Fréttatíminn - 23.05.2014, Blaðsíða 8

Go án glútens
Hamraborg – Nóatún 17 – Hr ingbraut – Austurver – Grafarho l t
KjúKlingamáltíð fyrir 4
Grillaður kjúklingur – heill
Franskar kartöflur – 500 g
Kjúklingasósa – heit, 150 g
Coke – 2 lítrar*
*Coca-Cola, Coke Light
eða Coke Zero 1990,-
Verð aðeins
+ 1 flaska af
2 L
PI
PA
R\
TB
W
A-
SÍ
A
Vinur við veginn
11 kg
2 kg
5 kg
10 kg
Smellugas fyrir
grillið, útileguna
og heimilið
Smellugas
Einfalt, öruggt og þægilegt!
Það er
mjög
mikilvægt
að flýta
þessu ferli
þannig
að sjúkra-
skýrslur
verði
tilbúnar
eins fljótt
og hægt
er.
Tækifæri íslensku í
heimi tækninnar
Einróma samþykkt Alþingis um að gera aðgerðaráætlun um notkun íslensku í stafrænni upp-
lýsingatækni markar tímamót á þessu sviði. Prófessor í íslenskri málfræði segir tækifæri fyrir
íslensk fyrirtæki að nýta talgervla og talgreiningu, til að mynda við símsvörun í þjónustuverum.
Viðamesta máltækniráðstefna heims verður haldin í Hörpu í næstu viku og bindur Eiríkur vonir
við að eftir hana blómstri hugmyndirnar hér á landi.
A lþingi samþykkti einróma fyrr í þessum mánuði þingsályktunartil-lögu um að gera aðgerðaáætlun um
notkun íslensku í stafrænni upplýsinga-
tækni. Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor í
íslenskri málfræði við Háskóla Íslands, segir
samþykktina mikilvægan áfanga á þeirri leið
að gera íslensku gjaldgenga á þessu sviði.
„Ég hef líkt þessu við hnattræna hlýnun. Það
gerist ekkert stóralvarlegt á morgun eða á
næsta ári, en þegar og ef það gerist verður
orðið of seint að bregðast við,“ segir Eiríkur.
Mennta- og menningarmálaráðherra skipar
í framhaldinu nefnd sem skilar aðgerðaáætl-
uninni eigi síðar en 1. september.
Meðal þeirra sem sendu inn umsögn um
tillöguna var Pétur H. Hannesson, yfirlæknir
röntgendeildar Landspítalans. Hann bendir
á að læknar röntgendeildar geri hljóðupp-
tökur af niðurstöðum rannsókna sem síðan
eru skrifaðar upp af læknariturum, en um er
að ræða um 120 þúsund rannsóknir árlega.
Í nágrannalöndum okkar fer ritun sjúkra-
skýrslna oftast fram á sjálfvirkan hátt með
aðstoð talgreiningar. „Það er mjög mikil-
vægt að flýta þessu ferli þannig að sjúkra-
skýrslur verði tilbúnar eins fljótt og hægt er
eftir að greiningu er lokið. Þannig tryggjum
við öryggi sjúklinga okkar,“ segir Pétur í
umsögninni en hann telur líkur á að ef ekki
komi til talgreining fyrir íslensku muni
læknar einfaldlega skipta yfir í ensku.
Tölva sem svarar í símann
Íslensk talgreining er þegar til staðar fyrir
Android-stýrikerfið en sú greining er í eigu
Google. Það veltur því á íslenskum stjórn-
völdum og íslenskum fyrirtækjum að þróa
nýja talgreiningu. Eiríkur segir það hafa
gengið treglega að opna augu stjórnvalda
fyrir nauðsyn þessa en þingsályktunartil-
lagan gefur til kynna að loksins sé boltinn
að fara að rúlla. Þá hafa fyrirtæki ekki séð
sér hag í að þróa máltæknibúnað fyrir jafn
lítið málsvæði og það íslenska en Eiríkur
bendir á að bankar og símafyrirtæki sem
reka stór þjónustuver gætu sparað stórar
upphæðir með því að nýta sér slíkt. „Víða
erlendis svarar tölva þegar fólk hringir inn
og ber fram fyrirspurn. Talgreinir greinir
fyrirspurnina, tölvan leitar í gagnabanka
að svari og talgervill gefur svarið. Ef tölvan
getur ekki svarað fyrirspurnina eða greint
hana er hún sent áfram til þjónustufulltrúa.
En þó ekki sé hægt að láta tölvu svara nema
10-20% allra símtala er hægt að spara mikið
og stór hluti af símtölum til þjónustuvera eru
einfaldar fyrirspurnir sem auðvelt væri að
leysa á þennan hátt,“ segir Eiríkur.
Varðveisla tungumálsins
Önnur ástæða til að þróa þessa tækni er
verndun og varðveisla íslenskunnar. „Tölvur
og tölvustýrð tæki eru allt í kring um okkur.
Ef við viljum halda í íslenskuna og geta
notað hana í framtíðinni í tölvustýrðum
heimi þá verðum við að gera hana gjald-
genga á þessum sviðum,“ segir hann og
tekur dæmi af því að nýir bílar séu margir
hverjir með tölvustýrt kerfi sem hægt er
að tala við en þó ekki á íslensku. Þá bendir
Eiríkur á að það sé hluti af almennum mann-
réttindum að geta notað móðurmál sitt alls
staðar. „Þetta snýr ekki síst að þeim sem eru
hreyfihamlaðir eða blindir og þurfa að nota
tungumálið til að eiga samskipti við tölvur
og tæki. Almenningur á heldur ekki að vera
undir það settur að þurfa að nota erlend
mál í samskiptum við heimilistækin okkar,“
segir hann. Og jafnvel þó við sættum okkur
við að tala ensku við tækin okkar er ekki
víst að þau skilji okkur því þau eru þróuð
fyrir ákveðinn framburð og bendir Eiríkur í
því sambandi á grínmyndband á netinu sem
sýnir þetta glöggt, en þar eru tveir Skotar
fastir í lyftu því lyftan skilur ekki skoska
hreiminn þeirra þegar þeir segja henni að
fara á elleftu hæð.
Viðamesta máltækniráðstefna heims,
LREC – Language Resources and Evalua-
tion Conference, verður haldin í Hörpu dag-
ana 26. til 31. maí og bindur Eiríkur vonir
við að íslensk fyrirtæki fái þar innblástur og
hugmyndir hvað varðar íslensku í stafrænni
upplýsingatækni. Alls verða hátt á áttunda
hundrað rannsóknir og verkefni kynnt á ráð-
stefnunni en meðal þess sem verður til um-
fjöllunar eru vélrænar þýðingar, smíði grein-
ingarforrita og gerð talgreina og talgervla.
Eiríkur segir það mikla viðurkenningu
fyrir íslensku og íslenska máltækni að ráð-
stefnan sé haldin hér. Rannsókn sem Eiríkur
vann að, meðal annarra, sýnir að íslenska
stendur verr að vígi innan tölvu- og upplýs-
ingatækninnar en flest önnur Evrópumál
og segir hann því brýnt að grípa til aðgerða.
„Ég er sannfærður að eftir þessa ráðstefnu
eigi hugmyndirnar eftir að blómstra,“ segir
hann.
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
Eiríkur Rögnvaldsson,
prófessor í íslenskri mál-
fræði við Háskóla Íslands,
segir hættu á að fólk tapi
tengslum við íslenskuna ef
við, í tækniveröld fram-
tíðarinnar, getum ekki talað
móðurmálið okkar við tölvur
og tæki. Mynd/Hari
8 fréttir Helgin 23.-25. maí 2014