Morgunblaðið - 16.11.2012, Qupperneq 48

48 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. NÓVEMBER 2012
Fyrir 20 árum komu hingaðtil lands fimm Bandaríkja-menn í því skyni að nemabrott tvær ungar stúlkur.
Þeir þóttust vera kvikmyndframleið-
endur að kanna forsendur þess að
gera mynd á Íslandi með Sylvester
Stallone í aðalhlutverki. Hópurinn
komst meira að segja í fjölmiðla og
birtist frétt á forsíðu NT undir fyrir-
sögninni „Verður Stallone að Íslands-
vini“. Brottnámi stúlknanna var af-
stýrt í Leifsstöð og sat forsprakki
hópsins, fyrrverandi sérsveitarmað-
urinn Donald Feeney, ár í fangelsi.
Uppleggið í kvikmyndinni Argo er
ekki ósvipað. Bandarískur leyniþjón-
ustumaður fer til Írans til þess að
bjarga sex sendiráðsmönnum úr
landi árið 1980 og villir um fyrir yfir-
völdum með því að þykjast vera kvik-
myndaframleiðandi. Ef ekki hefði
hvílt leynd yfir björgunaraðgerðinni
til 1997 mætti halda að sá björgunar-
leiðangur hafi orðið Feeney inn-
blástur að aðgerðinni hér.
Ben Affleck leikstýrir Argo og leik-
ur jafnframt Tony Mendez, sem
skipulagði leiðangurinn. Í myndinni
tekst Affleck fullkomlega að ná tíð-
arandanum 1980. Áferð myndarinnar
er meira að segja þannig að maður
fær á tilfinninguna að hún hafi verið
tekin fyrir þremur áratugum.
Ári áður en myndin gerist komst
erkiklerkurinn Khomeini til valda í
Íran eftir að Mohammad Reza Pa-
hlevi hafði verið steypt af stóli.
Bandaríkjamenn höfðu bylt hinum
lýðræðislega kjörna Mohammed
Mossadegh og komið Pahlevi til
valda. Í augum klerkastjórnarinnar
voru Bandaríkjamenn hinn mikli Sat-
an. Þegar stúdentar brutust inn í
bandaríska sendiráðið lýsti Khomeini
yfir stuðningi við þá og starfsmenn
þess voru teknir í gíslingu. Sex sendi-
ráðsmönnum tókst hins vegar að
laumast út úr sendiráðinu og fela sig í
bústað kanadíska sendiherrans.
Bandarísk yfirvöld vilja koma þeim
úr landi, en hafa ekki hugmynd um
hvernig fara eigi að því. Hver hug-
myndin kemur fram annarri fárán-
legri, þar á meðal að þykjast vera að
leita tökustaða fyrir geimtrylli, sem
verður ofan á af því að hún er ekki fá-
ránlegust.
Affleck er greinilega mikið í mun
að vera trúverðugur. Senur af mót-
mælum fyrir utan bandaríska sendi-
ráðið í Teheran eru byggðar á frétta-
myndum frá þeim tíma og
leikararnir, sem leika gíslana, líkjast
fyrirmyndunum.
Atburðarásin er ekki hröð, en
spennan magnast hægt og þétt. Af-
fleck nær því vel fram hvernig ör-
væntingin grípur um sig hjá gísl-
unum, sem lifa í stöðugum ótta við að
finnast. Ekki er alltaf sniðugt að vera
með spilandi þjálfara, en Affleck
stendur sig vel í hlutverki hins yfir-
vegaða útsendara, sem heldur sínu
striki þótt upplagið sé veikt.
Argo hefur verið hlaðin lofi og er
spáð óskarsverðlaunum. Þetta er
framúrskarandi mynd og kæmi ekki
á óvart þótt þær spár rættust.
Krappur dans í klerkaveldi
Sambíóin
Argo bbbbn
Leikstjóri: Ben Affleck. Aðalhlutverk:
Ben Affleck, Bryan Cranston, Alan Arkin
og John Goodman. Bandaríkin 2012,
120 mín.
KARL BLÖNDAL
KVIKMYNDIR
Undir fölsku flaggi Ben Affleck í mannþröng í Teheran í hlutverki sínu í
myndinni Argo þar sem sögð er sönn saga um æsilegan björgunarleiðangur.
Það er löngu kunn stað-reynd að Gerður Kristnýer gott ljóðskáld, í hópiokkar fremstu, og í sinni
nýjustu ljóðabók Ströndum undir-
stikar hún það enn frekar.
Strandir er fimmta ljóðabók
Gerðar Kristnýjar. Fyrir þá síð-
ustu, Blóðhófni sem kom út 2010,
fékk hún Íslensku bókmenntaverð-
launin og var tilnefnd til Bók-
menntaverðlauna Norðurlanda-
ráðs.
Strandir eru víða og margs kon-
ar. Strandir standa líka fyrir ólíka
hluti í huga fólks eins og hamingju
sumarfrísins á gulri sandströndinni
eða óttann við beljandi djúpan sjó-
inn fyrir neðan brattan hamarinn.
Í ljóðabókinni Ströndum er farið
víða með fáum orðum. Fingurgóm-
arnir eru næmir og það eru þeir
sem fara með mann í fyrsta ferða-
lagið þegar strokið er yfir bók-
arkápuna, frá
reiti til reits.
Fallega hönnuð
kápa sem segir
margt um inni-
haldið, reitir í
óreiðu sem
mynda eina
heild í fjarlægð.
Bókin skiptist
í fjóra kafla, í fjögur ferðalög.
Fyrst er það Ísland. Ljóðin bera
mörg hver heiti staða eins og
„Hofsós“ eða „Hólavallakirkjugarð-
ur“, staða sem virðast hafa orðið
ljóðskáldinu innblástur. Hún vitnar
í staðinn, hún vitnar í söguna. Svo
koma öðruvísi ljóð inn á milli eins
og „Maðurinn með ljáinn“ sem mér
fannst kaldhæðnislegt og satt. Ég
skellihló yfir heimasætunni í „Kjöt-
krókur kemst í feitt“. Kannski ekk-
ert fyndið við það að hún eygi betra
líf í faðmi jólasveins, en það má líka
hlæja að ljóðum. Þá yrkir Gerður
Kristný „Ljóð um börn“, hrollvekj-
andi en um leið fallegt.
Í næsta kafla er farið til útlanda,
ljóðin gætu verið ort út frá minn-
ingabrotum úr ferðalögum um
heiminn eða kannski urðu heims-
fréttirnar kveikjan að þeim. Þarna
ferðast lesandinn m.a. til Sao
Paulo, Indlands, Úganda.
Í þriðja kaflanum er farið í ferða-
lag minninganna. Í ljóðunum má
skynja sýn barnsins á lífið og dauð-
ann, minningabrot úr æskunni.
Fjórði kaflinn er um ferðalag hug-
ans, hugans sem lætur oft illa að
stjórn og getur farið með mann
beint í myrkt djúpið. Ísköld
„Skautaferðin“ er snilldarlega ort
ljóð, sterkar myndlíkingar og
snerpa. Við lesturinn skynjar mað-
ur skautablöðin sem fara á fullri
ferð eftir ísnum og það er spyrnt
fast og ákveðið svo ísflísarnar
fljúga.
Þrátt fyrir að tengja strandir oft-
ast við sumar og sól liggur kulda-
pollur yfir þessari bók, þetta er ís-
lensk strönd, með kulda, brimi og
dauða.
Gerður Kristný fer víða með les-
andann í Ströndum. Í ljóðunum
dregur hún upp skýrar og stórar
myndir með fáum orðum, hún get-
ur líka sagt langa sögu í sex línum.
Það eru engar byrðar en lesandinn
upplifir mikið og oft mikinn þunga.
Morgunblaðið/Ómar
Upplifun Lesandinn upplifir mikið,
og oft mikinn þunga, segir m.a. í
gagnrýni um nýútkomna ljóðabók
Gerðar Kristnýjar, Strandir.
Ferðalag í
fáum orðum
Ljóðabók
Strandir – Gerður Kristný bbbbm
Mál og menning 2012.
INGVELDUR
GEIRSDÓTTIR
BÆKUR
J. A. Ó. - MBL
SMÁRABÍÓ HÁSKÓLABÍÓ 5%GLERAUGU SELD SÉR 5%
BORGARBÍÓ NÁNAR Á MIÐI.IS
NÁNAR Á MIÐI.IS
SNABBA CASH 2 KL. 6 - 8 16
CLOUD ATLAS KL. 10 16
PITCH PERFECT KL. 8 12
SKYFALL KL. 5.20 - 10.10 12
T.V. - KVIKMYNDIR.IS
SNABBA CASH 2 KL. 8 - 10.15 16
CLOUD ATLAS KL. 5.30 - 9 16
SKYFALL KL. 6 - 9 12
TAKEN 2 KL. 10.30 16
DJÚPIÐ KL. 5.50 - 8 10
THE DEEP ENSKUR TEXTI KL. 5.50 10
SNABBA CASH 2 KL. 5.45 - 8 - 10.15 16
CLOUD ATLAS KL. 5.30 - 9 16
PITCH PERFECT KL. 5.30 - 8 - 10.30 12
HOTEL TRANSYLVANIA ÍSL. TEXTI KL. 3.30 7
SKYFALL KL. 5 - 8 - 11 12
SKYFALL LÚXUS KL. 5 - 8 - 11 12
TEDDI LANDKÖNNUÐUR KL. 3.30 L
FUGLABORGIN 3D ÍSL.TAL KL. 3.30 7
THE TWILIGHT SAGA - PART 2 Sýndkl.5:30-8-10:25
SKYFALL Sýndkl.7-10
WRECK-IT RALPH 3D Sýndkl.4
PITCH PERFECT Sýndkl.5:50-8-10:15
TEDDI 2D Sýndkl.4
LAUGARÁSBÍÓ Sýningartímar
VINSÆLASTA MYNDIN Á ÍSLANDI Í DAG
3 VIKUR Á TOPPNUM
-bara lúxus sími 553 2075Miðasala og nánari upplýsingar
www.laugarasbio.is
Tilboð í bíó GILDIR Á ALLAR SÝNINGARMERKTAR MEÐ RAUÐU
12
12
12
L
L
,,Sú besta í allri seríunni”
T.V - Kvikmyndir.is
,,Fyrsta flokks 007”
J.A.Ó - MBL
,,Þrælspennandi og skemmtileg
frá upphafi til enda”
H.V.A - FBL
Þ.Þ - FBL