Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.10.2013, Blaðsíða 45

gegna sem réttlæti að almenningur í landinu sé
neyddur til að greiða yfirgengilegar fúlgur til að
reka hana, fór svona að ráði sínu.
Pólitísk misnotkun, sem vissulega ofbýður sífellt
fleirum, er stóralvarleg, en þó er hún eins og hé-
gómi hjá framantöldum atriðum. En saman sýna
þau að það er eitthvað stórkostlega brogað við
þessa starfsemi og þar á bæ virðist ekki nokkur
maður með ábyrgð líta í eigin barm. En kann ekki
svo að fara, rétt eins og 1984, að svo alvarleg mistök
ásamt viðvarandi og síversnandi misnotkun og yf-
irgangi fámenns hóps, sem kemst upp með að haga
sér eins og hann eigi Ríkisútvarpið, ofbjóði lang-
lundargeði landsmanna og opni augu þeirra?
Lítið dæmi en lýsandi
Andríki birti nýlega þessa frásögn: „Oft hefur verið
minnst á hversu ótrúlegan áhuga starfsmenn Ríkis-
útvarpsins hafa á „mótmælum“ og hvernig svoköll-
uð fréttastofa Ríkisútvarpins hefur verið notuð til
að auglýsa væntanleg mótmæli. Eitt dæmið var í
hádegisfréttum í gær.
Þá var sagt frá því að Alþingi yrði sett síðar um
daginn. Að sjálfsögðu tók fréttastofan fram að efnt
yrði til mótmæla á Austurvelli og var sagt frá því að
„aðgerðahópurinn“ ætlaði að ganga frá velferðar-
ráðuneytinu og að þinghúsinu. Næst var skipt yfir
að velferðarráðuneytinu þar sem fréttamaðurinn
Sunna Valgerðardóttir var stödd. Hún sagði:
„Já sæll Broddi, nú er ég hérna stödd við velferð-
arráðuneytið, það eru nú ekki margir mættir, mér
telst til að það séu um fimm manns. En hópurinn
átti að mæta klukkan hálf, svo er stefnt að því að
arka að Alþingishúsinu …“
Næst talaði fréttamaðurinn við Helgu Björk
Magnúsdóttur og Grétudóttur, sem fór fyrir „að-
gerðahópnum“, og spurði: „Helga Björk, hverju
viljið þið koma á framfæri?“ Svo kom lestur frá
Helgu Björk Magnúsdóttur og Grétudóttur um
kröfur aðgerðahópsins. Svo var fréttinni lokið.
Það er rétt að minna á, að þegar fréttamaður rétti
Helgu Björk Magnúsdóttur og Grétudóttur hljóð-
nemann, með þeirri einu spurningu „Hverju viljið
þið koma á framfæri?“, þá voru slík fjöldamótmæli í
gangi að fréttamanni taldist svo til að mættir væru
„um fimm manns“.
Það er fyrir löngu komið í ljós að í Efstaleiti 1 sér
enginn neitt að því að nota ríkisútvarp með þessum
hætti. Þeir vita líka að þeir þurfa ekki að óttast að
núverandi stjórnvöld þori að lyfta litla fingri gegn
klíkunni sem stýrir Ríkisútvarpinu. Þeir vita líka að
hjá Ríkisútvarpinu mun enginn þurfa að bera
ábyrgð á neinu.“
Vandamál víðar
En Ríkisútvarpið getur huggað sig við að það er
ekki eitt á báti í sinni tilveru. Breska ríkisútvarpið
hefur lengi verið orðlagt fyrir vinstri slagsíðu sína.
Þótt ekki sé um þetta deilt hafa nægilega margir
talið hana innan marka. Enda þætti slagsíðan sú
ekki tiltökumál norður í Efstaleiti. Breska stofn-
unin býr enn við það að afnotagjöldin eru rukkuð af
þarlendum sérstaklega, en ríkisskattstjórinn ekki
látinn sjá um innheimtuna eins og hér er, svo fela
megi gjöldin í hítinni og almenningur geti ekki kosið
að greiða þau gjöldin síðast, á eftir matnum og
himinhárri húsaleigunni. Ríkisútvarpið fær sitt frá
launamanninum áður en hann sér launin sín. Þessi
óeðlilega fyrirgreiðsla fékkst fram fyrir fáeinum ár-
um.
Í Bretlandi er afnotagjaldið 145,5 pund á ári eða
rétt um 30 þúsund krónur. Fjölmargir Bretar vildu
gjarnan vera án BBC og halda greiðslunni. Þar geta
menn hvorki réttlætt starfsemina með öryggis-
hlutverki, kostnaði eða tækni, svo helst er vitnað til
þýðingarmikils menningarlegs hlutverks. Þingfest
dómsmál í Bretlandi sem snúast um innheimtu út-
varpsgjaldsins eru komin upp í 700 á degi hverjum
og eru tíundi hluti allra þeirra mála sem dómstól-
unum berast. Á meðan þessi afnotagjöld eru sótt af
harðfylgi fyrir dómstólum til fólks, sem margt býr
við þröngan kost, hefur BBC á undanförnum árum
orðið uppvíst að því að hafa greitt fjölmörgum topp-
um og burgeisum stofnunarinnar ótrúlegar fjár-
hæðir í laun og svo svera starfslokasamninga að
engu tali tekur. Þá hefur hvert málið á fætur öðru
blossað upp þar sem á daginn hefur komið að sjón-
varpsstjörnur, þar á meðal þessarar opinberu stofn-
unar, hafi árum og áratugum saman gerst sekar um
barnaníðingshátt og kynferðislegt áreiti í stórum
stíl. Og það alvarlega er að það framferði hafði verið
á vitorði fjölmargra innanhúss um langt skeið án
þess að neitt væri aðhafst. Af einhverjum ástæðum
hefur ekki verið sagt margt af þessum málum hér á
landi, þótt Ríkisútvarpið hafi fólk á sínum snærum
víða, þar á meðal í Bretlandi.
Morgunblaðið/Júlíus
6.10. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45