Morgunblaðið - 10.05.2012, Blaðsíða 39

39
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2012
Stjórnarráðsmálið
er afskaplega illa und-
irbúið. Árni Páll Árna-
son, fyrrverandi efna-
hags- og
viðskiptaráðherra,
sagði um málið í
þinginu: ,,Breytingin
að því er varðar efna-
hags- og viðskipta-
ráðuneytið hins vegar
og uppskiptingu þess
og niðurlagningu er
óunnin, órædd nokkurs staðar utan
ríkisstjórnarinnar sjálfrar og órök-
studd. Það sem mér finnst verst er
að þar er skautað fram hjá öllum
lærdómum sem við ættum að draga
af nýafstöðnu hruni. Við veigrum
okkur einfaldlega við að draga ein-
hverjar ályktanir af þeirri alvarlegu
lífsreynslu sem við höfum gengið í
gegnum. Það er mjög mikið
áhyggjuefni.
Í stjórnarsáttmálanum er fjallað
um samstillta hagstjórn, um að færa
skuli á einn stað yfirstjórn efnahags-
mála og fjármálamarkaðarins til að
tryggja fullnægjandi yfirsýn.
Sú litla greining sem liggur fyrir
og ég hef séð er örstutt skýrsla, sem
varla er hægt að kalla skýrslu, frá
þremur sérfræðingum.“
Sjálfur Steingrímur J. hefur tjáð
sig um málefni stjórnarráðsins í
löngum ræðum. Hans skilaboð hafa
verið skýr. Hann hefur viljað sam-
stöðu á milli allra flokka á þingi um
breytingar þangað til hann varð
sjálfur ráðherra. En skoðum hvað
hann sagði um stjórnarráðsbreyt-
ingarnar 2007, en það skal tekið
fram að fjallað var um þær frá októ-
ber fram til loka desember. Ólíkt því
sem nú er fékk málið
hefðbundna þinglega
meðferð, kallað var eft-
ir umsögnum og var
málið í alla staði betur
unnið. En gefum Stein-
grími orðið:
,,Þetta er nokkuð at-
hyglisvert af þeim sök-
um að í gegnum tíðina
hafa menn litið svo á að
málefni stjórnarráðs-
ins, verkaskipting og
skipulag þar, væri til-
tölulega miðlægt í
stjórnskipun okkar og
lagasafni. Því hafa menn ógjarnan
farið á flot með slíkt nema að reyna
að undirbúa það vel og skapa um það
eins mikla pólitíska samstöðu og
mögulegt hefur verið.
Að mínum dómi eiga grundvall-
arleikreglur eins og stjórnarskráin
sjálf, kosningalög í landinu, þing-
sköpin og að mörgu leyti einnig skip-
an stjórnarráðsins að kalla á að
menn leggi mikið á sig til að ná sam-
stöðu um breytingar. Það er ekki
nýtt að á það sé bent og menn hafa
gegnum tíðina jafnan talið sjálfgefið
að þannig ætti að standa að málum.
Öll vinnan að málinu hefur þann
ljóta svip á sér að hún er ákveðin
með þeim hætti sem ég hef farið yfir.
Engin minnsta tilraun er gerð til að
kalla alla stjórmálaflokka og alla
þingflokka að borði til að láta á það
reyna hvort einhver samstaða gæti
verið um slíkar breytingar.“
Reyndar gekk Steingrímur svo
langt að hann líkti vinnubrögðunum
á þessum tíma við framgöngu ein-
valdskonunga. Ekki er gott að segja
hvað stjórnarandstæðingurinn
Steingrímur Joð myndi kalla vinnu-
brögð við tillögurnar sem nú liggja
fyrir en það er ljóst að stóryrðin
yrðu ekki spöruð hjá þeim mikla
kappa.
Steingrímur var mjög á móti ýms-
um efnisatriðum þess frumvarps.
Hann sagði t.d:
,,Hvað efnisatriði frumvarpsins
varðar held ég að sú opna heimild til
að sameina ráðuneyti án atbeina Al-
þingis sé ekki skynsamleg. Ég tel að
ákveða eigi hlutina á Alþingi með
lögum og að ekki sé eðlilegt að menn
geti stofnað eða sameinað ráðuneyti
öðruvísi en atbeini Alþingis komi til.
Með það á ekki að hringla, það þarf
að vera stjórnfesta í þeim efnum.
Vanda á undirbúning allra breytinga
og vinna þær faglega en ekki með
þeim hætti sem nú á að fara að
gera.“
Steingrímur samþykkti samt sem
áður sjálfur miklu opnari heimild
fyrir framkvæmdavaldið og þrengri
fyrir þingið þegar ríkisstjórn Sam-
fylkingarinnar og VG tók við.
Kostnaður
Á kjörtímabilinu hafa verið gerðar
miklar breytingar á stjórnarráðinu.
Ekki liggja fyrir nákvæmar upplýs-
ingar um kostnað vegna þeirra ef
undan er skilinn húsnæðiskostn-
aður.
Hann er um 250 milljónir. Auðvit-
að er það einungis hluti af heild-
arkostnaðinum og erfitt er að meta
þann kostnað sem hlýst af því að
sameina og sundra stofnunum og
ráðuneytum en allir sem það hafa
upplifað vita að slíkar breytingar
krefjast mikils tíma starfsmanna.
Tíma sem er dýrmætur og kostar
peninga.
Áætlaður kostnaður við húsnæð-
isbreytingar vegna frekari breyt-
inga á stjórnarráðinu er áætlaður
125-225 milljónir! Þetta þykir ekki
mjög nákvæmt mat og er ástæðan
fyrir því ónógur undirbúningur.
Tímasetning
Ekki er meirihluti fyrir breyting-
unum hjá stjórnarflokkunum, en
Hreyfingin og Guðmundur Stein-
grímsson hafa lofað að bjarga rík-
isstjórninni í þessu máli. Hitt er ann-
að mál að breytingarnar verða rétt
komnar til framkvæmda þegar
stjórnarráðinu verður breytt aftur.
Niðurlagning efnahags-
og viðskiptáðuneytisins
Ef þessar breytingar ná fram að
ganga verður efnahags- og við-
skiptaráðuneytið lagt niður. Fjár-
málaráðuneytið og Seðlabankinn
fara undir sitt hvort ráðuneytið.
Þvert á það sem hefur verið boðað
og þvert á ráðleggingar sérfræð-
inga.
Þetta er sérstaklega áhugavert í
ljósi þess að í desember sl. lýsti
Steingrímur J. Sigfússon því yfir að
hann teldi að það ætti að sameina
Fjármálaeftirlitið og seðlabankann.
Árni Páll Árnason sagði þetta í
umræðum í þinginu:
,,Það er með ólíkindum að sjá
svona víðtækar breytingar settar
fram án nokkurs efnislegs rökstuðn-
ings og án þess að menn geri
minnstu tilraun til að draga álykt-
anir af nýafstöðnum áföllum sem yf-
ir okkur hafa dunið. Þessi tillaga um
að slíta fjármálamarkaðinn og reglu-
verk hans frá afganginum af hags-
tjórninni er algerlega órökstudd.
Hún gengur gegn tillögum Karlo
Jännäri og það fáránlegasta af öllu
er að hér er nýbúið að leggja fram
ágæta skýrslu um framtíð fjár-
málamarkaðar og á grundvelli henn-
ar er búið að skipa starfshóp þriggja
sérfræðinga, þar á meðal Karlo
Jännäri, til að fjalla um framtíð-
arumgjörðina, meðal annars um
möguleika á breytingu á stofn-
anaumgjörðinni og möguleika á
sameiningu Fjármálaeftirlits og
Seðlabanka. En nú er bara ákveðið
að slíta þetta allt í sundur að óathug-
uðu máli. Hvers konar vinnubrögð
eru það þegar engin efnisleg rök-
semd er fyrir þessu sett?“
Málþófið
Fjölmargt annað mætti nefna og
er til dæmis mjög umdeilt að stofna
umhverfis- og auðlindaráðuneyti.
Það veit enginn hvar stofnanir sem
heyra undir ráðuneytin í dag eiga að
vera eins og t.d. Hafrannsóknastofn-
un og Landsvirkjun.
Forystumenn ríkisstjórnarinnar
hafa gagnrýnt það að stjórnarand-
stæðingar hafi vakið athygli á aug-
ljósum göllum við þetta mál með
ræðum í þinginu. Er það kaldhæðn-
islegt að málþófsmeistararnir Stein-
grímur Joð og Jóhanna Sigurð-
ardóttir skuli ganga í það verk. Ég
tek til máls í mörgum málum en er
ekki enn búinn að ná þeim skötuhjú-
um í lengstu ræðum þeirra þrátt fyr-
ir að ég leggi allar ræður mínar á
þessu þingi saman.
Þess má geta að þegar þing-
sköpum var breytt árið 2007 og
ræðutími takmarkaður taldi Stein-
grímur að þingmenn væru að afsala
sér málfrelsinu.
Eftir Guðlaug Þór
Þórðarson » Það getur ekki
verið skynsamlegt
að fara í breytingar
rétt fyrir kosningar
sem engin sátt er um.
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Höfundur er alþingismaður.
Um hvað er deilt í stjórnarráðsmálinu?
Hjá Leifi heppna Veðurguðirnir brostu við Reykvíkingum í gær og sáu til þess að veðrið væri fallegt, eftir að hafa hrellt þá með snjókomu kvöldið áður. Ungir sem aldnir nutu sín í blíðunni.
Ómar