Morgunblaðið - 03.10.2012, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 03.10.2012, Blaðsíða 20
20 FRÉTTIRErlent MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. OKTÓBER 2012 Bogi Þór Arason bogi@mbl.is Yfirvöld í Noregi og Danmörku segj- ast hafa orðið vör við aukna njósna- starfsemi á norðurslóðum af hálfu erlendra ríkja sem vilji styrkja stöðu sína á norðurskautssvæðinu. Ríkin hugsa sér gott til glóðarinnar vegna hugsanlegrar nýtingar náttúruauð- linda og opnunar siglingaleiða á norðurslóðum. Jakob Scharf, yfirmaður dönsku öryggislögreglunnar PET, segir í viðtali við Berlingske að þótt kalda stríðinu hafi lokið fyrir rúmum 23 árum sé ekkert lát á njósnastarf- semi sem beinist gegn fyrirtækjum, stofnunum og yfirvöldum í Dan- mörku. Helsta breytingin sé sú að leyniþjónustur erlendra ríkja hafi vaxandi áhuga á norðurslóðum, með- al annars Grænlandi. Efla þarf varnir gegn tölvunjósnum „Nokkur lönd hafa í auknum mæli beint sjónum sínum að norður- skautssvæðinu vegna þess að lofts- lagsbreytingar og þróunin á svæðinu hafa áhrif á möguleikann á að fá meiri aðgang að því. Og þar með til að geta nýtt auðlindirnar á norður- skautssvæðinu, til að mynda sjald- gæf jarðefni, málma og hráefni,“ hef- ur Berlingske eftir Scharf. „Hættuna, sem stafar af njósnastarf- semi gegn Danmörku, þarf að taka alvarlega og hún er alltaf að þróast. Markmiðin með henni breytast. Og aðferðirnar, sem notaðar eru til að afla upplýsinga, breytast líka,“ sagði hann. Scharf bætti við að ríkin stund- uðu tölvunjósnir í auknum mæli og Danir þyrftu því að efla varnir sínar gegn njósnum á netinu, meðal ann- ars gegn innbrotum í tölvukerfi. Kristian Søby Kristensen, sem hefur stundað rannsóknir á öryggis- málum á norðurslóðum við Kaup- mannahafnarháskóla, segir það ekki koma á óvart að öryggislögreglan telji að leyniþjónustur erlendra ríkja hafi aukinn áhuga á norðurslóðum. Hafa mikinn áhuga á Grænlandi „Stórveldin hafa hafið dæmi- gerða keppni um auðlindirnar á norðurskautssvæðinu,“ hefur Berl- ingske eftir Kristian Søby Kristen- sen. „Þess vegna verður það líka áhugavert fyrir þátttakendurna, allt frá Bandaríkjunum til Evrópusam- bandsins, Rússlands, Kína og Suður- Kóreu, að fá upplýsingar um það sem er að gerast og um stefnu og stöðu annarra ríkja í þessum efnum. Í því samhengi er hægt að ganga út frá því að nokkur ríkjanna beiti ekki aðeins stjórnarerindrekum sínum, heldur einnig leyniþjónustu,“ segir Kristensten. Hann bætir við að að áhugi ríkjanna á olíuvinnslu á norður- skautssvæðinu virðist hafa minnkað nokkuð að undanförnu en þau beini sjónum sínum í auknum mæli að vinnslu jarðefna á Grænlandi. „Kín- verskt fyrirtæki með aðsetur í Lond- on vill til dæmis opna járnnámu ekki langt frá Nuuk. Ennfremur er mikill áhugi á sjaldgæfum málmum sem eru notaðir í farsíma og önnur raf- eindatæki. Tiltölulega marga þeirra er að finna í Kína. Til að tryggja sér nægar birgðir af þessum málmum er því mikilvægt að hafa aðgang að þessum auðlindum.“ Reyna að styrkja stöðu sína Upplýsingafulltrúi norsku ör- yggislögreglunnar PST, Martin Bernsen, hefur einnig staðfest að hún hafi orðið vör við aukna njósna- starfsemi á norðurslóðum. „Við höf- um séð að einstök ríki reyna að styrkja stöðu sína á norðurslóðum,“ hefur fréttavefur Aftenposten eftir Bernsen. „Almennt hefur verið mikil njósnastarfsemi gegn Noregi og við sjáum að hún er að aukast. Sérstaða Noregs felst í hátækninni sem hér er. Landfræðileg staðsetning Nor- egs og orkulindir okkar hafa gert Noreg að sérlega áhugaverðu við- fangsefni fyrir leyniþjónustumenn.“ AFP Eftirsótt Ilulissat-ísfjörðurinn á Grænlandi. Nokkur ríki, meðal annars Kína, hafa sýnt mikinn áhuga á vinnslu jarðefna í landinu. Auknar njósnir á norðurslóðum  Yfirmenn öryggislögreglunnar í Danmörku og Noregi segja að önnur ríki hafi aukið njósnastarfsemi sína á norðurslóðum  Njósnirnar taldar liður í keppni stórvelda um auðlindir á norðurskautssvæðinu Aðstoðaði leyniþjónustu » Timo Kivimäki, fyrrver- andi prófessor í alþjóðastjórn- málum við Kaupmannahafnar- háskóla, var fyrr á árinu fundinn sekur um að hafa að- stoðað rússnesku leyniþjón- ustuna eftir að danska öryggis- lögreglan handtók hann. » Kivimäki sagði í viðtali við Weekendavisen að hann hefði m.a. rætt málefni norðurslóða við rússneska leyniþjón- ustumenn. Rússarnir hefðu haft áhuga á rökum sem gætu „styrkt stöðu þeirra í við- ræðum um siglingaleiðir á norðurslóðum“. Þingmenn úr norska Verka- mannaflokknum eru nú í fyrsta skipti meðflutningsmenn tillögu um að konungdæmið verði lagt niður og konungurinn víki fyrir þjóðkjörnum þjóðhöfðingja. Fréttavefur TV2 seg- ir að þingmenn Sósíalíska vinstri- flokksins hafi í tólfta skipti lagt fram tillögu um að stjórnarskránni verði breytt og stofnað verði lýðveldi í Noregi. Þetta sé hins vegar í fyrsta skipti sem tillagan sé lögð fram með stuðningi þingmanna úr Verka- mannaflokknum. „Ég tel að eitthvað mikið sé að ef Stórþingið, sem þjóðin kýs, á ekki að ræða grundvallarmál eins og það hvers konar stjórnarfyrirkomulag eigi að vera í Noregi í framtíðinni,“ hefur fréttavefur norska ríkis- útvarpsins eftir Eirin Sund, einni af fjórum þingmönnum Verkamanna- flokksins sem styðja tillöguna. „Konungsfjölskyldan er ótrúlega glæsileg og konungurinn frábær en ég er eindregið þeirrar skoðunar að landið eigi að vera undir stjórn fólks sem er þjóðkjörið,“ sagði Sund. Flutningsmenn tillögunnar vilja að þingið ræði hvers konar þjóðhöfð- ingja Noregur eigi að hafa og hversu mikil völd hans eigi að vera. Tillagan verður tekin fyrir í stjórnskipunar- nefnd þingsins. Til að breyta stjórn- arskránni þarf þingið að samþykkja breytinguna tvisvar sinnum með kosningum á milli. bogi@mbl.is Vilja norskt lýðveldi  Þingmenn úr Verkamannaflokknum í fyrsta skipti með- flutningsmenn tillögu um að konungdæmið verði lagt niður Morgunblaðið/Árni Sæberg Settur af? Haraldur V. Noregskon- ungur og Sonja drottning. Makakí-ungi sýgur móðurmjólk í einu úthverfa Kuala Lumpur, höfuðborgar Malasíu. Makakíapar eru út- breiddasta prímatategundin í heiminum, að manninum undanskildum, og þeir lifa á svæði, sem nær frá Japan til Afganistans, og í Norður-Afríku. Þeir hafa verið flokkaðir í 22 tegundir og vísindamenn hafa oft notað makakíapa af nokkrum tegundum í tilraunum sínum, meðal annars á sviði taugavísinda. AFP Öruggur í faðmi mömmu sinnar Ráðstefnu- og fundarstóll Notaðu tækifærið og tryggðu þér vandaðan og þægilegan stól á góðu verði. Síðumúla 16 ~ 108 Reykjavík ~ Sími: 580 3900 ~ fastus.is Fastus til framtíðar

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.