Milli mála - 26.04.2009, Page 30

kynnu að koma.52 Viðvíkjandi kennslu tungumálanna voru gerðar
athugasemdir við þrennt: 1) inntökuskilyrði í íslensku og dönsku
annars vegar og latínu og grísku hins vegar ásamt innbyrðis vægi
málanna, 2) viðhorf til dönskukennslu gagnvart íslenskukennslu og
3) viðhorf til dönskukennslu með tilliti til kennslu nýju málanna.
Í reglugerðinni frá 1846 er í 3. gr. kveðið á um þau inntökuskilyrði
í íslensku og dönsku að nýsveinn „a. geti lesið íslenzku og skrifað
hana læsilega, lesið og skilið danska túngu; og í grísku og latínu að
hann b. hafi lært aðalreglur latínskrar og grískrar málfræði, einnig
yfirfarið nokkurn kafla í einhverjum auðskildum rithöfundi, grísk-
um og latínskum …“53 Þessi skilyrði eru sögð benda til þess að
skólaráðið54 álíti Íslendinga færari um að kenna börnum latínu og
grísku en íslensku og dönsku en sú sé ekki raunin ef lögð sé viðlíka
alúð í að kenna íslensku og dönsku eins og almennt tíðkist um
fornmálin. Bæði sé tilhlýðilegra og eðlilegra að setja þau inntöku-
skilyrði að nýsveinar kunni að rita íslenska og danska tungu
nokkurn veginn fremur en að leggja svo mikla áhersla á forkunn-
áttu í latínu og grísku. Íslenska og danska séu höfuðgreinar í neðri
bekkjunum og því sé ljóst að ekki sé ætlunin að leggja áherslu á
latínu- og grískukennslu þar. Móðurmálið hljóti að vera auðveldara
að kenna en latínu og grísku og því sé vænlegra til árangurs að
nýsveinar læri gömlu málin í skólanum frekar en heima.55 Í öðru
lagi er gagnrýnt hve miklum tíma sé varið til dönskukennslu og að
hún sé kennd í öllum bekkjum eins og íslenska, latína og gríska og
í þriðja lagi er fundið að því að dönsku sé skipað skör hærra en öðr-
um erlendum tungum. Engin rök séu fyrir því að kenna dönsku í
öllum bekkjum skólans rétt eins og um móðurmál væri að ræða:
… þetta álítum vjer óþarfa, það lítur svo út sem skólastjórnin hafi
skoðað dönskuna einsog móðurmál íslendinga með íslenzkunni og
þessvegna veitt henni sama rjett sem íslenzkri túngu; en svo eru
FRÁ FORNUM MÁLUM TIL NÝRRA
30
52 „Athugasemdir við Reglugjörðina“, Reykjavíkurpósturinn 1(4)/1847, bls. 58.
53 „Reglugjörð um latínuskólann í Reykjavík“, bls. 450.
54 Með skólaráði er væntanlega átt við Directionen for Universitetet og de Lærde Skoler, sjá
neðanmálsgrein nr. 24.
55 „Athugasemdir við skólareglugjörðina“ (framhald), Reykjavíkurpósturinn, 1(5)/1847, bls.
73–74.
Milli mála 26.4.2010 14:23 Page 30