Morgunblaðið - 09.02.2012, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2012
Fjölmenningarsamfélagið festir sig í sessi
Tvítyngdir á Suðurnesjum
REYKJANESBÆR VOGAR
GARÐUR
SANDGERÐI
HAFNIR
GRINDAVÍK
ÁLFTANES
Heiðarskóli
Nemendur alls: 431
15 (3,48%)2
Akurskóli
Nemendur alls: 392
33 (8,42%)2
Myllubakkaskóli
Nemendur alls: 303
45 (14,85%)2
Holtaskóli
Nemendur alls: 417
32 (7,67%)2
Háaleitisskóli
Nemendur alls: 99
7 (7,07%)2
Njarðvíkurskóli
Nemendur alls: 380
28 (7,37%)2
Stóru-Vogaskóli
Nemendur alls: 190
20 (10,5%)2
Gerðaskóli
Nemendur alls: 221
12 (5,4%)2
Grunnsk. í Sandgerði
Nemendur alls: 239
24 (10%)2
Grunnsk. Grindavíkur
Nemendur alls: 448
30 (6,5%)2
Nemendur í áfanganum
Íslenska sem annað tungumál.2
Í Reykjanesbæ:
160 af 2.022 nemendum (7,91%)
Sveitarfélögin á Reykjanesi:
246 af 3.129 nemendum (7,9%)
Albanska 1
Arabíska 1
Danska 1
Enska 20
Filippseysk mál 15
Franska 2
Grænlenska 1
Indverska 1
Íslenska/annað
tungumál* 13
Ítalska 1
Kínverska 1
Lettneska 1
Litháska 7
Nígersk mál 1
Portúgalska 3
Pólska 72
Rússneska2
Serbneska/
Serbó-króat. 3
Slóvenska 2
Spænska 6
Taílenska 3
Ungverska 1
Víetnamska 2 Móðurmál nemenda í
áfanganum Íslenska
sem annað tungumál
í Reykjanesbæ
Hvaða hugtak á að nota?
Þegar rætt er um nemendur sem þurfa aðstoð í íslensku vegna
bakgrunns síns er ýmist rætt um:
• Nýbúa
• Tvítyngda nemendur
• Nemendur með annað móðurmál en íslensku
• Nemendur af erlendum uppruna
• Nemendur sem eru af erlendu bergi brotnir
• Útlendinga
• Innflytjendur
Heimild: Nemendur með íslensku sem annað tungumál í grunnskólum. Október 2010.
Höfundar Hulda Karen Daníelsdóttir, Ari Klængur Jónsson, Hilma Hólmfríður Sigurðardóttir.
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Það eru ekki mörg ár síðan að til
undantekninga heyrði ef nemendur í
íslenskum grunnskólum höfðu annað
móðurmál en íslensku. Nú er þessu
víða öfugt farið. Suðurnes eru ágætt
dæmi. Þar eru tíu grunnskólar og er
hlutfall nemenda sem hafa annað
tungumál en íslensku og fá þess
vegna styrk til aukakennslu í íslensku
sem annað tungumál frá tæplega 4%
og upp í tæplega 15%. Er sundurlið-
un milli skóla sýnd hér fyrir ofan.
Á þriðja hundrað nemendur
Tæplega 250 nemendur á Suður-
nesjum fá styrk úr jöfnunarsjóði
sveitarfélaga. Tala nemenda sem eru
af erlendu bergi brotnir er líklega
talsvert hærri og má nefna að í Garði
eru þeir 46 en aðeins 12 fá styrk úr
sjóðnum. Opinber gögn sýna öra
fjölgun erlendra ríkisborgara.
Samkvæmt nýjum tölum á vef
Hagstofu Íslands bjuggu 1.890 er-
lendir ríkisborgarar á Suðurnesjum í
árslok 2011. Nær talan yfir Reykja-
nesbæ, Garð, Sandgerði, Grindavík
og Voga. Þeir voru 1.950 í lok fyrsta
ársfjórðungs og breytist tala þeirra
því lítið innan sveitarfélaganna á
árinu. Kann það að vekja athygli í
ljósi þess að atvinnuhorfur hafa verið
dræmar í landshlutanum. Til að setja
þessa tölu í samhengi voru íbúar
sveitarfélaganna áætlaðir 21.250 í lok
síðasta árs og var hlutfall erlendra
ríkisborgara þá tæplega 9%. Til sam-
anburðar er hlutfall erlendra ríkis-
borgara innan sveitarfélaganna 8,6%
í Reykjanesbæ, 7,4% í Grindavík,
13,2% í Sandgerði, 10,8% í Garði og
7% í Vogum.
Pólska er langalgengasta móður-
mál þeirra nemenda sem hér eru
gerðir að umtalsefni og má nefna að
72 af 160 nemendum af erlendum
uppruna í grunnskólum Reykjanes-
bæjar tala pólsku.
Unnur G. Kristjánsdóttir er kenn-
ari í íslensku sem annað mál við
Holtaskóla í Reykjanesbæ.
Sumir í hópi bestu nemenda
Hún segir sveitarfélagið styðja
ágætlega við bakið á nemendum sem
þurfa kennslu í ís-
lensku sem annað
tungumál. „Mín
skoðun er sú að
við fáum ágætan
stuðning við
kennsluna í skól-
unum. Ég hef ver-
ið með frá 25 og
upp í 30 nemend-
ur á síðustu árum
og hefur þeim
ekki fækkað að neinu ráði eftir hrun-
ið. Þvert á móti hefur þeim t.d. fjölg-
að í Sandgerði eftir hrunið. Fjöl-
skyldur þeirra eru komnar til að vera.
Auðvitað er alltaf hreyfing á fólki en
það koma alltaf einhverjir nýir í stað-
inn.“
– Hvernig sækist námið hjá þeim?
„Það er auðvitað mjög misjafnt,
líkt og hjá þeim sem eiga íslensku að
móðurmáli. Ef við tökum stærðfræði
sem dæmi er oft erfiðara að ná ár-
angri þegar ýmis hugtök skortir í
málinu. En mörgum erlendum nem-
endum gengur mjög vel. Sumir
þeirra eru raunar í hópi okkar bestu
nemenda. Ég man eftir tveim krökk-
um sem voru best í íslensku og stærð-
fræði í sínum bekk þótt íslenskan
væri ekki þeirra móðurmál. Það er
lítið um meðalnemendur í þessum
hópi. Annaðhvort gengur þeim mjög
vel eða þurfa aðstoð. Að baki þeim
eru jafnvel hámenntaðir foreldrar
sem nýta sér að við bjóðum upp á
góða kennslu.
Ég man eftir móður sem sagðist
hafa flutt til Íslands gagngert til að
dóttir hennar fengi tækifæri sem hún
fengi aldrei í heimalandinu. Sú stúlka
brilleraði í skólanum.“
Agaðri en Íslendingar
Unnur segir nemendur af pólskum
uppruna upp til hópa hlýðna og með-
færilega í kennslunni.
„Auðvitað er svo stór hópur ólíkur
innbyrðis. Langflestir þessara
krakka eru Pólverjar og leynir sér
ekki að í Póllandi er góð menntahefð.
Pólsk börn fara að reglum, eru agaðri
en íslensk börn og mæta vel í skólann.
Það er lítið um alvarleg agavandamál
í kringum þessa krakka. Ég hef að-
eins góða reynslu af foreldrum og
framkomu þessara nemanda,“ segir
Unnur sem kveðst ekki hafa orðið vör
við árekstra nemenda af ólíkum
menningarheimum.
„Það er misjafn sauður í mörgu fé.
Upp hafa komið tilvik þar sem nem-
endur hreyta ónotum í samnemendur
sem eiga annað móðurmál en ís-
lensku. Þá gerist það gjarnan að aðrir
nemendur standa með þeim nemend-
um af erlendum uppruna sem sótt er
að. Börnin sem eiga erlenda foreldra
eru langflest sterk gagnvart þessu.
Heimilin herða þau upp. Börnin vita
að það megi búast við svona löguðu.
Þá er gjarnan stutt í fullyrðingar
um að útlendingar fremji alla glæpi.
Vill þá gleymast að það eru alltaf ein-
hverjir til vandræða í báðum hópum.
Reynsla mín er sú að árekstrar fólks
af ólíku þjóðerni eru ekki tíðari en
milli fólks almennt,“ segir Unnur.
Hundruð nýbúa á skólabekk
 Um 250 börn sem eiga annað móðurmál en íslensku eru við nám í tíu grunnskólum á Suðurnesjum
 Erlendum ríkisborgurum fækkaði lítið eftir hrunið og er hlutfallið því að óbreyttu komið til að vera
Morgunblaðið/hag
Suðurnes Börn að leik í Keflavík.
Dröfn Rafnsdóttir, kennsluráðgjafi
hjá Reykjanesbæ, segir fjölgun ný-
búa nýtilkomna.
„Við fengum flóttamannahóp um
aldamótin síðustu. Áður höfðu
nokkrir nemendur verið að tínast
inn frá Víetnam og Póllandi. Áður
en flóttamennirnir komu voru þetta
því einn og einn nemandi. Nú erum
við komin með fjölmennan hóp sem
er kominn til að vera og verður von-
andi hluti af samfélaginu. Svo vill til
að ég sit í stýrihóp fjöl-
menningarmála í
bænum.
Síðan 2001
höfum við reynt
að virkja innflytj-
endur. Hér er til
dæmis starfandi
menningarfélag
Pólverja. Okkur
hefur hins vegar
ekki tekist að ná eins vel til innflytj-
enda og við hefðum kosið. Allt tek-
ur þetta tíma.“
Byrjaði um aldamótin
UNDANTEKNINGIN ORÐIN AÐ REGLU
Dröfn Rafnsdóttir
Unnur G.
Kristjánsdóttir