Milli mála - 26.04.2009, Page 241

ir ásamt þeim sem er að finna í síð asta verki hans, Spec im en Is land iæ
Hi stor ic um, mynda þriðja flokk inn, þann sem hef ur að geyma til -
vitn an ir sem ein kenn ast af mikl um per sónu leg um til finn ing um.
Segja má að slík per sónu leg reynsla sé að nokkru leyti til stað ar í
lýsingu Arn gríms í Apot ribe á gjald fell ingu vin áttun ar eins og
henni er lýst í til vitn un inni um skækj una sem falbýður sig (O) en
hin per sónu lega hlut deild verð ur að mínu mati öllu sterk ari í þeirri
lýsingu á öf und inni, in vi dia, sem fylg ir í kjöl far ið. Til efn ið er sem
fyrr í Apot ribe róg ur óvild ar manna Arn gríms en hér er orð in viss
stíg andi í um fjöll un inni þar sem höf und ur tel ur þessa fjand menn
sína vera haldna mik illi öf und. Lýsing in sjálf spann ar rúm ar fjór ar
blað síð ur (48–52) og leit ar höf und ur fanga víða í heimi klass ískra
höf unda og húm an ista. Hann vitn ar þannig í þekkt verk, Em ble -
mata, eft ir Ít al ann Andr ea Alci ato (1492–1550) sem var safn tákn -
rænna mynda af hug læg um fyr ir bær um og með fylgj andi hnit mið -
uð um lýsing um í bundnu máli. Verk þetta kom fyrst út ár ið 1531
og varð mjög vin sælt um gjör valla Evr ópu enda var það end ur út -
gef ið fjöl mörg um sinn um. Ein mynda og lýsinga Alci at os er af
kven veru sem á að tákna In vi dia, Öf und. Lýsing hans á greini lega
ræt ur að rekja til velk unnr ar lýsing ar Ov idi us ar á sama fyr ir bæri þó
svo að fyr ir mynd in sé með öðru orða lagi og miklu ítar legri. Til -
vitn un in til Alci at os verð ur því nán ast eins og ein hvers kon ar for -
spil að langri og nokk uð flók inni beinni til vitn un í þessa lýsingu
Ov idi us ar sem Arn grím ur ger ir mik ið úr (P, Q). Um fjöll un Ov idi -
us ar um Öf und er að finna í heild sinni í Mynd breyt ing um hans,
Metam orp hos es II, 768–796, þar sem því er lýst þeg ar gyðj an Aþ ena
er full heift ar í garð Ag lau ros ar, dótt ur Kekrops kon ungs í Aþ enu,
og vill refsa henni með því að fylla hana öf und gagn vart syst ur
henn ar. Í þeim til gangi leit ar hún lið sinn is Öf und ar og bið ur hana
bera eðli sitt, öf und ina, í kon ungs dótt ur ina. Öll þessi saga hef ur
senni lega stað ið Arn grími ljós lega fyr ir hugs kots sjón um þeg ar
hann ákvað að nýta lýsingu Ov idi us ar til að skýra sem best þær
hvat ir sem hann taldi liggja að baki þeim róg burði sem beindist
gegn sér á Ís landi. Til að nálg ast þá mynd og and rúms loft sem Ov -
idi us skap ar með þess um ljóð línum sín um hef ég talið æski legt að
birta hér að fram an all an kafl ann þar sem lýst er heim sókn Aþ enu
til Öf und ar bæði á lat ínu og í ís lenskri þýðingu. Þótt lýsing Ov idi -
SIG URÐ UR PÉT URS SON
241
Milli mála 8_Milli mála 8 4/28/10 8:18 AM Page 241