Morgunblaðið - 04.07.2013, Blaðsíða 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JÚLÍ 2013
Kemi • Tunguhálsi 10, 110 Reykjavík • www.kemi.is • Sími: 544 5466
Opið: Mánudag - fimmtudags: Frá kl. 8.00-17.30. Föstudaga: Frá kl. 8.00-17.00.
SMUROLÍUR OG SMUREFNI
MIKIÐ ÚRVAL AF SMUREFNUM OG OLÍUM FYRIR ALLAN
IÐNAÐ. KÍKTU Í KEMI BÚÐINA OG SKOÐAÐU ÚRVALIÐ!
Ársalir ehf fasteignamiðlun
533 4200 og 892 0667
arsalir@arsalir.is
Engjateigi 5, 105 Rvk
Björgvin Björgvinsson, löggiltur fasteignasali
ÁRSALIR
FASTEIGNAMIÐLUN
533 4200
FASTEIGNASALA
FYRIRTÆKJASALA - LEIGUMIÐLUN
Vantar allar stærðir og gerðir eigna á skrá
.... Hafðu samband
Á þjóðhátíðardaginn
flutti Selma Björnsdóttir
leikkona Ávarp Fjallkon-
unnar eftir Ingunni Snæ-
dal sem hún nefnir Íslands
æviskeið. Í ljóðinu dregur
skáldkonan upp skýrar
myndir úr náttúru Íslands
sem hún tengir ýmsum
æviskeiðum mannsins og
notar á listrænan hátt
samlíkingar, viðlíkingar og
persónugervingar þannig
að myndmál ljóðsins verður auðugt,
lýsandi – og hrífandi. Ljóð Ingunnar
Snædal hljóðar þannig:
Ungbarnið Ísland
sem gjálfrar og syngur
steypir sér með tærum hlátri
niður mosagrænar hlíðar
Táningurinn Ísland
álappalegur en fullur af krafti
með rytjulegan gróður í vöngum
finnst hann fær í flestan sjó
Ástfangin kona með
seiðandi glampa í dökkum
augum sumartjarnar
vaggar þér í lyngmjúkum
faðmi sínum
Bláleitir risar vaka yfir okkur
varnarlausir með opinn faðminn
hvítfyssandi er hár þeirra
græn eru hjörtu þeirra
seint gróa sár þeirra
Bergmálar þjóðarsálin milli kletta
Saga lands og þjóðar
sem dregin er í gljúpa mold
rist með fjallsoddi í skýin
trömpuð með hófförum ofan í grænt
gras
múruð inn í steypu og negld í sperrur
hlegin inn í endalausa vornótt
Í hundrað og ein-
um tekur hipster í
nefið
bóndinn fyrir
norðan býður upp
á latté
Hin aldna Íslands
frú
ber skýjadún að
hrukkóttum vanga
hvítar hærur á
breiðum öxlum
hægur and-
ardráttur haust
kvöldsins
Brostin frostaugu
vetrartjarnar
Kófar gulli yfir veginn
í síðustu geislum sólarinnar
og svo
aftur vor
og hlæjandi í rigningunni
stendur lítið barn
í litríkum stígvélum
Í fyrsta erindinu er dregin upp
mynd af vorleysingum þegar vor-
lækir steypa sér með tærum hlátri
niður mosagrænar hlíðar – tákn
ungbarnsins Ísland. Næsta mynd –
tákn táningsins – er af hrjóstrugum
„kinnum“ íslensku eða austfirsku
fjallanna með rytjulegan gróður í
vöngum og finnst hann vera fær í
flestan sjó.
Myndin af augum sumartjarn-
arinnar, tákni ástfanginnar konu
með seiðandi glampa í augum sem
vaggar þér í lyngmjúkum faðmi sín-
um – er heillandi og orðið lyng-
mjúkur, sem ekki hefur komist á
bók, minnir á myndræn nýyrði í ljóð-
um Jónasar.
Bláleitir risar með opinn faðminn
– eru klettagljúfur landsins og –
hvítfyssandi hár þeirra eru fossar,
ár og lækir og græn hjörtu þeirra
mosatær í klettum gljúfursins. Stór-
brotin er einnig myndin saga lands-
ins, en saga landsins er ekki aðeins
skrifuð á bækur – heldur dregin í
gljúpa mold, rist með fjallsoddi í
skýin – mynd af íslensku veðurfari –
trömpuð með hófförum ofan í grænt
gras og múruð inn í steypu og negld
í sperrur og engu að síður hlegin inn
í endalausa vornótt – tákn um fram-
ferði og þrautseigju þjóðarinnar.
Skemmilegar eru myndirnar af
hipster í hundrað og einum sem tek-
ur í nefið og bóndanum fyrir norðan
sem býður upp á latté, myndir sem
sýna fjölskrúðugt mannlíf í þessu
undarlega landi við nyrsta haf, en
orðið hipster er notað um þá ungu
einstaklinga sem kjósa að fylgja
nýrri og óvanalegri tísku.
Hin aldna Íslands frú eru fjöllin –
eða ef til vill fjall Íslands, Herðu-
breið – sem ber skýjadún að hrukk-
óttum vanga, hvítar hærur á breið-
um öxlum og hægur andardráttur
haustkvöldsins.
Lokamyndir ljóðsins hafa flestir
lesendur séð og upplifað:
Brostin frostaugu
vetrartjarnar
Kófar gulli yfir veginn
í síðustu geislum sólarinnar
og svo
aftur vor
og hlæjandi í rigningunni
stendur lítið barn
í litríkum stígvélum
Ingunn Snædal hefur vakið at-
hygli fyrir ljóð sín og ljóðið Íslands
æviskeið lofar ekki síður góðu en
fyrri ljóð hennar.
Íslands æviskeið
Eftir Tryggva Gíslason » Í ljóðinu dregur
skáldkonan upp
skýrar myndir úr nátt-
úru Íslands sem hún
tengir ýmsum æviskeið-
um mannsins...
Tryggvi Gíslason
Höfundur var skólameistari Mennta-
skólans á Akureyri.
Flestir muna frétt-
ir um að virkjunin,
sem kennd er við
Hellisheiði, gengur
ekki á fullum afköst-
um vegna gufu-
skorts. Færri muna
að upphaflega ætlaði
Norðurál að kaupa
raforkuna af Lands-
virkjun. Það klikkaði
á því að LV fékk
ekki leyfi til að hækka yfirborð
lóns við Þjórsárver nægilega mikið
til að geta selt orkuna á því verði,
sem Norðurál treysti sér til að
borga.
Þá kom Orkuveitan og sagði
ekkert mál. Við getum skaffað
nægilega orku á því verði, sem ál-
verksmiðjan getur greitt. Svo var
vaðið í framkvæmdir án nægilegra
rannsókna, sem við nú súpum seyð-
ið af. Orkuveitan er yfirskuldsett.
Nýr forstjóri hefur staðið í ströngu
við að rétta af reksturinn og bjarga
fyrirtækinu frá gjaldþroti. Ekki
bætir, að nú er ekki nægileg gufa
til að knýja vélarnar á fullum af-
köstum og fer gufan ört minnk-
andi. Til að virkjunin lognist ekki
alveg út af skal sækja gufu, sem
ætluð var Hverahlíðavirkjun og
flytja þvert yfir Hellisheiði með til-
heyrandi röralögnum. Ferðamönn-
um til augnayndis.
Það að Landsvirkjun gat ekki
dömpað verðinu niður í það, sem
Orkuveitan bauð án þess að sökkva
Þjórsárverum segir að Lands-
virkjun bauð orkuna á kostnaðar-
verði. Hvort verðið miðaðist við að
virkjunin borgaði sig upp á 50 ár-
um eins og Búrfellsvirkjun eða á
eitthvað styttri tíma veit ég ekki.
Hitt veit ég að álverin fá sinn
stofnkostnað til baka á mikið
skemmri tíma. Kannski á 15 árum.
Fá hreinan arð áratugum áður en
við hættum að greiða af lánum,
sem tekin voru fyrir virkjunum til
að skaffa þeim ódýrt rafmagn. Í
kaupbæti fáum við loftmengun.
Þannig er bæði landi og skattgreið-
endum nauðgað í þágu erlendra
auðhringja.
Hvað fáum við í staðinn? Bæði
Norðurál og Alcoa hafa komið sér
upp svikamyllum til að sleppa við
tekjuskatt á Íslandi. Það gera þau
með því að taka okurlán hjá sjálf-
um sér í útlöndum og greiða vext-
ina úr landi í stað tekjuskatts á Ís-
landi. Svo vitnað sé beint í
álforstjórana, þá sagði annar að út-
lendu lánin væru tekin fyrir fram-
kvæmdum og til að
greiða upp lán á Ís-
landi. Hinn sagði að
hluthafar Alcoa um all-
an heim yrðu að fá arð,
sem þýðir að okur-
vaxtatekjurnar frá Ís-
landi fara í arðgreiðslur
til þeirra. Loftmengun
veldur lungnasjúkdóm-
um og kostar heilbrigð-
iskerfið of fjár. Pálmi
Stefánsson efnaverk-
fræðingur hefur í
nokkrum Morgunblaðsgreinum
lýst, hvernig mengun frá álverum
og jarðvarmavirkjunum eitrar and-
rúmsloftið. Reykjavík er í dag ein
mest loftmengaða höfuðborg í
heimi og svo viljum við laða að
ferðamenn út á hreint og tært loft.
Fyrrverandi forstjóri Orkuveit-
unnar segir nú, að hann hafi séð
gufuskortinn fyrir. Það hafi verið
borðliggjandi frá upphafi. Ég velti
fyrir mér, hvers vegna hann svona
klár ætlaði að byggja tvö orkuver.
Annað neðan við Hellisheiði og hitt
í Hverahlíðum á Hellisheiði. Það
hefði verið mikið hagkvæmara að
byggja eina stærri virkjun á miðri
Hellisheiði. Auðvitað er ekki sann-
gjarnt að skrifa svona. Það er svo
auðvelt að vera vitur eftirá, en enn
er hægt að byggja betra Háskóla-
sjúkrahús á betri stað en við
Hringbraut og það fyrir mikið
minna fé. Ekki veldur sá sem var-
ar.
Að lokum. Þessi virkjun sem
kölluð er Hellisheiðarvirkjun er of-
an við Svínahraun og neðan við
Hellisheiði. Hún er í túnfætinum
þar sem áður stóð bærinn Kolvið-
arhóll og væri nær að kalla hana
Kolviðarhólsvirkjun. Mælist ég til
að Orkuveitan breyti nafninu til
samræmis við örnefni, sem eru
hluti af menningararfinum. Þá
sleppum við að hlusta á fréttir, eins
og á RUV fyrir nokkrum árum:
„Bíll fór út af veginum á Hellis-
heiði rétt ofan við Litlu Kaffistof-
una“.
Til hvers og
fyrir hvern?
Eftir Sigurð
Oddsson
Sigurður Oddsson
» Annað neðan við
Hellisheiði og hitt í
Hverahlíðum á Hellis-
heiði. Það hefði verið
mikið hagkvæmara að
byggja eina stærri
virkjun á miðri Hellis-
heiði.
Höfundur er verkfræðingur.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar eru á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn
grein" er valinn.