Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.11.2013, Side 49

3.11. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49
irbúning fyrir þetta verkefni, við
þurftum t.d. að læra hvernig við
ættum að halda okkur á lífi ef okk-
ur yrði rænt, ef við yrðum skotnir,
hvernig við ættum að bjarga fé-
lögum okkar ef þeir yrðu skotnir.
Og við fengum þjálfun í vopnaburði
því þú þurftir að geta notað þau öll
ef þú kæmist einn lífs af.“ Á fyrsta
tökudegi í Afganistan féll einn her-
mannanna sem Ross hafði rætt við,
svo kaldur veruleikinn blasti við
tökuliðinu frá fyrstu stundu. „Og við
þurftum að halda áfram að vinna,
með félögum hans sem voru nýbún-
ir að missa þarna vin. Svo við lærð-
um fljótt hvenær er best að þegja
og bara fylgjast með. Og sætta sig
við óvissuna. Það getur verið að allt
sé með kyrrum kjörum og þú ert
bara að fíflast með félaga þínum
þegar hann fær skyndilega kúlu eða
sprengjubrot í höfuðið og er horf-
inn. Svona reynsla breytir þér fyrir
lífstíð.“
Síðasta ferðin til Afganistan
Á endanum gerði John yfir tíu þætti
um margvíslegar hliðar stríðsins í
Afganistan og fór því nokkuð marg-
ar ferðir þangað á þremur árum.
Síðasta ferðin var í desember 2010,
til að gera þáttaröð fyrir BBC um
sjálfboðaliða í varaliði breska hers-
ins. „Þetta átti að vera síðasta
myndin mín um Afganistan og í síð-
ustu vikunni fylgdum við eftir sjálf-
boðaliða að nafni George,“ segir
John. Þegar ákveðið var að senda
um 40 hermenn til að ráðast inn í
þorpið Dakhtran, einn hvíldarstaða
talibana, grátbað John um að fá að
fara með í leiðangurinn því hann
vantaði spennandi myndefni. Vegna
reynslunnar sem hann hafði gaf
liðsforinginn grænt ljós og John
fékk því sæti í annarri þyrlunni sem
flutti liðið að þorpinu um miðja nótt.
„Við áttum allt eins von á því að tal-
ibanarnir tækju á móti okkur um
leið og við stykkjum úr þyrlunni en
allt var með kyrrum kjörum. Í dög-
un mjökuðum við okkur hægt og ró-
lega inn í þorpið í litlum hópum.
Allt var hljótt. Talibanarnir biðu
bara rólegir meðan við gengum í
gildruna.“ Ellefu manna hópur sem
John var í beið átekta meðan annar
hópur kannaði byggingarnar fram-
undan. „Við lágum í grunnum
skurði og biðum óratíma. Skyndi-
lega tókum við eftir því að fólkið í
þorpinu var byrjað að forða sér,
mjög hljóðlega, með húsdýrin með
sér. Þá vissum við að talibanarnir
væru að setja sig í stellingar. Svo
hófst skothríðin. Og hún beindist öll
að þessum litla hópi sem ég var í.“
John kveikti á myndavélinni um leið
og skothríðin hófst, til að mynda
George við skyldustörf. „Hann var
krjúpandi fyrir framan mig og ég
lét vélina bara rúlla meðan hann
hlóð og skaut til skiptis, til að verja
mig og hina í hópnum.“ Fimm úr
hópnum særðust innan tveggja mín-
útna frá því að skothríðin hófst. „Ég
lá endilangur í skurðinum og fannst
eins og steinvala hefði lent í fæt-
inum á mér, enda voru kúlurnar að
lenda í jörðinni allt í kringum okk-
ur, svo ég hélt bara áfram að taka
upp. En svo tók George eftir því að
mér blæddi og fór að búa um sárið.“
Þegar hinir hóparnir komu loks til
aðstoðar var hægt að færa hina
særðu upp úr skurðinum og tveir
hermenn studdu John, sem þurfti
að haltra þónokkra vegalengd út úr
kúlnahríðinni til að komast í aðra af
tveimur Black Hawk þyrlum sem
stungu sér niður á átakasvæðið til
að bjarga hinum særðu. „Ég var
reyrður niður á börur inni í þyrl-
unni og svo sá ég allt í einu jörðina
þjóta hjá. Það tók aðeins átta mín-
útur að fljúga með okkur til Camp
Bastion. Þar var ég svo kominn á
skurðarborðið innan fimm mínútna.“
Ekki af baki dottinn
Þökk sé skjótum viðbrögðum og há-
þróuðum meðferðum breska hersins
við skotsárum, var hægt að bjarga
fætinum á John og ekki nóg með
það, heldur hefur hann hlaupið tvö
maraþonhlaup síðan. „Ég hóf að
hlaupa til að finna hvatningu í end-
urhæfingunni. Meiðslin há mér ekk-
ert meðan ég gæti þess að gera
ákveðnar æfingar og vera í formi.
Auðvitað tók þetta á andlega, ég
fékk martraðir og maður skoðar líf
sitt vandlega við svona atburð. En
svo heldur maður bara áfram, ég
var ég mættur í vinnuna sex mán-
uðum síðar.“ Svo John er ekki af
baki dottinn, fróðleiksþorstinn er
hvergi slokknaður. Hann segir þó
heimildarmyndaformið ákveðnum
takmörkunum sett. „Mig langar að
sýna ákveðnar hliðar stríðsins og tjá
mig um það á þann hátt að ég get
ekki notað heimildarmyndir til þess
lengur,“ segir John og viðurkennir
að hann sé þegar byrjaður að skrifa
kvikmyndahandrit, með söguþræði
sem byggir á raunverulegum at-
burðum í Afganistan. „Eftir allt sem
ég hef upplifað er svo margt sem
mig langar að segja um þetta stríð,
og stríð yfirhöfuð. Ég held að það
verði ekki gert nema með leikinni
mynd.“
Matarhlé við tökur í Afganistan:
John nýtur útsýnisins yfir Tora
Bora hellasvæðið, þar sem
Osama bin Laden var í felum.
John Conroy er svo kappsamur og forvitinn að
hann hikar ekki við að fórna dágóðum tíma af
lífi sínu til að upplifa hluti sem hann getur skil-
að til annarra á myndum. John er verðlaunaður
heimildarmyndagerðarmaður og framleiðandi í
Bretlandi, hlaut m.a. BAFTA-verðlaun fyrir
þætti um glæpagengi í Suður-Afríku, Kólumbíu
og Bandaríkjunum en hefur einnig gert mynd
um flugslysið í Buenos Aires 1999, friðun jagú-
arsins og nokkrar þáttaraðir um stríðið í Afgan-
istan. Þá var mynd hans um veitingamann sem
reyndi að standa uppi í hárinu á Al-Shaab-
samtökunum í Mogadishu tilnefnd til One
World Media-verðlaunanna í ár. Þessa dagana
leggur John lokahönd á mynd um fjöldamorð á
námuverkamönnum í Suður-Afríku.www.jo-
hnconroy.com
Handhafi BAFTA-
verðlaunanna
John endurnýjaði kynnin við Amazon frumbyggja þegar
hann sneri aftur til að gera mynd um jagúarinn.