Fréttatíminn - 21.03.2014, Qupperneq 24

Skoðaðu úrvalið á Bilaland.is
NÝLEGIR OG
LÍTIÐ EKNIR
GERÐU FRÁBÆR KAUP!
SUBARU FORESTER X
Nýskr. 06/09, ekinn 61 þús. km.
bensín, sjálfskiptur.
VERÐ kr. 2.880 þús.
Rnr. 142005.
Kletthálsi 11 -110 Reykjavík
Sími 525 8000 - bilaland@bilaland.is
www.bilaland.is
www.facebook.com/bilaland.is
KIA SPORTAGE III
Nýskr. 02/13, ekinn 28 þús. km.
dísil, sjálfskiptur.
Rnr. 141977.
KIA CEED WAGON
Nýskr. 05/12, ekinn 44 þús km.
dísil, beinskiptur.
VERÐ kr. 2.780 þús.
Rnr. 141972.
LAND ROVER FREELANDER 2S
Nýskr. 05/13, ekinn 6 þús. km.
dísil, sjalfskiptur.
VERÐ kr. 7.990 þús.
Rnr. 191269.
HYUNDAI SANTA FE III STYLE
Nýskr. 12/12, ekinn 23 þús. km.
dísil, sjálfskiptur.
VERÐ kr. 7.360 þús.
Rnr. 141986.
Frábært verð
5.490 þús.
Ekinn aðeins
28 þús. km.
TILBOÐSBÍLL TILBOÐSBÍLL
RENAULT MEGANE SPORT T.
Nýskr. 05/13, ekinn 29 þús km.
dísil, sjálfskiptur.
Verð áður kr. 3.390.000
TILBOÐ kr. 2.990 þús.
NISSAN MICRA VISIA
Nýskr. 03/12, ekinn 35 þús km.
bensín, sjálfskiptur.
Verð áður kr. 2.090.000
TILBOÐ kr. 1.890 þús.
Rnr. 141914 Rnr. 281226
TÖKUM NOTAÐAN
UPPÍ NOTAÐAN!
GERÐU FRÁBÆR KAUP!
ALLT AÐ 80% LÁNAMÖGULEIKAR
I nnan Hins íslenska svefn-rannsóknafélags starfa um 60 manns við rann-
sóknir sem tengjast svefnin-
um að einhverju leyti. Kæfis-
vefn hjá fullorðnum er það
sem mest hefur verið rannsak-
að og það sem helst hefur ver-
ið í umræðunni. Það sem færri
vita er að börn fá líka kæfisvefn.
Börn sem sofa illa vegna hrotna
eða kæfisvefns verða þreytt yfir
daginn en í stað þess að sofna
fram á borðið líkt og unglingar
og fullorðnir gera þá verða börnin yfir-
spennt. Erna Sif Arnardóttir, doktor
í líf- og læknavísindum, er formaður
Hins íslenska svefnrannsóknafélags og
forstöðumaður svefnmælinga á Lands-
spítalanum. „Það er alvarlegt ef börn
hrjóta reglulega, þó að þau hætti ekki að
anda, því það þýðir að öndunarvegurinn
er hálflokaður og að börnin eru að berj-
ast við að anda alla nóttina. Þessi börn
anda oft með opinn munninn sem er
óeðlilegt. Ef börn anda með munninum
en ekki með nefinu þá breytist þroskun
andlitsins og líkur á kæfisvefni seinna
meir aukast. Þessi börn þurfa að hafa
fyrir hverjum andardrætti og eru þar
af leiðandi syfjaðari. Syfjuð börn sofna
ekki heldur berjast þau við að halda sér
vakandi. Þau verða þá frekar yfirspennt
og eru oft með einkenni athyglisbrests
og ofvirkni. Einnig gengur þeim oft verr
í skóla,“ segir Erna Sif.
Góður svefn er lykill að góðri heilsu
Annað sem svefnfræðingar hafa komist
að er að þeir sem sofa of lítið verða
svengri en aðrir. „Maður sækir í óhollan
og kolvetnaríkan mat til að halda sér
gangandi. Þú ert líklegri til að borða
meira og þyngjast ef þú sefur lítið og illa.
Við vitum það líka að þeir unglingar sem
sofa lítið hugsa ekki jafn vel um sig. Þeir
hreyfa sig minna og þyngjast auðveld-
lega auk þess að sækja oftar í áhættu-
hegðun eins og að reykja og drekka.
Svefn hefur áhrif á allt, hann er horn-
steinn að heilsu rétt eins og næring og
hreyfing,“ segir Erna Sif. „Það er mikil
keyrsla á unga fólkinu okkar. Unglingar
sem æfa íþróttir eru oft á tíðum
örvæntingarfull því þau fá hrein-
lega ekki tíma til að sofa þar
sem æfingar eru oft eldsnemma
á morgnana eða langt fram á
kvöld. Þetta er ekki hollt og ætti
í rauninni ekki að vera í boði
fyrir þennan aldurshóp. Börn og
unglingar ættu ekki að stunda
neinar íþróttir fyrir klukkan 8 á
morgnana og ættu að búin í allra
síðast lagi klukkan 9 á kvöldin.
Ef við stundum líkamsrækt seint
á kvöldin, þá gerir það okkur
mjög erfitt að sofna. Þar að auki er best
fyrir líkamann að stunda hreyfingu
um eftirmiðdaginn. Dægursveiflan í
líkamanum hefur áhrif á svo margt og
um eftirmiðdaginn erum við með mesta
vöðvastyrkinn og í raun best fyrirkölluð
til að hreyfa okkur.“
Líffræðilegar skýringar á svefnþörf
unglinga
Góður og langur svefn er að sjálfsögðu
mikilvægur öllum. Hann er okkur jafn
mikilvægur og holl fæða. Það er talað
um að börn á skólaaldri þurfi 9 til 11
klukkustunda svefn á nóttu en fullorðnir
þurfi 7 til 8 klukkustundir. En það vill oft
gleymast að unglingar þurfa meiri svefn
en fullorðnir, eða 9 til 10 klukkustundir.
„Börnin okkar og unglingarnir eru að
sofa of stutt. Margir unglingar sofa
undir sjö klukkustundum og ég held að
margir foreldrar geri sér ekki grein fyrir
því að unglingar þurfi meiri svefn en full-
orðnir. Unglingar eru frá náttúrunnar
hendi kvöldfólk og það eru fullkomlega
eðlilegar líffræðilegar orsakir sem valda
því. Melatónín framleiðslu, hormón sem
við seytum í myrkri og undirbýr okkur
fyrir svefninn, seinkar hjá unglingum
og veldur því að þau eiga erfiðara með
að sofna á kvöldin og þess vegna er mjög
erfitt að vekja þau á morgnanna.“
Erna Sif segir einnig mikilvægt að
passa upp á að regla sé á svefntima
barna og unglinga, líka um helgar, og
sérstaklega núna í verkfallinu. Mikil-
vægt sé að taka ekki eftirmiðdagsblunda
því þeir geri manni erfitt fyrir að sofna á
kvöldin og skerða svefngæði yfir nóttina.
 Svefn og heIlSa
Góður svefn er lykill að góðri heilsu. Börn sem hrjóta glíma við einkenni
athyglisbrests og ofvirkni og líffræðilegar orsakir valda því að unglingar
komast ekki fram úr á morgnana. Erna Sif Arnardóttir formaður Hins
íslenska svefnrannsóknafélags segir slæman og lítinn svefn skýra að ein-
hverju leyti brottfall úr framhaldsskólum. Félagið vill breyta klukkunni og
láta skólana byrja klukkan níu í stað átta.
Við vitum
að unglingar
eru með
seinkaða
dægur-
sveiflu
þannig að
við ættum
ekki að vera
að draga
þau fram úr
rúminu eld-
snemma á
morgnana
Vilja breyta klukkunni
og seinka skólabyrjun
Erna Sif Arnar-
dóttir, formaður
Hins íslenska
svefnrannsókna-
félags.
24 fréttaskýring Helgin 21.-23. mars 2014