Morgunblaðið - 14.04.2012, Qupperneq 28

FRÉTTASKÝRING
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Misheppnað eldflaug-arskot Norður--Kóreumanna í fyrra-kvöld er álitið
auðmýking fyrir einræðisstjórnina í
Pjongjang, einkum nýjan leiðtoga
hennar, Kim Jong-Un. Talið er nán-
ast öruggt að hún reyni að bjarga
andlitinu með því að sprengja kjarn-
orkusprengju í tilraunaskyni.
Eldflaugarskotið átti að vera há-
punktur hátíðahalda í Norður-Kóreu
í tilefni af því að á morgun verða
hundrað ár liðin frá fæðingu Kims Il-
Sungs, fyrsta leiðtoga kommúnista-
ríkisins og afa núverandi leiðtoga.
Eldflaugarskotið átti að gefa stjórn-
inni tækifæri til að hreykja sér af
„tæknilegum afrekum“ og styrkja
jafnframt nýja leiðtogann í sessi. Sér-
fræðingar í málefnum Norður-Kóreu
telja að eldflaugarklúðrið sé mikið
áfall fyrir Kim Jong-Un sem þurfi að
sanna að hann sé hæfur til að stjórna
landinu eftir að hafa erft völdin frá
föður sínum. „Hann þurfti á vel
heppnuðu eldflaugarskoti að halda,“
sagði Toshimitsu Shigemura, pró-
fessor við Waseda-háskóla í Tókýó.
„Kim Jong-Un og hinir ráðamenn-
irnir þurfa að bæta þetta upp með
einhverjum hætti, annaðhvort með
því að sjá fólki fyrir mat eða húsnæði.
Þeir þurfa að gera ráðstafanir til að
sýna að þeir hafi afrekað eitthvað.“
Marcus Noland, bandarískur sér-
fræðingur í málefnum Norður-
Kóreu, telur óhjákvæmilegt að ráða-
mennirnir í Pjongjang bregðist við
klúðrinu með því að sprengja kjarn-
orkusprengju neðanjarðar í tilrauna-
skyni, eins og á árunum 2006 og 2009.
„Fyrir eldflaugarskotið var líklegt að
Norður-Kóreumenn gerðu þriðju
kjarnorkutilraunina; núna er það
nánast öruggt,“ segir Noland í grein
á vefsíðu Peterson Institute for
International Economics.
„Heimskulegur klaufaskapur“
Noland segir að eldflaugarklúðrið
sé „næstversta mögulega niðurstaða“
fyrir N-Kóreumenn. „Sú versta væri
ef eldflaug þeirra lenti í Kína … Með
einu höggi hafa Norður-Kóreumenn
ekki aðeins ögrað öryggisráði SÞ,
Bandaríkjunum og jafnvel banda-
mönnum sínum í Kína, heldur sýnt
heimskulegan klaufaskap.“
Einræðisstjórnin hafði boðið allt að
200 erlendum blaðamönnum að fylgj-
ast með eldflaugarskotinu og hátíðar-
höldunum í tilefni af fæðingarafmæli
Kims fyrsta. Málgögn stjórnarinnar
viðurkenndu að eldflaugarskotið hefði
misheppnast, enda er talið að hún
hefði ekki getað haldið því leyndu.
Talið er að Norður-Kóreumenn
eigi sex til átta kjarnorkusprengjur
með plútoni og séu að vinna að
sprengju með úrani.
Fréttaskýrendur Financial Times
segja að óttast sé að Norður-
Kóreumenn þurfi aðeins eina kjarn-
orkutilraun í viðbót til að geta búið til
kjarnaodd í langdræga eldflaug.
Norður-Kóreumenn hafi þegar sann-
að að þeir hafi þróað eldflaug sem geti
dregið tæpa 4.000 kílómetra. Það hef-
ur ýtt undir vangaveltur um að þeir
gætu jafnvel skotið eldflaug á vestur-
hluta Bandaríkjanna.
Stjórnvöld í Bandaríkjunum og
grannríkjum Norður-Kóreu for-
dæmdu eldflaugarskotið, sögðu það
brot á ályktun öryggisráðs Samein-
uðu þjóðanna og stefna friði á Kór-
euskaga í hættu. Kínverska stjórnin
kvaðst hafa orðið fyrir vonbrigðum
með þá ákvörðun Norður-Kóreu-
manna að skjóta eldflauginni á loft.
Klúðrið eykur líkur á
kjarnorkusprengingu
400 km
200 km
30°
35°
40°
145° 150° 160°
120°115°
Seúl
KÍNA
Peking
Sjanghai
Pjongjang
Tókýó
Manila
Hong Kong
FILIPPSEYJAR
JAPAN
TAÍVAN
Kunsan
Japans-
haf
K YR RAHAF
Musudan-riSohae
2.100 km austur af Tókýó
Flaugin hvarf af ratsjám
Japana
Taepodong-2 5. apríl 2009
1.270 km
austur af Tókýó
annað þrep flaugarinnar
féll í sjóinn
Áætluð
braut
Kunsan
Seúl
Pjongjang
N-KÓREA
S-KÓREA
Sohae
Áætluð
braut
Japans-
haf
Gula-
haf
22.39 að ísl. tíma
Skotið á loft
165 km vestur af
Seúl, 1. þrep
Sprakk í loft upp,
splundraðist í
20 hluta
100-150 km
vestur af Kunsan,
brak úr eldflauginni
féll í sjóinn
UNHA-3 eldflaug
Heimildir: Varnarmálaráðuneyti Suður-Kóreu,
Alþjóðaflugmálastofnunin (ICAO), her Bandaríkjanna.
ELDFLAUGARSKOT MISTÓKST
28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. APRÍL 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ýmsumbrögðumhefur verið
beitt til að halda
aftur af atvinnu-
starfsemi í landinu
í tíð núverandi
ríkisstjórnar. Ástæða þess að
ríkisstjórnin hefur tekið þá af-
stöðu að hindra atvinnulífið er
sú að með því að hindra starf-
semi þess er hægt að fækka
ágreiningsefnum sem komast
upp á yfirborðið. Þau ágrein-
ingsefni sem ekki er hægt að
halda frá opinberu ljósi þykja
næg þó að þeim sé ekki fjölgað
með athafnasemi sem fer fyrir
brjóstið á ákveðnum öflum
innan beggja stjórnarflokka.
Þannig hefur lengi verið
komið í veg fyrir að hægt sé að
ráðast í hagkvæma virkj-
anakosti sem taldir eru við-
unandi út frá umhverfissjón-
armiðum. Ágæt dæmi um
þetta eru virkjanir í neðri
hluta Þjórsár sem iðnaðar-
ráðherra Samfylkingarinnar
hefur nú með þingsályktun-
artillögu lagt til að verði sett-
ar í biðflokk þrátt fyrir að
þeim hafi verið skipað í orku-
nýtingarflokk samkvæmt
þeirri tillögu sem gerð var til
ráðherrans.
Í rökstuðningi ráðherrans
segir að mat á umhverfisáhrif-
um vegna framkvæmdanna
renni úr gildi á næsta ári og
því sé ljóst að „nýtt mat á um-
hverfisáhrifum mun verða
unnið vegna virkjunarkosts-
ins.“ Þetta notaði ríkisstjórnin
svo sem röksemd fyrir því að
framkvæmdir
myndu ekkert
tefjast þó að virkj-
anir í neðri hluta
Þjórsár væru sett-
ar í biðflokk, þær
hefðu hvort eð er
þurft nýtt mat.
Nú er komið fram að ekkert
var til í þessu og aðeins um
uppspuna ráðherrans að ræða
til að afvegaleiða umræðuna
og blekkja almenning. Í sam-
tali við Morgunblaðið upplýsti
forstjóri Skipulagsstofnunar
að ekki væri rétt að nýtt mat
þyrfti að fara fram.
Umhverfismatið er gefið út til
tíu ára en í lögum um mat á
umhverfisáhrifum segir að
eftir þann tíma geti Skipu-
lagsstofnun ákveðið hvort
endurskoða þurfi matið að
hluta eða í heild áður en leyfi
til framkvæmda sé veitt.
Langur vegur er á milli rök-
stuðnings ríkisstjórnarinnar
annars vegar og lagatextans
og orða forstjóra Skipulags-
stofnunar hins vegar. Þings-
ályktunartillaga iðnaðarráð-
herra er því byggð á fölskum
forsendum og hlýtur að verða
meðhöndluð sem slík af
þinginu. Leyfi meirihluti
þingsins ráðherranum að
komast upp með slík vinnu-
brögð og hleypi ályktuninni í
gegn er augljóst að eitt af
fyrstu verkefnum nýrra
stjórnvalda og nýs þings yrði
að lagfæra þau mistök og
samþykkja orkunýting-
arstefnu byggða á réttum for-
sendum.
Ráðherra fer rangt
með til að knýja
fram samþykkt
rammaáætlunar}
Á fölskum forsendum
Ríkisstjórninsýndi ótrú-
legt ábyrgð-
arleysi með því að
henda fram hálf-
unnum og van-
hugsuðum frum-
vörpum um stjórn fiskveiða.
Aðrir hafa reynt að bæta úr
með því að leggja mat á
áhrifin af ósköpunum og
fengið fyrir skammir og að-
dróttanir frá stjórnvöldum.
Þetta mat ábyrgra aðila
hefur hins vegar verið afar
mikilvægt til að draga fram
hættuna sem frumvörpin fela
í sér. Í blaðinu Fréttum, sem
gefið er út í Vestmanna-
eyjum, var til dæmis í vik-
unni farið yfir þessi mál í at-
hyglisverðri samantekt. Þar
er útskýrt hvílíkt ofmat er á
ferðinni á því hverju veiði-
leyfagjaldið getur skilað ef
litið er til nokkurra þátta.
Þar vegur þyngst að í
frumvörpunum sé
ekki gert ráð fyr-
ir kostnaði við að
viðhalda og end-
urnýja skipakost
og annan búnað,
en greinin hafi
árið 2010 afskrifað 12 millj-
arða króna. Sé tekið tillit til
þessa þáttar lækki veiði-
leyfagjaldið um 9 milljarða
króna. Ýmiskonar misræmi,
grófar og rangar forsendur
ofmeti veiðigjaldið um 7-10
milljarða króna og of lág
ávöxtunarkrafa valdi ofmati
upp á 7 milljarða króna.
Fleira kemur til en ljóst
er að forsendur frumvarp-
anna fela í sér gríðarlegar
reikningsskekkjur. Þessi
mistök eru afleiðing pukurs-
ins sem viðhaft var við
vinnslu frumvarpanna í
bland við óskiljanlega andúð
á undirstöðuatvinnuvegi
þjóðarinnar.
Með samráði hefði
mátt afstýra nýjasta
bílslysi ríkisstjórn-
arinnar }
Reikningsskekkjur
P
óstur, sem flaug með hraða ljóssins
um netheima í vikunni, þar sem rifj-
að er upp tveggja áratuga dómsmál
gegn núverandi eiginmanni eins
frambjóðanda til embættis forseta
Íslands, hlýtur að missa marks, ef ætlunin var sú
að draga úr möguleika viðkomandi á því að kom-
ast til Bessastaða. Íslenska þjóðin lætur ekki
bjóða sér hvaða rugl sem er.
Ekki veit ég hver sá til þess að rifja málið upp
með þessum hætti og velti því ekki mikið fyrir
mér. Vona þó heitt og innilega að hér hafi ekki
verið um að ræða „alvöru“ innlegg í kosninga-
baráttuna að mati einhvers heldur glappaskot.
Ég þekki aðeins einn þeirra persónulega, sem
bjóða sig nú fram til embættis forseta. Sá kunn-
ingsskapur er til kominn vegna starfs míns sem
blaðamanns og rétt að taka fram að hér er ekki
átt við Þóru Arnórsdóttur, sem þó er starfssystir mín. Enda
skiptir ekki máli hvort ég eða aðrir kannist við eða þekki þá
sem eru í framboði; allir eiga að njóta sannmælis, um þá á
að fjalla af heiðarleika og sanngirni, svo fólk geti kosið á
réttum forsendum.
Er rétt að álykta að kosningabaráttan hafi loks hafist fyr-
ir alvöru með því að umræddum pósti var dreift?
Um er að ræða atvik frá árinu 1993; Svavari Halldórs-
syni, sem nú er eiginmaður Þóru Arnórsdóttur, lenti saman
við annan mann á skemmtistað, var kærður og dæmdur í
tveggja mánaða skilorðsbundið fangelsi fyrir líkamsárás.
Svo virðist sem það hafi farið fyrir brjóstið á einhverjum að
Svavari hafi ekki greitt miskabætur sem honum
var gert að greiða.
Í yfirlýsingu sem Svavar sendi frá sér í vik-
unni, eftir að fjallað var um málið í DV, segir
meðal annars: „Fyrir tæpum tuttugu árum
urðu mér á mistök sem ég sé enn eftir. Mér
lenti saman við jafnaldra minn eftir ball og
braut í honum tvær tennur. Ég geri mér fulla
grein fyrir því að það sem ég gerði honum var
verulega slæmt og eftirsjá mín er einlæg. Þetta
er líklega það versta sem ég hef nokkurn tím-
ann gert nokkrum manni á ævi minni.“ Síðan
segir Svavar að leiðir þeirra tveggja hafi legið
saman síðar og þeir sæst. „Mér er verulega
hlýtt til þessa manns og ég er honum þakklátur
fyrir hversu stórmannlega hann tók afsökun
minni.“
Auðvitað líður Svavari Halldórssyni illa
vegna þessa. Hver getur ekki sett sig í hans spor? En á at-
vikið eftir ballið að koma í veg fyrir að þjóðin fái velt því fyr-
ir sér af sanngirni hvort Þóra Arnórsdóttir – og umræddur
Svavar – eigi erindi á forsetasetrið?
Íslendingar eru upp til hópa nægilega greindir til þess að
láta ekki slá ryki í augu sín með þessum hætti. Sumir fram-
bjóðenda eru á móti ESB og aðrir með, aðrir kunna að telj-
ast til vinstri í stjórnmálum og aðrir til hægri. Einhverjir
kjósa með það í huga, sumum finnst annað skipta máli. En
eitt er ljóst að birting bréfsins um Svavar, hafi því verið ætl-
að að skaða frambjóðandann, eiginkonu hans, var högg fyr-
ir neðan beltisstað. skapti@mbl.is
Skapti
Hallgrímsson
Pistill
Högg fyrir neðan beltisstað
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Kim Jong-Un, leiðtogi N-Kóreu,
fór fyrir embættismönnum sem
tóku þátt í minningarathöfn um
afa hans, Kim Il-Sung, í miðborg
Pjongjang í gær. Skýrt var frá
því að leiðtoginn hefði verið
kjörinn „fyrsti formaður“ Land-
varnaráðsins, valdamestu
stofnunar landsins. Hann hefur
þar með fengið öll æðstu emb-
ætti ríkisins, kommúnista-
flokksins og hersins.
Í öllum æðstu
embættunum
VALDASKIPTUM LOKIÐ
Klapp Kim (t.h.) við athöfnina.