Morgunblaðið - 09.02.2012, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ánægjulegter að nýtt,myndar-
legt skip skuli
vera að bætast í
flota Íslendinga.
Norska skipið
Torbas, sem Síldarvinnslan í
Neskaupstað var að festa
kaup á og fær nafnið Börkur
NK 122, er glæsilegt fjölveiði-
skip, sem verður með allra
stærstu skipum flotans. Skip-
ið tekur við af miklu aflaskipi,
sem ber sama nafn og númer
og nýja skipið fær, og er það
skip íslenska flotans sem hef-
ur allra skipa mestan afla fært
að landi, eða 1,5 milljónir
tonna.
Íslenski flotinn hefur elst
og lítið verið um endurnýjun á
liðnum árum. Þörfin á að
yngja skipin upp er því orðin
mikil, en óvissan í starfsum-
hverfi sjávarútvegsins hefur
staðið í veginum. Á þetta
bendir Eggert B. Guðmunds-
son, forstjóri HB Granda, sem
segir í samtali við Morgun-
blaðið í gær: „Ráðamenn
segja núna að ekki verði gerð-
ar neinar breytingar sem koll-
varpi kerfinu og taki rekstrar-
grundvöll undan
fyrirtækjunum. Umræðan um
kerfisbreytingar af hálfu
stjórnvalda hefur hins vegar
ekki stutt þessar staðhæf-
ingar. Meðan menn vita ekki
hvað er framundan og sitja
undir hverri atlögunni af ann-
arri af hálfu stjórnvalda, án
þess að nokkuð
raunhæft komi út
úr því, þá halda
menn eðlilega
frekar að sér
höndum.“
Af þessum sök-
um kom nokkuð á óvart að
Síldarvinnslan skyldi leggja
út í þá miklu fjárfestingu sem
kaup á stóru fjölveiðiskipi eru,
en í samtali við Morgunblaðið
skýrði Gunnþór Ingvason,
framkvæmdastjóri fyrirtæk-
isins, hvers vegna fyrirtækið
treystir sér í kaupin: „Ég held
að við séum að kaupa gott skip
sem er góð söluvara á alþjóð-
legum markaði. Ef þessar
hugmyndir stjórnvalda um
skerðingu á okkar starfsum-
hverfi ganga eftir þá tel ég að
við getum selt þetta skip aft-
ur.“
Endurnýjun skipastóls
Síldarvinnslunnar á sér stað í
skugga þeirrar óvissu sem
ríkisstjórnin hefur búið grein-
inni og ein forsendan fyrir
endurnýjuninni er að hægt sé
að selja skipið aftur úr landi
gangi áform ríkisstjórnar-
innar eftir.
Í íslenskum sjávarútvegi er
víða mikill metnaður til að efla
starfsemi fyrirtækjanna, með-
al annars með bættum tækja-
kosti. Að fyrirtækjunum skuli
búnar þær aðstæður að geta
ekki fjárfest eða að þurfa að
meta fjárfestingar á fyrr-
greindum forsendum er vita-
skuld með öllu óviðunandi.
Sjávarútvegurinn
býr við óþolandi
aðstæður til
fjárfestinga}
Glæsilegt skip
Í gær var á þess-um stað bent á
hve dökkt útlit er í
fjárfestingum at-
vinnuveganna
samkvæmt endur-
skoðaðri hagspá
Alþýðusambands Íslands. Þar
er spáð algerri stöðnun þess-
ara fjárfestinga eftir tvö ár.
Nú er komin út ný þjóð-
hagsspá Seðlabankans og þar
tekur ekki betra við. Í spá
ASÍ er gert ráð fyrir að fjár-
festing atvinnuveganna verði
nokkur á næsta ári áður en
stöðnunin taki við árið 2014,
en í spá Seðlabankans er gert
ráð fyrir að vöxtur í fjárfest-
ingum atvinnuveganna sigli
nánast í strand þegar á næsta
ári og verði svo kominn niður
fyrir 4% árið 2014.
Til að byggja upp atvinnu-
lífið og þar með að lyfta lífs-
kjörum hér á landi til fram-
tíðar þyrfti fjárfesting
atvinnuveganna að vera mjög
kröftug á næstu árum. Verði
hún hins vegar á þá lund sem
ASÍ og Seðlabankinn spá er
ljóst að hægt mun
ganga að bæta
kjörin.
Spá Seðlabank-
ans nú er dekkri
þessu leyti en spá
bankans í nóv-
ember og skýringin á hæga-
ganginum er í meginatriðum
hin sama í umfjöllun Seðla-
bankans og ASÍ, þ.e. skortur
á stórum framkvæmdum og
áframhaldandi og endur-
teknar tafir á því sviði.
Sú fyrirstaða við fram-
kvæmdir og þær tafir sem
verið hafa hjá ríkisstjórninni
allt frá því hún tók við fyrir
þremur árum sjást nú mjög
greinilega í þeirri stöðnun
sem spáð er í fjárfestingu at-
vinnuveganna á næstu árum.
Og það sem verst er: Ekk-
ert bendir til að stjórnvöld
átti sig á vandanum eða hafi
nokkurn vilja til að taka á
honum. Þvert á móti eru þau
enn að þvælast fyrir á milli
þess sem þau reyna að fela
vandann með því að tala stöð-
ugt um að allt sé á uppleið.
Seðlabankinn, líkt
og ASÍ, spáir stöðn-
un í fjárfestingum
atvinnulífsins}
Alvarlegt útlit
Þ
jóðin kallar eftir nýju fólki með
trúverðugleika og stefnufestu,“
sagði Lilja Mósesdóttir þegar
hún tilkynnti stofnun nýs stjórn-
málaafls. Í nafni flokks síns lofar
Lilja öllu fögru og hljómar nákvæmlega eins
og hver annar hentistefnu-stjórnmálamaður í
kosningabaráttu. Guðmundur Steingrímsson
hefur einnig stofnað nýtt stjórnmálaafl, sem
þessa dagana er í leit að stefnumálum.
Nú er bæði sjálfsagt og eðlilegt að spyrja
hvernig þessir leiðtogar nýrra stjórnmálaafla
hafi fram að þessu sýnt fram á trúverðug-
leika sinn og stefnufestu. Ja, því er vand-
svarað vegna þess að einna helst finnst manni
að þeir hafi verið iðnir við að ganga úr stjórn-
málaflokkum og búa til nýja flokka í kringum
eigið ágæti.
Það er tómarúm í íslenskum stjórnmálum og það
hyggjast ýmsir nýta sér, en því miður finnst manni að sú
nýting sé aðallega hugsuð til heimabrúks. Hugmyndin
um að vera flokksformaður virðist nú æði lokkandi í
huga stjórnmálamanna sem náðu ekki frama í þeim
flokki sem þeir völdu sér í upphafi. Þá er bara að stofna
nýjan flokk með nýju fólki og vona það besta. Umhverfið
er að ýmsu leyti hagstætt því fjórflokkurinn nýtur ekki
trausts. Það gerir reyndar ekki heldur stjórnmálaaflið
sem nú kallast Hreyfingin og ætlaði sér stóra hluti í ís-
lenskri pólitík, en hefur einungis staðið fyrir lýðskrumi
sem mun vísast fella það í næstu kosningum.
Forvígismenn nýrra stjórnmálaafla treysta
á nýjungagirni kjósenda. Og af hverju ættu
kjósendur ekki að vilja eitthvað nýtt? Það
vildu þeir við síðustu borgarstjórnarkosn-
ingar og því ætti að vera hægt að fá þá til að
endurtaka leikinn við næstu þingkosningar
Besti flokkurinn var vel heppnað grín-
framboð sett til höfuðs hefðbundnum stjórn-
málaöflum. Þjóðinni hugnaðist það vel því hún
var ekki bara búin að missa alla trú á stjórn-
málaöflum, hún var öskureið út í þau og vildi
veita þeim ráðningu. Það gerði hún með því að
kjósa Besta flokkinn.
Hinir nýju flokkar sem hyggjast bjóða fram
í næstu alþingiskosningum geta hins vegar
ekki leyft sér sprell og alvöruleysi. Guð-
mundur Steingrímsson og Lilja Mósesdóttir
eru atvinnustjórnmálamenn og verða að sýna fram á að
flokkar þeirra séu raunverulegur valkostur. Það er eng-
an veginn trúverðugt þegar verið er að búa til stefnu-
skrána jafnóðum, eins og manni finnst að flokkur Guð-
mundar Steingrímssonar sé að gera. Það er heldur ekki
ábyrgt að öllum skuli lofað öllu fögru, eins og Lilja Mós-
esdóttir gerir.
Þessi stjórnmálaöfl virðast ekki hafa neitt sérstakt
fram yfir gróna flokka annað en nýjabrumið. Frasarnir
sem forystymennirnir nota eru allir góðkunnir og munu
fljótlega hljóma eins og gamlar tuggur. Ný stjórnmálaöfl
geta því auðveldlega orðið lúin á skömmum tíma.
kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Nýir flokkar - til hvers?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Frá því byrjað var á Hellis-heiðarvirkjun hefur Orku-veita Reykjavíkur leitaðað aðferð til að dæla
brennisteinsvetni sem kemur upp
með jarðgufunni aftur niður í jörðina
og raunar voru Orkuveitumenn byrj-
aðir að velta þessu vandamáli fyrir
sér fyrr. Fyrsta alvöru tilraunin við
að dæla brennisteinsvetni niður í
jarðlög var síðan gerð 5. desember í
fyrra. Dælingin gekk vel í nokkra
daga en henni varð að hætta vegna
vandamála sem upp komu og tengd-
ust vetrarríkinu sem verið hefur á
svæðinu, skv. upplýsingum frá OR.
Tilraunir munu halda áfram en
þangað til lausnin finnst mega íbúar
á höfuðborgarsvæðinu og í Hvera-
gerði gera ráð fyrir að finna lykt af
brennisteinsvetninu frá Hellisheið-
arvirkjun – þ.e. hveralykt – af og til,
líkt og raunin hefur verið frá því
virkjunin var tekin í notkun fyrir
tæplega sex árum.
Samhliða tilraun til að dæla niður
brennissteinsvetni er Orkuveitan að
prófa aðferð við að dæla koltvísýringi
ofan í jörðina. Eiríkur Hjálmarsson,
upplýsingafulltrúi OR, segir að til-
raunirnar nái bara til brots af jarð-
gufunni sem stígur upp af Hellisheið-
arvirkjun. Gufan er leidd inn í
tilraunastöð þar sem jarðhitaloftteg-
undirnar og vatnsgufan eru skildar
að. Þaðan er reynt að dæla gasteg-
undunum niður í jarðlögin. Dælingin
er enn á tilraunastigi en Eiríkur seg-
ir að um 350 milljónum hafi verið var-
ið í tilraunir við niðurdælingu brenni-
steinsvetnis og um 800 milljónum í að
dæla niður koltvísýringi. Töluverðir
erlendir og íslenskir vísindastyrkir
hafi fengist til síðarnefnda verkefn-
isins.
Ein af forsendum þess að leyfi fá-
ist til að reisa Hverahlíðarvirkjun er
að OR nái tökum á útblæstri brenni-
steinsvetnis. Eiríkur segir að í um-
hverfismati virkjunarinnar sé gert
ráð fyrir hlutfallslegri hreinsun. Nú
sé fremur horft til viðmiða í reglu-
gerð og þá horft til allra virkjananna.
„Það væri til lítils að hreinsa frá einni
ef hinar væru sífellt að fara yfir mörk
reglugerðarinnar,“ segir hann. Róið
sé að því öllum árum að þróa þessa
aðferð. Takist það ekki séu aðrar að-
ferðir til, t.d. að fella brennisteininn
út áður en gufunni er hleypt út í and-
rúmsloftið. Fylgikvilli slíkra aðferða
er að til verður brennisteinn sem síð-
an þarf að farga. „Þær aðferðir eru
fyrirsjáanlega dýrari og verri,“ segir
hann.
Aukinn styrkur mældist
Mælingar Umhverfisstofnunar
sýna að brennisteinsvetni mældist
vart á höfuðborgarsvæðinu fyrr en
eftir að Hellisheiðarvirkjun var tekin
í notkun. Hin stóra jarðvarmavirkj-
unin í grennd við höfuðborgarsvæðið,
Nesjavallavirkjun, er í skjóli við
Hengilinn og brennisteinsvetnið það-
an – með tilheyrandi hveralykt –
leggur þess í stað að mestu í aðrar
áttir, m.a. yfir Þingvallavatn og til
Hveragerðis. Það er einkum í köldu
veðri, samhliða hægum austanáttum,
sem hveralyktar verður vart í höfuð-
borginni. Þannig aðstæður voru m.a.
um liðna helgi, eins og margir hafa
sjálfsagt orðið varir við.
Á höfuðborgarsvæðinu eru nokkr-
ir mælar sem mæla styrk brenni-
steinsvetnis. Á sunnudaginn var
sýndi mælir á Grensásvegi aukinn
styrk brennisteinsvetnis í andrúms-
loftinu, allt að 80 míkrógrömm í rúm-
metra. Styrkur innan sólarhrings var
þó fyrir neðan þau sólarhringsviðmið
sem eru í gildi í byggð hér á landi
sem eru 50 míkrógrömm á rúm-
metra. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin
miðar við 150 míkrógrömm á sólar-
hring.
Dældu hveralyktinni
niður í nokkra daga
Morgunblaðið/RAX
Gas Frá Hellisheiðarvirkjun streymdu 42.000 tonn af CO² árið 2010 (heild-
arlosun Íslendinga var 4,2 millj. tonn 2007) og um 9.400 tonn af H2S.
Að meðaltali er styrkur brenni-
steinsvetnis á höfuðborgar-
svæðinu og í Hveragerði lítill,
um 3 míkrógrömm á rúmmetra,
óralangt fyrir neðan heilsu-
verndarmörk. Á hinn bóginn
koma toppar, t.d. mældist
styrkur brennisteinsvetnis 124
míkrógrömm (augnabliksmæl-
ing) á Grensásvegi í Reykjavík
4. janúar sl. Þá sýndu mælar
Heilbrigðiseftirlits Suðurlands
aukinn styrk brennisteinsvetnis
í Hveragerði í janúar, þó ekki yf-
ir mörkum, en talið er hugsan-
legt að um bilun hafi verið að
ræða.
Styrkurinn
sveiflast
FYLGST MEÐ HVERALYKT
Gufa Lykt finnst áttunda hvern dag.