Morgunblaðið - 06.01.2012, Qupperneq 6

FRÉTTASKÝRING
Egill Ólafsson
egol@mbl.is
„Ég reikna með að raunávöxtun líf-
eyrissjóðanna hafi verið um eða
kannski rúmlega 2% á síðasta ári,“
segir Þórey S. Þórðardóttir, fram-
kvæmdastjóri Landssamtaka lífeyr-
issjóða, um raunávöxtun lífeyrissjóð-
anna á síðasta ári. Á árinu 2010 var
raunávöxtun sjóðanna 2,7%.
Endanlegt uppgjör lífeyrissjóð-
anna fyrir síðasta ár liggur ekki fyrir
og því þarf að hafa fyrirvara á spá
um 2% ávöxtun.
Samkvæmt tölum Seðlabankans
um eignir lífeyrissjóðanna sem birt-
ar voru í gær námu eignir lífeyris-
sjóðanna 30. nóvember sl. 2.078
milljörðum, en þær námu 1.909 millj-
örðum fyrir einu ári. Útlit er því fyr-
ir að eignir sjóðanna hafi aukist um
200 milljarða á árinu.
Lífeyrissjóðirnir urðu fyrir miklu
áfalli í hruninu, en árið 2008 var
raunávöxtun lífeyrissjóðanna nei-
kvæð um 22%. Árið 2009 var raun-
ávöxtun sjóðanna 0,3% og árið 2010
var hún 2,7%.
Markmið lífeyrissjóðanna er að
skila 3,5% raunávöxtun, en ef spá um
ávöxtun á síðasta ári gengur eftir
verður þetta fimmta árið í röð þar
sem ávöxtun sjóðanna er undir þessu
markmiði.
Möguleikar lífeyrissjóðanna til
ávöxtunar hafa verið takmarkaðir
frá hruni. Vegna gjaldeyrishafta
mega sjóðirnir ekki fjárfesta erlend-
is. Erlendar eignir sjóðanna námu
30% af heildareignum árið 2006, en
þetta hlutfall er 22% í dag. Ávöxtun
af þessum eignum var neikvæð á síð-
asta ári vegna lækkunar á erlendum
hlutabréfamörkuðum.
46% eignanna eru í skuldabréf-
um ríkis og sveitarfélaga
Við hrunið má segja að innlendur
hlutabréfamarkaður hafi nánast dáið
og hann er í dag aðeins svipur hjá
sjón miðað við það sem hann var.
Innlendur hlutabréfamarkaður er þó
sem betur fer að eflast og búast má
við að þar kunni að skapast kaup-
tækifæri fyrir sjóðina. Einnig er
ljóst að lífeyrissjóðirnir högnuðust
ágætlega á síðasta ári í gegnum fjár-
festingar Framtakssjóðs Íslands.
Helsta leið lífeyrissjóðanna til að
ávaxta peninga síðustu ár hefur því
verið í innlendum skuldabréfum rík-
is og sveitarfélaga. Ríkissjóður hefur
síðustu þrjú ár haft mikla þörf fyrir
lánsfé og því hafa lífeyrissjóðirnir
lánað ríkinu mikla fjármuni. Nú
liggja tæplega 46% af eignum
sjóðanna í húsnæðisbréfum,
ríkisvíxlum og skuldabréfum
ríkissjóðs og sveitarfélaga.
Þetta hlutfall var um 33% árið
2008. Vextir á ríkisskuldabréfum
eru hins vegar ekki háir í sögu-
legu samhengi og á síðasta ári
lækkaði ávöxtunarkrafa rík-
isskuldabréfa.
Raunávöxtun lík-
lega nálægt 2%
 Erlendar eignir lífeyrissjóða skiluðu neikvæðri ávöxtun
Morgunblaðið/Golli
Lífeyrir Lífeyrissjóðunum er ætlað að safna fjármunum til að greiða til fólks þegar það kemst á ellilífeyri.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 2012
BAKSVIÐ
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Umsókn Íslands um aðild að Evrópu-
sambandinu blandaðist í gær inn í
umræðuna um hugsanlega tíma-
bundna friðun fimm svartfuglastofna
þegar Ásmundur Einar Daðason,
þingmaður Framsóknarflokksins,
óskaði eftir því að fulltrúar samninga-
nefndar Íslands við ESB kæmu fyrir
umhverfis- og samgöngunefnd, ásamt
fulltrúum í starfshópi ráðuneytisins
sem lagði friðunina til. Ásmundur
Einar vill fá á hreint hvort tillagan um
fimm ára friðun hafi verið sett fram til
að liðka um fyrir umsókninni en um-
ræddar tegundir eru friðaðar innan
ESB.
Í skýrslu starfshóps umhverfis-
ráðuneytisins er hvergi vikið að veiði-
banni ESB eða að aðildarumsókn Ís-
lands. „Niðurstöður meirihluta
starfshópsins tengjast ekkert hug-
myndum um aðild að Evrópusam-
bandinu, bara svo það sé á hreinu,“
segir Sigurður Á. Þráinsson, líffræð-
ingur hjá umhverfisráðuneytinu og
formaður starfshópsins. Niðurstöð-
urnar tengist heldur ekkert veiði-
banni innan ESB. Raunar hafi hvor-
ugt verið rætt á fundum
starfshópsins. Tillögur um tíma-
bundna friðun byggist á því að fækk-
að hafi í öllum þessum stofnum á síð-
ustu árum um. Hjá langvíu, álku og
stuttnefju á bilinu 7-20% á ári. Ná-
kvæmt mat liggi ekki fyrir hjá lunda
og teistu en ljóst sé að stofnarnir eigi
undir högg að sækja. Sigurður bendir
á að nýting villtra stofna samkvæmt
íslenskum lögum byggist á því að
stofnar séu sjálfbærir, að viðkoman
vegi upp á móti afföllum vegna veiða.
Með því að stöðugt fækki í þessum
stofnum sé varla hægt að segja að
stofnarnir séu sjálfbærir.
Lítur vel út á pappírum?
Ásmundur Einar Daðason, þing-
maður Framsóknarflokksins, segir að
heppilegast hefði verið að leita samn-
inga um hóflega nýtingu á þessari
auðlind. „Þess vegna veltir maður því
fyrir sér hvort sú leið að friða stofn-
ana algjörlega í fimm ár, líka fyrir
hófsamri nýtingu, tengist með ein-
hverjum hætti þeirri staðreynd að
þessar tegundir eru alfriðaðar innan
Evrópusambandsins,“ segir hann.
ESB hafi krafist þess að Íslendingar
breyttu löggjöf sinni með ýmsum
hætti. „Hvort það sé ástæðan fyrir því
að ekki var leitað samkomulags við
landeigendur og hagsmunaaðila, að
það sé vegna þess að það líti vel út á
pappírunum að við höfum stigið þetta
skref.“
Ásmundur Einar segir að af fjöl-
miðlaumfjöllun síðustu daga megi
draga þá ályktun að búið hafi verið að
ákveða niðurstöðuna fyrirfram. Ekk-
ert hafi þó verið nefnt um ESB í því
sambandi. „En maður veltir því fyrir
sér hvort þessi starfshópur hafi verið
skipaður í þessum tilgangi,“ segir
hann. „Það sem ég er að kalla eftir er
að við förum ofan í þetta mál.“ Hann
bætir því að enginn hafi mælt gegn
því að takmarka veiðar á ákveðnum
svæðum, líkt og gert hafi verið í Vest-
mannaeyjar í fullu samkomulagi. Það
sé annað mál að friða stofnana algjör-
lega í fimm ár. Með því sé verið að
kippa fótunum undan hóflegri nýt-
ingu.
Vill vita hvort
friðun tengist
ESB-viðræðum
 Nýting ekki sjálfbær, segir formaður
Morgunblaðið/Ómar
Færri Langvíum hefur fækkað, eftir
því sem rannsóknir hafa leitt í ljós.
Erfiðir tímar
» Í skýrslu starfshópsins segir
að nýliðun 75-80% lunda-
stofnsins hafi brugðist al-
gjörlega undanfarin ár.
» Meirihluti starfshópsins telur
nauðsynlegt að friða stofninn
og að erfitt sé að endurreisa
stofn lunda nema vernd-
araðgerðir taki til alls landsins.
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Sveitarstjórnarmenn í Skagafirði
áttu í gær fund með Ögmundi Jón-
assyni innanríkisráðherra um þá
ákvörðun flugfélagsins Ernis að
hætta áætlunarflugi til Sauðárkróks
um áramótin. Flugið hefur verið rík-
isstyrkt og við lokaafgreiðslu fjár-
laga var samþykkt 10 milljóna króna
viðbótarframlag, sem eyrnamerkt
var fluginu til Sauðárkróks, en flug-
félagið telur frekara fjármagn þurfa
til að halda áfram með flugleiðina,
m.a. vegna hækkana á gjöldum
tengdum innanlandsfluginu. Bæði
sveitarfélagið og fyrirtæki í Skaga-
firði hafa lýst vilja sínum til að koma
með framlag á móti ríkinu, með því
að fastsetja flugmiða.
„Sveitarstjórnarmenn lýstu
áhyggjum sínum og óánægju með að
flugsamgöngur séu að leggjast af til
Sauðárkróks. Þetta var ágætur
fundur og ég hef mikinn skilning á
þeirra áhyggjum,“ segir Ögmundur
og bætir við að ákvörðun Ernis hafi
sannast sagna komið sér í opna
skjöldu. Hann hafi talið að viðbót-
arframlagið dygði.
„Ég mun í kjölfarið skoða þessi
mál ofan í kjölinn og kanna alla þá
valkosti sem kunna að vera í stöð-
unni,“ segir Ögmundur en forsvars-
menn flugfélagsins Ernis hafa einnig
óskað eftir fundi með ráðherra.
Stefán Vagn Stefánsson, formaður
byggðarráðs Skagafjarðar, segist
vera bjartsýnn eftir fundinn með
ráðherra á að áætlunarflug hefjist á
ný til Sauðárkróks. Funduðu heima-
menn einnig með Ernismönnum í
gær. „Ráðherra lýsti vilja sínum til
að leysa málið og hann skildi okkar
sjónarmið. Það er líka fullur vilji hjá
Erni að halda fluginu áfram, þannig
að ég er bjartsýnn á að málið leys-
ist,“ segir Stefán Vagn.
Króksflug í endurskoðun
Ljósmynd/Feykir
Sauðárkrókur Farþegar með Erni
ganga frá borði sl. föstudag.
 Skagfirðingar funduðu með ráðherra um framtíð
áætlunarflugs til Sauðárkróks  Bjartsýnir á lausn málsins
Heldur færri greiða í séreign-
arsparnað nú en gerðu fyrir
hrun. Samdrátturinn milli 2009
og 2010 er þó ekki nema um
2%. Í árslok 2010 greiddu rúm-
lega 62.000 einstaklingar í sér-
eignarsparnað, en um 63.500
greiddu í sjóðina ári áður.
Gunnar Baldvinsson, fram-
kvæmdastjóri Almenna lífeyr-
issjóðsins, segist vita til þess
að eftir hrun hafi verið eitthvað
um að fólk hætti að greiða í við-
bótarsparnað, en sparnaðurinn
er valfrjáls.
Þó að færri greiði í séreign-
arsparnað hækka eignir sér-
eignarsjóðanna stöðugt.
Þær námu 315 millj-
örðum í árslok 2010.
Eignirnar aukast
þrátt fyrir að á
þriðja tug millj-
arða hafi verið
greiddir úr sjóð-
unum á síðustu
árum með sér-
stakri heimild í
lögum.
Færri greiða í
séreignarsjóði
LÍFEYRISSJÓÐIR
Þórey S. Þórðardóttir