Morgunblaðið - 31.05.2012, Qupperneq 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 2012
Velferð barna er
eitt af því sem sam-
einar okkur í sam-
félagi sem stundum
virðist einkennast af
átökum og óeiningu.
Ekki bara velferð
okkar eigin barna
heldur allra barna í
samfélaginu og ef út í
það er farið allra
barna í veröldinni.
Eftir hrun hefur verið skorið niður
á flestum sviðum og við höfum minna
milli handanna en áður. Nú er mik-
ilvægara en oft áður að huga að því
að börnin verði fyrir sem minnstum
skaða.
Í áhættuhópi eru börn efnaminni
foreldra, börn lágtekjufólks sem eru
oft einstæðir foreldrar, öryrkjar,
innflytjendur og atvinnulausir, svo
nokkrir hópar séu nefndir.
Það er alvarlegt þegar börn verða
fórnarlömb efnahagsástandsins og
þurfa að sitja hjá í íþróttum, tónlist
eða öðrum áhugamálum sem tekið
er gjald fyrir. Eitt það fyrsta sem fá-
tæktin tekur er sumarfríið. Börn
fara á mis við að eyða vikum með
foreldrum og systkinum án kvaða
hversdagsins.
Með þetta í huga hefur Þjóð-
málanefnd þjóðkirkjunnar tekið
saman nokkrar ráðleggingar og sent
starfsfólki og sjálfboðaliðum í kirk-
unni, leiðtogum í íþróttahreyfingu
og samfélagi, s.s. sveitarstjórn-
arfólki og alþingisfólki. Við biðjum
þau sem við taka og öll þau sem
starfa með börnum og fyrir börn að
hafa hag barna alltaf í huga í starfi
safnaða, skóla, íþrótta- og tóm-
stundafélaga. Við hvetjum sveit-
arstjórnarmenn og alþingismenn að
hafa hag barna ávallt í huga við setn-
ingu og framkvæmd löggjafar. Við
bendum á leiðir og við hvetjum.
Kirkjan á alls staðar erindi en
fyrst og síðast vill hún vera rödd
þeirra valdalausu í veröldinni. Börn-
in eru í þeim hópi. Það er gríðarlega
mikilvægt að börnin okkar, öll börn-
in okkar, alist upp umvafin elsku og
hlýju og eigi jafna möguleika til
þroska og lífsgæða. Setjum því vel-
ferð barna í forgang.
Börnin okkar
Eftir Baldur Krist-
jánsson og Sigrún
Óskarsdóttir
» Það er gríðarlega
mikilvægt að börnin
okkar alist upp umvafin
elsku og eigi jafna
möguleika til þroska og
lífsgæða. Setjum því
velferð barna í forgang.
Baldur
Kristjánsson
Höfundar eru prestar og fulltrúar
í Þjóðmálanefnd kirkjunnar.
Sigrún
Óskarsdóttir
Nokkrir stjórn-
málamenn styðja
áform sveitarstjórn-
armanna um að af-
henda Kínverjum
Grímsstaði á Fjöllum,
eina stærstu jörð á Ís-
landi. Ég hef hins veg-
ar áhyggjur af okkur
Íslendingum. Ætlum
við erlendum aðilum
að hafa frumkvæði og
standa fyrir fram-
kvæmdum og rekstri á Íslandi?
Viljum við í uppgjöf og ábyrgð-
arleysi leggja allt traust á að er-
lendir aðilar haldi úti atvinnu-
starfsemi á Íslandi? Slíkt leiðir til
vesældar og hnignunar þjóðarinnar.
Það sem komið hef-
ur fram um áform
Kínverja á Gríms-
stöðum kemur mér og
mörgum öðrum und-
arlega fyrir sjónir.
Slegið er fram órök-
studdum tölum um
fjárfestingu, svo virð-
ist sem engin plön
liggi fyrir, aðeins talað
um hótelbyggingu,
starfsmannahús, golf-
völl og flugvöll. Allir
sjá fyrir sér að hér
yrði ekki um atvinnu-
uppbyggingu fyrir Íslendinga að
ræða. Grímsstaðir liggja fjarri
byggð og veðurfarslegir þættir
skipta einnig máli.
Sumir halda að ef Kínverjar nái
fótfestu á Grímsstöðum fari þeir
eftir íslensku regluverki hvað við-
kemur framkvæmdum og öðru er
snertir íslensk lög. Ég geri ekki ráð
fyrir að Kínverjar geri það hér
fremur en í Tíbet.
Hvers vegna þurfa íslenskir
stjórnmála- og embættismenn stöð-
ugt að halda þjóðinni í gíslingu með
málum eins og þessu? Ljúkum mál-
inu á einfaldan hátt, þökkum Kín-
verjum fyrir að láta í ljós áhuga
sinn á Íslandi en gerum þeim jafn-
framt grein fyrir að við munum
sjálf byggja upp landið og þar með
er Grímsstaðamálið úr sögunni.
Vegna áforma um að
Kínverjavæða Ísland
Eftir Ólaf Kristin
Sigurðsson
» Slegið er fram órök-
studdum tölum um
fjárfestingu, svo virðist
sem engin plön liggi
fyrir, aðeins talað um
hótelbyggingu, starfs-
mannahús, golfvöll og
flugvöll.
Ólafur Kristinn
Sigurðsson
Höfundur er framkvæmdastjóri.
Fyrir stuttu síðan
tók ég þátt í mik-
ilvægri umræðu á fjöl-
sóttum morgunverð-
arfundi um það hvort
íslenskan væri lykillinn
að samfélagsþátttöku.
Ég fékk þá tækifæri til
að deila persónulegri
reynslu minni sem
pólskur innflytjandi á
Íslandi með þátttak-
endum, en líka til að heyra sögur
annarra gesta.
Faglegur áhugi minn á þessum
málum kviknaði fyrst þegar ég var
að vinna í leikskóla þar sem voru
nokkur börn af erlendum uppruna.
Börnin, sem voru öll að læra ís-
lensku í leikskólanum, kunnu stund-
um lítið í eigin móðurmáli en rann-
sóknir sýna að góð staða í
móðurmáli skiptir máli fyrir börnin
þegar kemur að því að læra annað
mál.
Á þessum tíma var ég einnig að
klára meistaranám í mennt-
unarfræðum og reynslan mín úr
leikskólanum olli því að ég fékk
áhuga á að rannsaka tungu-
málaumhverfi pólskra barna á Ís-
landi. Niðurstöður rannsóknarinnar
bentu til þess að pólska gegndi mik-
ilvægu hlutverki í samskiptum for-
eldra og barna heima. Viðhorf for-
eldra gagnvart íslenskunni var
jákvætt og alls ekki letjandi þegar
kom að því að ná góðum árangri í ís-
lenskunni. Það sást m.a. á því að for-
eldrar, einbeittir í að nota pólsku í
samskiptum við börnin, voru ómeð-
vitað að hjálpa þeim að þróa tungu-
málakunnáttu sem
fluttist yfir í íslensk-
una.
Í kjölfarið fór ég,
ásamt Robert Berman,
dósent við HÍ og Samu-
el Lefever, lektor við
HÍ, að rannsaka hvern-
ig eldri innflytj-
endabörn viðhalda
móðurmálinu sínu og
hvort viðhorf þeirra til
íslenskrar tungu og
samfélagsins hafi áhrif
á áhuga þeirra á að
læra íslensku. Ungling-
ar sem við töluðum við voru virkir og
stoltir notendur pólsku. Jafnframt
höfðu þeir jákvæð viðhorf til þess að
læra íslensku, þrátt fyrir erfiðleika í
byrjun. Að þessu leyti lifðu ungling-
arnir í tveimur heimum, með því að
halda nánum tengslum við pólskan
menningararf en laga sig um leið að
íslensku samfélagi. Þeir litu á Ísland
sem stað þar sem þeir gætu uppfyllt
væntingar sínar um sjálfa sig.
Athygli vakti að í báðum rann-
sóknum kom í ljós að foreldrarnir
sjálfir notuðu sjaldnast íslensku.
Eitt dæmi sem ég heyrði var að þeg-
ar íslensk sjónvarpsstöð birtist óvart
á skjánum þá sagði foreldri við barn-
ið sitt að sjónvarpið væri bilað. Þá
kom einnig í ljós að unglingarnir
sem tekin voru viðtöl við í seinni
rannsókninni voru notaðir sem túlk-
ar.
Mest áríðandi í ofangreindu hug-
taki, „áhugahvöt“, er það sem
Gardner kallar að vera „inte-
gratively motivated“ en það felur í
sér að einstaklingur hafi raunveru-
legan áhuga á samskiptum við aðila
sem talar annað tungumál ásamt því
að hafa jákvætt viðhorf til tungu-
Að tala eða ekki tala,
Eftir Önnu
Katarzyna
Wozniczka
Anna Katarzyna
Wozniczka
Landsmenn hafa
orðið áþreifanlega var-
ir við afleiðingar
hrunsins og hrikt hefur
í stoðum ýmissa þjóð-
félagsstofnana. Brott-
fall hefur orðið úr ís-
lensku þjóðkirkjunni,
m.a. vegna heima-
tilbúins vanda. Hún
hefur ekki farið var-
hluta af fjármagns-
skorti frekar en spít-
alar og skólar.
Nú er búið að loka Skálholtsskóla í
þeirri mynd, sem gert var ráð fyrir í
lögum frá 1993 um þá stofnun, en þar
segir í 1 grein: Skálholtsskóli er
kirkjuleg menningar- og mennta-
stofnun, í eigu þjóðkirkju Íslands og
starfar á grunni fornrar skólahefðar í
Skálholti og norrænnar lýðháskóla-
hefðar. Í grein 2 segir: Markmið
Skálholtsskóla er að efla tengsl kirkju
og þjóðlífs og stuðla að sem víðtæk-
ustum áhrifum kristinnar trúar og
kristinnar menningar í íslensku þjóð-
lífi. Skólinn skal leitast við að efla
þjóðkirkjuna, m.a. með fræðslu
starfsmanna hennar.
Einmitt vegna þessa menningar-
starfs létu fyrri menn fé af hendi
rakna til uppbyggingar Skálholts.
Margt fólk hefur sótt sér þangað and-
lega upplyftingu með því að sækja
kyrrðardaga í Skálholtsskóla og ráð-
stefnur, sem haldnar voru á hans veg-
um. Fólki þótti gott að eiga erindi
þangað, fá næðisstund frá áreiti
hvunndagsins og eiga orðastað við
lærða menn. Nú verður þetta fólk að
fara annað.
Sú frétt hefur borist að Icelandair
taki við rekstri húsnæðis Skálholts-
skóla og muni reka hótel í þeim húsa-
kynnum. Til þess að laða túrista að
staðnum er í bígerð að reisa volduga
„miðalda timburkirkju“ á hinum forn-
helga stað. Staðurinn
verður að bera sig.
Þar sem Mammon
hefur nú tekið við af
Kristi í Skálholti, þá sé
ég ekkert því til fyr-
irstöðu að reist verði
vegleg stytta af gullkálf-
inum í hæfilegri fjar-
lægð frá henni. Síðan
mætti hugsa sér að
ferðamenn borguðu fyr-
ir að stíga dans í kring-
um þennan gullkálf. Þá
gætu Biskups-
tungnamenn sýnt þjóðlega hring-
dansa í góðu veðri í kringum kálfinn.
Það myndi bæta atvinnuástandið í
byggðarlaginu. Til hægðarauka fyrir
ferðamennina erlendu tel ég einboðið
að setja upp túristaverslun með lopa-
peysur í Þorláksbúð. Það myndi auka
arðsemi þeirrar byggingar.
En samt – það er eitthvað bogið við
frjálshyggjugróðasjónarmið á þessu
elsta biskupssetri þjóðarinnar. Lítum
í Matteus 21, vers 12 og 13: „Og Jesús
gekk inn í helgidóm Guðs og rak út
alla, er seldu og keyptu í helgidóm-
inum, hratt um borðum víxlaranna og
stólum dúfnasalanna og segir við þá :
Ritað er: Hús mitt á að nefnast bæna-
hús, en þér gjörið það að ræn-
ingjabæli.“
En þar kemur á móti að þetta er
2000 ára gamall texti. Ætli það sé
nokkur ástæða að taka mark á hon-
um? Þegar öllu er á botninn hvolft,
höfum líklega ekki efni á öllum
þessum kristindómi.
Um Mammon og
Krist í Skálholti
Eftir Vilborgu Auði
Ísleifsdóttur
Vilborg Auður
Ísleifsdóttir
»Breytt starfsemi í
Skálholti vegna fjár-
hagsörðugleika. Ice-
landair kemur að rekstri
hótels á helgum stað.
Höfundur er sagnfræðingur.
Þar sem gæðagleraugu kosta minna
ReykjavíkuRveguR 22 • S. 565 5970 • SjonaRholl.iS
SJÓNARHÓLL
4 VERÐ Á
UMGJÖRÐUM
19.900
14.900
9.900
4.900
Nú geta ALLIR keypt sér gleraugu
Sjónmælingar
á staðnum