikiefni geta valdið
húðertingu.
Heimild: Vistvæn innkaup / vinn.is
KYNNING
Samfara aukinni um-
hverfisvitund eru sífellt fleiri
sem flokka sorp. Að sögn
Agnesar Gunnarsdóttur,
framkvæmdastjóra sölu-
þjónustu og markaðssviðs
Íslenska Gámafélagsins, er
talið að á um 75 til 80 pró-
sent allra heimila á Íslandi sé
flokkað með einum eða öðr-
um hætti. „Á síðastliðnum
sex árum höfum við orðið
vör við mikla aukningu. Á
sumum heimilum byrjar fólk
að flokka því sveitarfélagið
leggur línurnar en aðrir
ákveða þetta upp á eigin
spýtur. Einnig er mikil vakn-
ing meðal fyrirtækja og höfum við
veitt yfir þúsund fyrirtækjum ráð-
gjöf í þeim efnum. Þá er mikilvægt
að hafa fræðsluna skemmtilega og
að fólk sjái tilganginn með flokkun-
inni,“ segir Agnes.
Flokkun ber árangur
Agnes segir nokkuð bera á þeim
misskilningi að flokkun skili sér
ekki alla leið og að sorpið fari á
endanum allt í sömu holuna. Það sé
þó fjarri lagi því hver tegund fari á
sinn rétta stað í endurvinnsluferl-
inu. „Það er gríðarlega mikilvægt
að flokka svo hægt sé að endur-
vinna. Jörðin getur ekki gefið enda-
laust af sér og því er mikilvægt að
endurvinna af krafti,“ segir Agnes
og bendir á að framleiðsla á einum
farsíma jafngildi því að losuð séu
60 kíló af CO2 og í hann þurfi
hátt í 20 kíló af ýmsum hráefnum.
„Mikill ávinningur hlýst af því að
endurvinna ál því við endurvinnsl-
una þarf einungis fimm prósent
þeirrar orku sem þarf til frum-
vinnslu þess.“
Þriggja tunnu kerfi
Þriggja tunnu kerfið sem felur í sér
að heimili eða fyrirtæki eru með
eina græna tunnu, eina brúna og
eina fyrir almennt sorp. Þannig
næst góður árangur og lítið sem
ekkert af sorpinu þarf að urða.
Þetta kerfi er ákveðið af sjálfstætt
af hverju og einu sveitarfélagi.
Í grænu tunnuna má setja allan
pappír, bylgjupappa, plast, fernur
og minni málmhluti eins og til
dæmis niðursuðudósir og málmlok
af glerkrukkum. Tunnan er losuð
mánaðarlega og innihaldið flutt
til flokkunar í Gufunesi þar sem
starfsmenn Íslenska Gámafélags-
ins aðgreina flokkana sem svo fara
mismunandi leiðir í endurvinnslu.
Agnes segir gríðarlega mikilvægt
að endurvinna plast því það getur
tekið allt að 500 ár fyrir það
að eyðast þegar það er urðað.
Eins geti plast fokið á haf út
og valdið dauða fugla, fiska,
sela og fleiri dýra sem éta það
eða flækjast í því.
Í brúnu tunnuna má setja
lífrænt sorp sem svo er notað
til moltugerðar. Talið er að 30
til 35 prósent af sorpi heimila
sé lífrænt. Mikilvægt er að
nota rétta poka fyrir lífræna
úrganginn í brúnu tunnunni.
Hentugastir eru pokar úr
maíssterkju sem fást í flestum
matvöruverslunum undir
heitinu Maíspokinn eða Bio-
bag. Þeir pokar brotna niður
á skömmum tíma í jarðgerðinni og
skilja því ekki eftir leifar líkt og
plastpoki myndi gera.
Í almennt sorp fara svo efni sem
ekki eru endurvinnanleg, eins
og til dæmis gler, bleyjur, aska,
kattasandur og frauðplast.
Agnes segir það ekki þurfa
að vera flókið að byrja að flokka
sorp. „Nóg er að endurskipuleggja
einn skáp fyrir flokkunina. Fólk
segir oft að það hafi ekki pláss til
að flokka en það þarf ekki að vera
plássfrekt. Lykilatriði er að virkja
alla fjölskyldumeðlimi með sér
með jákvæðu hugarfari og um-
fram allt að ítreka ávinninginn
sem hlýst af því að flokka og end-
urnýta fyrir okkur sem einstak-
linga, þjóð og gesti hér á jörðinni.
Umfram allt þurfum við að huga
að kynslóðum framtíðarinnar og
hvernig umhverfi þær taka við.
Við bjóðum upp á margar lausnir í
þeim málum og hægt er að nálgast
þær upplýsingar á gamur.is.“
Stykkishólmur til fyrirmyndar
Um tuttugu sveitarfélög hér á
landi bjóða upp á þriggja tunnu
kerfi og sér Íslenska Gámafélagið
um moltugerð fyrir mörg sveitar-
félög sem hafa boðið íbúum sínum
að nýta moltuna til að græða garða
og eins hafa sveitarfélög notað
hana við sínar framkvæmdir.
Agnes segir það miður að sveitar-
félögin á höfuðborgarsvæðinu
bjóði aðeins upp á tunnur fyrir
endurvinnanlegt og almennt sorp
en ekki fyrir lífrænan úrgang. Frá
árinu 2008 hafa íbúar í Stykkis-
hólmi flokkað allt sitt sorp með
góðum árangri. Í dag fer 55 pró-
sent af úrgangi þeirra til endur-
vinnslu eða moltugerðar sem áður
var ekkert.“
Nánari upplýsingar má nálgast á síðunnni
www.gamur.is.
Unnið í samvinnu við Íslenska Gámafélagið.
Hentug tunna til flokkunar sem
smellpassar í eldhússkápinn.
Allt að 500 ár getur tekið plast að eyðast og því
er mikilvægt að halda notkun þess í lágmarki og
endurvinna það sem notað er. Plast sem fýkur út
á haf getur valdið dauða fugla, fiska, sela og fleiri
dýra sem annað hvort flækjast í því eða éta það.
Agnes Gunn-
arsdóttir er
fram-
kvæmda-
stjóri
söluþjónustu
og markaðs-
sviðs
Íslenska
Gámafélags-
ins.
Talið er að 30 til 35 prósent af sorpi
heimila sé lífrænt. Maíspokinn hent-
ar vel undir lífrænt sorp því hann er
unninn úr maíssterkju, brotnar niður
á stuttum tíma og skilur ekki eftir sig
leifar í náttúrunni.