Fréttatíminn - 06.06.2014, Qupperneq 14

K
Kjörsókn var dræm í sveitarstjórnarkosningunum
síðastliðinn laugardag, minni en marga undanfarna
áratugi. Stjórnmálamenn og stjórnmálafræðingar hafa
áhyggjur af þróuninni, nefna ýmsar ástæður en þær
verða ekki sannreyndar nema með rannsóknum – sem
þeir sem þessi fræði stunda hljóta að framkvæma. Kjör-
sóknin almennt var um 66 prósent – og áberandi minni
en áður í stærstu sveitarfélögunum.
Hulda Þórisdóttir, lektor í stjórnmálafræði, segir
tvennt skýra litla þátttöku, annars vegar
alþjóðlega þróun á Vesturlöndum þar
sem fólk hafi fjarlægst stjórnmálin, vegna
velmegunar ómaki fólk sig ekki á kjörstað.
Hins vegar, líti Íslendingar sér nær, megi
skýra minnkandi þátttöku með hruninu,
vantrausti og óbeit almennings sem hafi
sprottið af því. Grétar Þór Eysteinsson,
prófessor í stjórnmálafræði, segir dræma
kjörsókn fyrst og fremst skýrast af áhuga-
leysi. Nærtækt sé að skýra breytinguna
sem varð í sveitarstjórnarkosningunum
árið 2010 með hruninu, skeytingarleysi,
vantrausti og áhugaleysi – og svo virðist sem ekki hafi
tekist að vekja þennan áhuga aftur. Þetta eigi einkum
við um ungt fólk sem virðist vera sá hópur sem vantað
hafi í nýliðnar kosningar. Eiríkur Bergmann, prófessor
í stjórnmálafræði, segir fallið í kjörsókninni hreinar
hamfarir fyrir lýðræðið í landinu. Meðal ástæðna fyrir
lélegri kjörsókn nefnir hann vantraust og óþol í garð
stjórnmálamanna og að þeir hafi ekki úthald. Þá segir
Eiríkur – og vísar til langstærsta sveitarfélagsins – að
engin raunveruleg kosningabarátta hafi farið fram þar,
athyglin hafi á lokasprettinum beinst að máli sem menn
hafi almennt ekki mikinn áhuga á. Stefanía Óskars-
dóttir stjórnmálafræðingur segir að hina dræmu kjör-
sókn megi að töluverðu leyti rekja til breyttra viðhorfa
fólks til stjórnmála. Það telji sig ekki einungis geta haft
áhrif á kjördag heldur sendi dóm sinn á kjörtímabilinu.
Sem dæmi nefnir hún framkvæmdir við Hofsvallagötu í
Reykjavík sem borgaryfirvöld hafi að miklu leyti orðið
að draga til baka vegna harðra viðbragða.
Vafalaust er margt til í þessum skýringum fræði-
mannanna, líklegar tilgátur sem skoða verður nánar.
Ef það er rétt að ungt fólk hafi í miklum mæli setið
heima þarf að finna skýringar á því. Hagstofa Íslands
safnaði í kosningunum upplýsingum um aldurs-
dreifingu kjósenda. Úrvinnsla þeirra gagna stendur
yfir. Æskilegt er vitaskuld að allir aldurshópar taki
afstöðu, leggi sitt af mörkum til mótunar nærsam-
félagsins. Önnur skýring á áhugaleysinu kann að vera
að verulegur hluti kjósenda telji tiltölulega lítinn mun
á framboðunum. Sú þriðja kann að vera að margir telji
það ekki skipta öllu hverjir fari með stjórn sveitarfé-
laga. Frambjóðendur séu í meginatriðum vel meinandi
fólk en verkefni sveitarfélaganna að mestu lögbundin
og forgangsverkefni liggi fyrir.
Að þessu leyti er talsverður munur á málefnum
sveitarfélaga annars vegar og landsmála hins vegar. Í
landsmálum eru stefna og átakalínur flokka og fram-
boða skýrari. Ef við lítum aðeins eitt ár aftur í tímann,
til þingkosninganna vorið 2013, sést að kosningaþátt-
taka var allt önnur og meiri. Samt var enn styttra frá
hruni – og meint óbeit á stjórnmálamönnum kom ekki
í veg fyrir að kosningaþátttaka væri 81,4 prósent í
heild – og yfir 80 prósent í öllum kjördæmum landsins
nema öðru Reykjavíkurkjördæminu.
Einfaldasta skýringin á dræmri kosningaþátttöku
síðastliðinn laugardag er því sú að tiltölulega lítið hafi
skilið að þá kosti sem í boði voru – að kosningarnar og
aðdragandi þeirra hafi í meginatriðum verið óspenn-
andi og málefnaumræðan fátækleg.
Þarft er samt að rýna í þátttökuna og ástæður
áhugaleysisins, bæði af hálfu stjórnmálaflokka og
fræðimanna – sem og form kosninganna. Þar líta
menn meðal annars til rafrænna kosninga meðfram
hinum hefðbundnu. Sjálfsagt er að líta til slíkra kosta
megi það verða til þess að auka þátttöku – ekki síst
meðal unga fólksins sem getgátur eru um að setið hafi
heima.
Ástæðulaust er hins vegar að fara á taugum vegna
þeirra sem heima sátu. Lýðræðislegar hamfarir voru
þetta að minnsta kosti ekki.
Ástæðulaust að fara á taugum vegna þeirra sem heima sátu
Tæplega lýðræðislegar hamfarir
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300.
ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjórar: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is
og Sigríður Dögg Auðuns dóttir sigridur@frettatiminn.is. Fréttastjóri: Hösk-
uldur Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is. Framkvæmda- og auglýs-
ingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Útgáfustjóri: Teitur
Jónasson teitur@frettatiminn.is . Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi
ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Við fögnum 12.000 ánægðum viðskiptavinum og
bjóðum fleiri í hópinn með risatilboði á dúnsængum.
Léttar, hlýjar og rakadrægar dúnsængur sem færa þér einstakan svefn.
Eingöngu 100% náttúruleg efni, dúnn & bómull.
Allur dúnn er hitahreinsaður án kemískra efna.
100%
dúnn & bómull
Stærð: 140x200
Fylling: 100% hvítur dúnn
Dúnmagn: 790 gr
Lín Design Laugavegi 176 Glerártorgi Akureyri Sími 533 2220 www.lindesign.is
Dúnsængurnar koma með 3 ára ábyrgð.
Draumadúnsængin 25%
SUMARTILBOÐ SUMARTILBOÐ SUMARTILBOÐ
afsláttur
Stærð 70x100
Tilboð 9.735 kr
Verð 12.980 kr
200 grömm dúnn
Stærð 100x140
Tilboð 12.735 kr
Verð 16.980 kr
400 grömm dúnn
Stærð 140x200
Tilboð 29.990 kr
Verð 39.990 kr
790 grömm dúnn
Stærð 140x220
Tilboð 33.742 kr
Verð 44.990 kr
890 grömm dúnn
Sendum frítt
úr vefverslun
lindesign.is
20.600.000.000
króna er framlag ríkisins til rannsókna og þróunar
samkvæmt í fjárlögum 2013 á verðlagi 2014. Háskólar
taka við um 45% af því fé og
opinberar stofnanir um 26%, að
því er fram kemur í tilkynn-
ingu frá Rannís um nýsköpun á
Íslandi.
3.244
ársverk voru í rannsóknum og þróun
á Íslandi árið 2011. Um 46% ársverkanna
voru unnin hjá fyrirtækjum. 70% ársverka voru unnin
af sérfræðingum og karlar unnu meirihluta ársverka,
samkvæmt Rannís.
32
klukkustunda bið var á flugi Ice-
landair frá Brussel til Keflavíkur
á þriðjudag.
291.170
erlendir ferðamenn hafa farið frá landinu frá
áramótum, um 70 þúsund fleiri en á sama
tímabili í fyrra. Um er að ræða 31,4% aukn-
ingu ferðamanna milli ára frá áramótum í
samanburði við sama tímabil í fyrra.
Vikan í tölum
14 viðhorf Helgin 6.-8. júní 2014