Morgunblaðið - 23.11.2013, Qupperneq 53

MINNINGAR 53
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER 2013
læra það Gunna mín að það er
ekki hægt að vera alls staðar og
fara allt.“ Ég er enn að læra það
amma mín.
Þau eru ansi mörg samtölin
sem við höfum átt í gegnum árin
og best var þegar við vorum
tvær einar. Amma Jóhanna
hafði einlægan áhuga á því
hvernig gekk hjá mér þegar ég
hóf kennslu. Hafði áhyggjur af
því þegar hún heyrði að börnin
væru óstýrilát við nýútskrifaðan
kennarann og hét á bekkinn að
ef þau reyndust mér vel myndu
þau afi bjóða þeim öllum í heim-
sókn austur í Haga. Það gekk
eftir.
Við ræddum mikið um bækur
og hún lánaði mér og hvatti mig
til að lesa ýmislegt sem hún
hafði rætt um við mig. Þannig
las ég ævisögu Jóns Steingríms-
sonar eftir að hún rakti mig til
hans. Fékk lánaða hjá henni
Sögu Kolviðarhóls þegar hún
vissi að ég ætlaði með nem-
endur gangandi ofan af Heiði
niður að Kolviðarhóli. Hún hafði
gaman af því þegar ég var að
segja henni af áhuga mínum á
gömlu handverki, þegar ég lærði
tóskap og nú síðast þegar ég
saumaði peysufötin.
Elsku amma Jóhanna, ég á
þér svo margt að þakka. Þú
varst til staðar þegar ég leitaði
til þín, leiðbeindir mér með hluti
sem skipta máli, kenndir mér að
stoppa í sokka á rigningardög-
um, baka pönnukökur og hundr-
aðgrammatertuna. Það sagðir
þú að væri nauðsynlegt að
kunna þegar ég byrjaði að búa.
Þú kenndir mér líka að drekka
kaffi, með þinni einstöku blöndu
þar sem kaffi, sykur og mjólk
var nokkurn veginn í jöfnum
hlutföllum. Svo varðstu hálfhissa
þegar ég sleppti sykrinum
nokkrum árum seinna.
Síðustu árin eftir að við vor-
um komin með sumarbústað úti
í Giljum komum við reglulega til
að drekka með þér kaffi með
heimabakaða brauðinu þínu og
við tókum stundum nýtt vínar-
brauð með okkur handa þér. Þú
varst alltaf jafnglöð að fá gesti.
Síðasta kaffisopann drukkum
við Jónsi með þér á Blesastöð-
um þegar þú varðst 99 ára. Þú
varst orðin þreytt og við fylgd-
um þér inn í herbergi þar sem
þú ætlaðir að leggja þig. Ég
dáðist að því hve bein þú gekkst
við stafinn þinn.
Hafðu þökk fyrir allt amma
mín.
Guðrún Ásbjörnsdóttir.
Elsku amma uppi.
Þegar ég gekk upp til þín
með sníkjuna þína fulla af
mjólk, eins og þú kallaðir mjólk-
urkönnuna, tókstu alltaf bros-
andi á móti mér, annaðhvort við
gluggann og horfðir yfir Þjórs-
ána eða varst að horfa til Heklu,
og ekki klikkaði það að maður
fékk launaða ferðina með mola
úr gullskálinni.
Við eyddum líka mörgum tím-
um saman úti við hið vanmetna
starf í njólabaráttunni, þá vor-
um við bæði úti á túni eða ofan í
skurðum með lækjum. Njólann
tíndum við síðan upp á kerru
sem ég var búinn að setja aftan
í nallann og keyrði ég með þig
um allar trissur, úti á vegi eða
hvar sem njólinn náði rótum.
Það var oft sem þú sagðir þegar
við keyrðum þjóðveginn – þar
sem hvorugt okkar hafði bílpróf-
ið – að hafa engar áhyggjur því
þú værir með aldur fyrir okkur
bæði.
Margar ferðir var ég sendur
upp til þín amma til að ná þér
niður í mat, en oft fékk ég það
svar að þeir sem gerðu ekki
neitt þyrftu lítið að borða, þá
varð ég að beita þig brögðum og
þau voru annaðhvort að segja
þér ekki hvað væri í matinn – þá
var það forvitnin sem fékk þig
til að kíkja – eða þá að ég sagði
þér að koma allavega niður og
spjalla við okkur meðan við vær-
um að borða og aldrei klikkaði
það að þér fannst þetta alltaf
vera fínustu hugmyndir hjá mér
og áður en þú vissir vorum við
búin að tala ofan í þig mikið af
smjöri og kartöflum og var því
öllu skolað niður með mjólkinni
beint frá kúnum – þeirri bestu í
heimi.
Þakka þér amma fyrir allar
sögurnar, fyrir að vera með okk-
ur á hátíðisdögum, allt sem þú
kenndir mér um Haga og hvern-
ig allt var gert í gamla daga,
óteljandi stafla af pönnukökum,
fyrir að hafa vakað yfir mér þeg-
ar ég átti að sofa einn heima í
fyrstu skiptin og ég gæti lengi
haldið áfram.
Guð og englarnir geymi þig.
Kveðja, þinn
Sigurður Kristmundsson
(Siggi).
Elsku amma uppi.
Minningarnar streyma og um
leið hugsanir. Ég gerði mér ekki
grein fyrir hversu ótrúlega mikil
áhrif þú hafðir á líf mitt fyrr en
nú þegar ég sit hér og hugsa til
baka. Það er svo skrítið að skrifa
þessa grein, fyrir mér var þessi
dagur svo fjarri þrátt fyrir að þú
værir orðin þetta gömul. Þú sem
smakkaðir aldrei vín og lést
nægja að taka einn smók af síg-
arettu allt þitt líf. Það er svo ótal
margt sem ég gat talað um og
rifjað upp með þér, elsku amma,
allar þær stundir sem við rædd-
um um námið, þú sagðir mér
sögur og hjálpaðir mér með lær-
dóminn, þú hafðir svo ótrúlega
mikla þolinmæði. Ófáir tímar
uppi hjá þér að læra dönsku og
ekki skemmdi fyrir að þú varst
alltaf með mola í gullskálinni eða
bakaðir pönnukökur með miklum
sykri, athyglin var aldrei eins
góð við lærdóminn eins og hjá
þér. Ó hvað ég á eftir að sakna
volgu pönnukakanna þar sem
sykurinn lak af þeim og auðvitað
með alvöru ískaldri sveitamjólk,
enda best í heimi.
Amma, ég á öll bréfin enn sem
þú sendir mér í þau skipti sem
ég lagði land undir fót og dvaldi í
einhvern tíma. Mér þótti óskap-
lega vænt um að fá þau og sagði
þér síðan alla ferðasöguna þegar
ég kom aftur heim. Þú minntist
reglulega á það við mig þegar þú,
ég og Gulli fórum að gefa í fjár-
húsinu þegar við vorum ekki há í
loftinu. Ég átti að sjá um að gefa
í gemsagarðann og gerði það víst
eins og kóngurinn sjálfur, svo ég
noti þín orð, en ég hafði þá slétt
úr heyinu þannig að stráin
mundu ekki stingast í augun á
lömbunum.
Ég var að reka augun í þetta
kvæði þegar ég fletti í gegnum
möppuna sem heitir „Sögurnar
hennar ömmu“ sem þú skrifaðir,
myndskreyttir og gafst mér fyrir
meira en 20 árum. Ég skoða
reglulega þessa möppu en þetta
kvæði hefur alltaf farið framhjá
mér þar til nú.
Þér frjálst er að sjá, hve ég bólið mitt
bjó,
ef börnin mín litlu, smáu þú lætur í ró.
Þú manst, að þau eiga sér móður.
Og ef að þau lifa, þau syngja þér söng
um sumarið blíða og vorkvöldin löng
þú gerir það, vinur minn góður.
(Þorsteinn Erlingsson)
Vittu til, amma, ég mun halda
upp á 130 ára sameiginlega af-
mælið okkar á næsta ári eins og
til stóð og það verða pönnukökur
í boði, en því miður ekki þínar.
Vertu sæl og blessuð.
Valgerður Kristmundsdóttir.
Ég veit eiginlega ekki alveg
hvar ég á að byrja, því svo margt
kemur upp þegar ég hugsa um
hana frænku mína og það er allt
gott. En það er allavega eitt sem
ég get sagt og það er að Jóhanna
er ein af flottustu konum sem
uppi hafa verið og ein af fyr-
irmyndum mínum. Það er henni
að þakka að ég fékk fyrsta hest-
inn minn, Kolbak, hefði hún ekki
bjargað honum hefði hann farið
beinustu leið í sláturhúsið.
Jóhanna birtist á forsíðum
blaðanna þegar hún var með
körfubolta í hendi að skjóta í
körfu úti í hlöðu þar sem hún
fór daglega út með boltann og
þá var hún 93 ára. Það var alltaf
jafngaman að fara í heimsókn í
Haga til Jóu að borða bestu
pönnukökur í heimi, pönnukök-
ur með miklum sykri og brauð
með mjög miklu smjöri. Sumir
vinir mínir muna eftir henni
sem „konunni sem gerir góðu
pönnukökurnar“. Hún kunni
endalaust af ljóðum og hún
leyfði okkur oft að heyra. Hún
var alltaf með kíki úti í glugga
og oft komum við að henni þar
sem hún var að horfa yfir fal-
legu ána sína, Þjórsá. Henni
þótti mjög vænt um Þjórsá. Mér
fannst hún eiginlega vera þriðja
amma mín og mér þykir enda-
laust vænt um hana og mun allt-
af þykja endalaust vænt um
hana. Ég man ekki eftir henni
öðruvísi en hressri og kátri
þrátt fyrir mjög háan aldur.
Hún kunni að lifa lífinu allt að
síðasta degi og það er nokkuð
sem fáir geta. Það er margt sem
fólk gæti lært af henni hvort
sem það er köfubolti, pönnu-
kökubakstur eða lífsreglurnar.
Þessari konu verður seint
gleymt.
Ég er mjög þakklát fyrir það
að hafa fengið að sjá hana svona
hressa á 99 ára afmælisdaginn
sinn og líka mjög þakklát fyrir
það að hún hafi ekki þurft að
þjást og ég veit að hún er á góð-
um stað núna, og fær að hitta
fjölskylduna sína, hestana sína
Létti og Neptúnus og alla sem
hún hefur hlakkað til að hitta.
Einhvern tíma hittumst við tvær
aftur og ég hlakka til þess.
Iðunn Pálsdóttir.
Jóhönnu frænku minni í Haga
kynntist ég ekki að ráði fyrr en
ég var fullorðin og hún komin á
efri ár. Ekki bjóst ég við því þá
að við ættum eftir að eiga löng
og góð kynni. Enda óalgengt að
fólk lifi í heila öld, og haldi and-
legri reisn og skarpri hugsun
alla tíð.
Og hún frænka mín var
merkiskona. Með mesta móti fé-
lagslynd, eldhugi, dugnaðarfork-
ur, hugsjónakona og eftir minni
vitund á hún Íslandsmet í æðru-
leysi, sem hún hefur hvað eftir
annað slegið sjálf. Hún var
sterkur persónuleiki, nokkuð
ráðrík og ströng bindindiskona
fyrir sína hönd og annarra.
Í gamla daga þótti frænkan,
sem var löngu flutt frá Hamars-
heiði, óárennileg til viðkynning-
ar vegna annríkis. Á stórbúi
hennar og Haraldar í Haga var
mikið umleikis. Margmenni og
oft aukakarlar í mat. Jóu man
ég raulandi í eldhúsinu, undir
hástemmdu tali úr borðstofunni.
Stundum kom Hagafólkið að
Hamarsheiði til aðstoðar við bú-
skapinn, þá var dugnaður mikill
og best að þvælast ekki fyrir.
Árin liðu og fólki fækkaði í
Haga. En myndarskapur hélst
og Hagahjón sýndu höfðings-
skap þegar þau tóku Ingu á
Hamarsheiði dauðveika inn á
heimili sitt og hlúðu að henni af
hlýju síðustu mánuðina sem hún
lifði, þótt sjálf væru komin um
áttrætt. Þá kynntist ég þessari
fullorðnu frænku. Við yngri
systurnar á Hamarsheiði höfð-
um átt miklu frænkuláni að
fagna í æsku og áttum síst von á
að skarð þeirra eldri yrði fyllt.
En þarna var komin enn ein
öndvegisfrænkan. Saman vökt-
um við yfir Ingu síðustu nætur í
lífi hennar og Jóa rifjaði upp líf-
ið í Haga, vonir og væntingar
sem rættust eða ekki.
Smáatriðin þvældust ekki fyr-
ir, lífið var margbrotið, en vilj-
inn til að gera vel það sem
þurfti allsráðandi. Úrlausnarefn-
in hefðu orðið minni persónu um
megn en Jóhanna stóð allt af
sér. Þungt heimili aftraði henni
ekki frá að taka þátt í félagslífi,
ferðast um á hesti eða bíl, rétta
hjálparhönd, lesa og fræðast og
halda dagbækur um allt sem
gerðist.
Hún sá eftir að hafa ekki
komist til náms og að hafa ekki
lært á bíl. Vildi vera sjálfstæð,
enda jafnréttissinni. Vildi eiga
jafna möguleika og karlarnir til
að upplifa, ferðast og stjórna,
líka utan heimilisins. Ferðasög-
ur, réttindabarátta og frásagnir
af sterkum konum voru henni að
skapi. Hún var náttúruverndar-
sinni og í baráttu fyrir verndun
Þjórsár var hún staðfastari en
flestir.
Lífsgleði, áhugi, jafnaðargeð
og ánægja af samveru við alla
sem hún kynntist á langri lífs-
leið gerði hana að höfðingja.
Þótt áföll bæri að bugaðist hún
aldrei. Ekkert var henni fjær en
að kvarta yfir eigin líðan eða að-
stæðum. „Fegurðin er algjör“
sagði hún þegar við hringdumst
á og ég sé hana fyrir mér hnar-
reista í hvítu skyrtunni, með
sunnudagsnæluna, standa við
gluggann og horfa á sólina yfir
Þjórsá.
Hún var næm á hvenær við-
mælandinn hafði tíma til að
ræða fegurðina við Þjórsá. Ef
ekki lauk símtalinu jafnsnagg-
aralega og það hófst. „Blessi
þig“ sagði hún þá og það sama
segi ég núna. Blessi þig, Jó-
hanna frænka mín í Haga.
Björg Eva Erlendsdóttir,
frænkur og fjölskylda frá
Hamarsheiði.
Vorið 1956 stigu 34 ungir
Danir á íslenska grund. Þeir
höfðu verið ráðnir af Búnaðar-
félagi Íslands til að starfa við
landbúnað. Ungu mennirnir
dreifðust um sveitir landsins og
ætlunin var að dvelja á Íslandi í
sex mánuði.
Ég var einn þessara manna
og var svo heppinn að lenda í
Haga í Gnúpverjahreppi. Þar
bjuggu hjónin Jóhanna Jóhanns-
dóttir og Haraldur Georgsson,
dóttir þeirra sjö ára, fjórar
stjúpdætur Jóhönnu, á aldrinum
þrettán til nítján ára, og Mar-
grét tengdamóðir Haraldar.
Strax á fyrsta degi varð ég hluti
af fjölskyldunni í Haga. Á Ís-
landi var enginn stéttamunur,
húsbændurnir og öll fjölskyldan
borðaði með vinnufólki og bíl-
stjórum. Þetta var nýtt fyrir
mér, slíku hafði ég ekki kynnst í
Danmörku. Ég á ekkert annað
en góðar minningar frá þeim 35
árum sem Jóhanna og Haraldur
voru húsbændur mínir. Þessir
sex mánuðir eru orðnir að nær
sex áratugum hér á landi.
Ég þakka Jóhönnu góða sam-
fylgd í öll þessi ár og votta fólk-
inu hennar samúð mína.
Knútur Jóhannesson.
Kveðja frá Sól á Suðurlandi
Jóhanna í Haga í Þjórsárdal
lét sitt ekki eftir liggja í barátt-
unni fyrir verndun Þjórsár. Hár
aldur aftraði henni ekki frá að
mæta á fundi og ýmsar uppá-
komur sem skoðanasystkini
hennar stóðu fyrir til verndar
ánni. Hún fylgdist með og sendi
inn athugasemdir í formlegum
ferlum vegna virkjanahugmynda
í Þjórsá og skrifaði greinar um
málið.
Þjórsá, sem hún hafði fyrir
augum í tæpa öld og búið á
bökkum hennar í hartnær sjö
áratugi, var henni kær og hún
gat ekki hugsað sér að henni
yrði spillt og landslagi sveitar-
innar raskað gróflega. „Sú feg-
urð verður ekki bætt með ein-
hverjum aurum. Það er mikið
vald sem fáeinir gróðahyggju-
menn taka sér,“ sagði hún. Jó-
hanna hafði skömm á græðgi og
spillingu og stóð við hugsjónir
sínar til hinstu stundar.
Með virðingu og þökk kveðj-
um við okkar elsta félaga og
sendum ástvinum hennar sam-
úðarkveðjur.
Guðfinnur Jakobsson.
ÚTFARARSTOFA
KIRKJUGARÐANNA
Vesturhlíð 2 • Fossvogi • Sími 551 1266 • www.utfor.is
útfararstjóri
útfararþjónusta
Önnumst alla þætti útfararinnar
Þegar andlát ber að höndum
Arnór L. Pálsson
framkvæmdastjóri
Ísleifur Jónsson Frímann Andrésson
útfararþjónusta
Jón Bjarnason
útfararþjónusta
Hugrún Jónsdóttir uðmundur Baldvinsson
útfararþjónusta
G Þorsteinn Elíasson
útfararþjónusta
Ellert Ingason
útfararþjónusta
REYNSLA • UMHYGGJA • TRAUST
✝
Þökkum einlægan hlýhug og stuðning við
andlát og útför ástkærrar móður okkar,
tengdamóður og ömmu,
ÁGÚSTU GUÐFINNU MARÍU
ÁGÚSTSDÓTTUR,
sem lést á Droplaugarstöðum þriðjudaginn
12. október.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki Droplaugarstaða fyrir
frábæra umönnun sem einkenndist af virðingu og kærleika.
Guð geymi ykkur öll.
Svava Jóhannesdóttir,
Alda Lára Jóhannesdóttir, Halldór Klemenzson,
Jóhanna María, Þórunn Ágústa, Ella og Anna Lillý.
✝
Hjartans þakkir færum við öllum þeim sem
sýndu okkur samúð, hlýhug og vináttu við
andlát og útför elsku yndislega sonar okkar,
bróður og frænda,
HELGA RAFNS OTTESEN.
Sérstakar þakkir færum við séra Valgeiri
Ástráðssyni fyrir ómetanlegan stuðning á
erfiðum tímum.
Guð veri með ykkur öllum.
Þórhallur Ottesen, Elín Margrét Jóhannsdóttir,
Valdís Ósk Ottesen,
Alexander Helgi Ottesen.
✝
Þökkum innilega auðsýnda samúð og
vinarhug vegna fráfalls ástkærrar móður,
tengdamóður, ömmu, langömmu og
langalangömmu,
ÞÓREYJAR GÍSLADÓTTUR,
Dalbraut 14,
Reykjavík.
Jón Bjarni E. Stefánsson,
Elís E. Stefánsson, Sigríður Albertsdóttir,
Jóna Gísley E. Stefánsdóttir, Geirmundur Geirmundsson
og fjölskyldur.
✝
Hjartans þakkir til allra þeirra fjölmörgu sem
sýndu okkur samúð, hlýhug og vináttu við
andlát og útför elskulegs eiginmanns míns,
föður, bróður, mágs og frænda,
BENEDIKTS G. LEÓSSONAR,
Mýrarvegi 111,
áður Lögbergsgötu 5,
Akureyri.
Sérstakar þakkir fær starfsfólk lyflæknisdeildar Sjúkrahúss
Akureyrar fyrir frábæra umönnun og einstaka hlýju.
Fyrir hönd stórfjölskyldunnar,
Ásta Alfreðsdóttir,
Jóh. Pétur Benediktsson.