Milli mála - 26.04.2009, Side 237

al vöru mál og bein ir hann spjót um sín um fyrst og fremst að tveim
mönn um sem hann nafn grein ir ekki en minn ist á í kvæði þar sem
nöfn þeirra eru fal in.33 Vörn sinni snýr hann gjarn an í sókn og sæk -
ir oft mál sitt af mikl um þunga og með mörg um til brigð um. Hann
fjall ar með al ann ars um það þeg ar vin átta breyt ist skyndi lega og
með leynd í hat ur og hversu þeir sem hann hélt að væru vin ir sín -
ir hafi nú veg ið að eig in mann orði með fram komu sinni. Hann
kall ar Ov idi us til vitn is um lág kúru slíks inn ræt is með því að taka
beint upp orð hans „að svíkja í nafni vin ar er troð inn og fjöl far inn
veg ur en þótt hann sé troð inn og fjöl far inn þá er hann glæp sam leg -
ur“ (N). Arn grím ur hef ur vafa laust einnig hugs að til þess hvern ig
Ov idi us taldi sig svik inn af fé lög um sín um og þjón ustul iði þeg ar
hann var dæmd ur í út legð ár ið 8 e. Kr. eins og kem ur fram í því
kvæði sem hann síð ar orti um lífs hlaup sitt en þar spyr hann:
„Hvers vegna ætti ég að minn ast á óhæfu fé lag anna og ill girni
þjóna?“34
2) Þeim til vitn un um sem raða mætti í ann an flokk er eink um ætl -
að að gefa ákveðn um nátt úru leg um fyr ir bær um, sögu leg um að -
stæð um og per són ulýsing um auk ið vægi og meiri dýpt. Sum um
kann ef til vill að þykja mörk in milli þessa flokks og þess fyrsta
nokk uð óljós og það sjón ar mið á vissu lega rétt á sér en þó tel ég að
ef grannt er skoð að þá megi merkja greini leg an mun á mörg um til -
vitn un um sem rétt læti ein hvers kon ar flokk un. Í Brevis Comm ent a -
ri us minn ist Arn grím ur til dæm is á að til eigi að vera á Ís landi, í
Hauk adal í Bisk ups tung um, upp spretta sem breyti því sem í hana
er sett í stein. Til að renna frek ari stoð um und ir slíkt nátt úru fyr ir -
bæri vitn ar hann bæði í Sen eca og Ov idi us. Sá síð ar nefndi seg ir frá
því að Kí kon ar, þjóð flokk ur í Þrak íu, eigi sér fljót er geri inn yfli
þess að steini sem drekki úr því og ann að að marm ara við það að
snerta það (A). Þeg ar Arn grím ur hóf að rita minn ing ar rit ið Athana -
sia um Guð brand bisk up var nokk uð lang ur tími lið inn frá láti
SIG URÐ UR PÉT URS SON
237
33 Að mati Jakobs Benediktssonar gæti verið um að ræða þá síra Magnús Sigfússon (um 1575–
1663) og síra Ólaf Erlendsson (um 1570–1650) en báðir stunduðu þeir líklega nám í Hólaskóla
í rektorstíð Arngríms 1589–1595. Báðir þessir prestar áttu síðar í deilum við yfirvöld. Sjá
Arngrimi Jonae opera latine conscripta IV, 1957, bls. 392–394.
34 „Quid referam comitumque nefas famulosque nocentes?“, Tristia IV, 10, 101.
Milli mála 8_Milli mála 8 4/28/10 8:18 AM Page 237