Milli mála - 26.04.2009, Page 240

lýsa við bjóði svíns ins með til vís un um í forn ald ar sög una til rétt læt -
ing ar þeim orð um Ov idi us ar að svín ið væri talið hafa verð skuld að
að verða fyrsta fórn ardýrið af því að með trýni sínu hefði það rót að
upp sæð inu og eytt þeirri von sem í því fólst (J).38 En ekki næg ir
Arn grími svíns lík ing in til að sýna fram á hví líkt ómenni Blef ken
er og því verð ur að finna enn fyr ir lit legri skepnu. Og þá verð ur ap -
inn fyr ir val inu. Í eft ir mála bók ar inn ar lýsir Arn grím ur því með
mörg um dæm um úr heimi eg ypskra og klass ískra fræða hvern ig
ap inn hafi ver ið tal inn ein hin auvirði leg asta skepna og rétt læt ir
með því móti af hverju hann lík ir Blef ken við apa vegna rits hans
um Ís land. Til að auka enn frek ar vægi þess ar ar sam lík ing ar vitn ar
hann í fjór ar ljóð línur Ov idi us ar þar sem skáld ið lýsir því hvern ig
Seif ur, fað ir guð anna, breyt ir Ker kop um í apa, ólögu leg ar skepn ur
sem voru í senn ólík ar og lík ar mönn um. Þetta gerði Seif ur af því
að hann hataði svik og mein særi þess ar ar þjóð ar. Gjörð ir Blef kens
rétt lættu með öðr um orð um að hon um væri jafn að til þess ar ar
skepnu (L). Reynd ar lýkur ap alík ing unni ekki þar því að nokkrum
blað síð um síð ar er tré skurð ar mynd af apa með lær dóms húfu á höfði
og dautt af kvæmi sitt í fang inu. Ap inn er auð vit að Blef ken sem
þyk ist vera lær dóms mað ur og af kvæm ið vænt an lega bók hans um
Ís land sem Arn grím ur hef ur deytt með riti sínu.
3) Við höf um nú þeg ar kynnst því ör lít ið að Arn grím ur hef ur átt
það til að nema stað ar við þá þætti í mann legu fari eða líf inu al -
mennt sem hon um þótti mið ur. Hann vill með öðr um orð um ekki
láta þess ar mein semd ir fá að dafna óát al ið og því má segja að í sum -
um verka hans sé á köfl um að finna nokk uð sterk an siða boð skap.
Efni og til gang ur rita hans gefa vissu lega mis mik ið til efni til slíkra
hug leið inga og er ljóst að rit hans eins og Apot ribe er kjör inn vett -
vang ur til að koma slík um skoð un um á fram færi. Það er líka þar
sem til vitn an ir hans í skáld eins og Ov idi us verða mjög sterk ar og
áhrifa mikl ar og því hef ur mér þótt eðli legt að láta þess ar til vitn an -
ARN GRÍM UR OG OV IDI US
240
38 Þrír samtíðarmenn Arngríms Jónssonar, Jón Guðmundsson (1558–1634) í Hítardal, Guð -
mundur Einarsson (1568–1647) á Staðastað og Magnús Sigfússon (1575–1663) á Hösk ulds -
stöðum, líktu allir Blefken við svín í níðkvæðum sem þeir ortu um hann á latínu og birt voru
í Anatome Blefkeniana, bls. 81–85. Kvæði Jóns Guðmundssonar birtist ekki fyrr en í ann arri
útgáfu ritsins í Hamborg 1613.
Milli mála 8_Milli mála 8 4/28/10 8:18 AM Page 240