Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.11.2013, Blaðsíða 12

12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3.11. 2013
EYKJAVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI I | REYKJA
HÚSGAGNAHÖLLIN • B í l d s h ö f ð a 2 0 • R e y k j a v í k • OP I Ð V i r k a d a g a 1 0 - 1 8 , l a u g a r d . 1 1 - 1 7 o g s u n n u d . 1 3 - 1 7 O
AfsláttuR
6.000
kRónuR!
AfsláttuR
6.000
kRónuR!
AfsláttuR
2.000
kRónuR!
AfsláttuR
3.000
kRónuR!
ANDREW
Svart, hvítt
og brúnt leður.
TILBOÐSVERÐ:
13.990 KR.
Fullt verð 19.990
ILJANA
PU-svart. Svart
lakkaðir viðarfætur.
TILBOÐSVERÐ:
9.900 KR.
Fullt verð 15.990
PIANA
Ljós-grátt
áklæði.
TILBOÐSVERÐ:
7.990 KR.
Fullt verð 9.990
KITOS
PU-svart og hvítt.
Krómfætur.
TILBOÐSVERÐ:
10.990 KR.
Fullt verð 13.990
ASAMA
Margir litir.
Krómfætur.
TILBOÐSVERÐ:
6.390 KR.
Fullt verð 7.990
AfsláttuR
3.000
kRónuR!
ATHENA
Ljóst og steingrátt
áklæði. Viðarfætur.
TILBOÐSVERÐ:
10.990 KR.
Fullt verð 29.990
MARcus
20%
AfsláttuR!
T
ónlist sem og aðrar listgreinar
talar til þess umhverfis sem hún
er sprottin úr. Tónlistin verður
ekki til af engu. Hún skapast af
gagnvirkum áhrifum listamanns
og þess umhverfis sem hann lifir í. Það
nægir ekki aðeins að fara að vöggu dæg-
urlagaflutnings í íslensku útvarpi á árunum
upp úr 1950 til að nálgast þær rætur sem
Hljómar frá Keflavík spretta upp af. Það
verður að leita víðar fanga.
Slagarar á öldum ljósvakans
Þó er vert að staldra þar aðeins við og
horfa yfir sviðið, því það er engin spurning
að íslensk dægurlagahefð eftirstríðsáranna
var lifandi hluti af tónlistarlegu uppeldi
drengjanna sem ólust upp í hinum ört vax-
andi útgerðarbæ á Suðurnesjum.
Á öldum ljósvakans bárust raddir þeirra
Hauks Morthens, Alfreðs Clausen, Björns
R. Einarssonar, Sigurðar Ólafssonar, Skafta
Ólafssonar og fleiri góðra manna, sem
sungu um sjómannslífið, sveitasæluna, ástir
og þrár, bjartar vonir og brostin hjörtu.
Þessi lög, sem gjarna voru kölluð „slag-
arar“, áttu öðrum þræði ættir sínar að
rekja til Mið-Evrópu, eða voru vinsæl söng-
lög hvítra manna úr vesturheimi. Textum
var annaðhvort snarað á íslenska tungu, eða
þá samdir nýir um íslenskan veruleika þess
tíma og þeir felldir að lögunum. Þessu var
úvarpað ásamt öðru tónlistarefni sem komst
í gegnum nálaraugu hliðvarðanna. „Lög
unga fólksins“ fengu fimmtíu mínútur á
viku.
Upphafsárin í Keflavík
Lítum nú til sögu upphafsára Hljóma frá
Keflavík og hvernig þeim reiddi af í þeirri
ört vaxandi unglingamenningu sem með
sinni eigin orðræðu reyndi að skapa sér
stöðu í íslensku samfélagi á sjöunda ára-
tugnum. Það var á vordögum maímánaðar á
því herrans ári 1963 að helsti dæg-
urlagafrömuður Suðurnesja, hljómsveit-
arstjórinn Guðmundur Ingólfsson, tilkynnti
mannskapnum að hann hygðist leggja
hljómsveitina sína niður.Ungu strákarnir í
bandinu, þeir Gunnar Þórðarson (f. 1945)
gítarleikari og Eggert Kristinsson tromm-
ari, voru nú ekki alveg á þeim buxunum að
hætta að spila strax. Að sögn Eggerts urðu
þeir sammála um að það væri góð hugmynd
að hvíla sig á rokkinu og stofna Bossa-Nova
band! En það átti allt eftir að breytast.
Eddi fór í mánaðarferð til Englands, kom
heim í byrjun júlí og öllum áformum um
settlega Latin-músik var vikið til hliðar.
Hann talaði nú ekki um annað við Gunnar
en magnaðan kvartett sem hann sá leika á
hverju kvöldi í heila viku suður í Bour-
nemouth. Hróður þeirrar sveitar fór eins og
eldur í sinu um allar Bretlandseyjar og var
þegar farinn að berast út fyrir landsteinana.
Þeir kölluðu sig The Beatles og voru ný-
búnir að gefa út stóra plötu. Gunnar var
ósköp rólegur yfir þessu. Hann vildi stofna
hljómsveit með jafnöldrum sínum. Erlingur
Björnsson var sjálfkjörinn á rythmagítarinn
en nafni hans Jónsson sem hafði verið á
bassa með strákunum hjá Guðmundi Ingólfs
var ekki jafn augljós kostur. Fyrir það
fyrsta var hann töluvert eldri en strákarnir
og þar fyrir utan vildi hann helst ekki spila
nema að fá allt útskrifað á nótum en það
passaði einhvern veginn ekki við nýju gard-
ínurnar! Gunnar Þórðarson stakk upp á að
fá vin sinn og jafnaldra, hann Rúnar Júl-
íusson, til að leika á bassa í hljómsveitinni.
Menn voru nú ekki alveg sammála þessu.
Ástæðan var ofur einföld, Rúnar kunni ekki
á hljóðfærið, en Gunnar gaf sig ekki, sagð-
ist taka ábyrgð á vini sínum og myndi
kenna honum. Ókei! Einar Júlíusson, sem
sungið hafði með hljómsveit Guðmundar
Ingólfssonar, var síðan fimmti maður.
Óvænt tækifærið eftir
þrotlausar æfingar
Nú hófust stanslausar æfingar alla daga,
sjötíu og fjögur dægurlög voru æfð. Þar
mátti heyra lög með Cliff Richards og The
Shadows, og vinsældalistalög úr Kanaút-
varpinu sem tekin voru upp á segulband á
sunnudagseftirmiðdögum. Einnig verður að
líta til þess að menningarleg einokun rík-
isins á ljósvakanum var að riðlast. Í Eng-
landi hafði unglingamenningin hafið uppreisn
sina gegn ægivaldi breska ríkisútvarpsins,
BBC. „Sjóræningjastöðvarnar“ svokölluðu,
Radio Luxemburg og Radio Caroline, sigldu
út fyrir breska lögsögu, köstuðu akkerum og
útvörpuðu dægurlögum allan sólarhringinn
inn á breskan hlustendamarkað. Útsendingar
þessar náðust á stuttbylgjurásum útvarps-
tækja á Íslandi og drengirnir úr Keflavík
eyddu gjarna löngum síðkvöldum í að hlusta
á Radio Caroline og skipuleggja með hvaða
tökum ætti að takast á við tónlistargyðjuna.
Það vantaði nafn á hljómsveitina og kvöld
eitt í september á æfingu í Krossinum var
tekið á því máli. Þrjár tillögur lágu fyrir,
einhver stakk upp á Strengjum, Rúnar
stakk upp á Black Knights en Eggert lagði
til að nafnið Hljómar yrði notað. Hljómar
varð ofan á í atkvæðagreiðslu og svo héldu
menn áfram að æfa og æfa. Stóra stundin
rann upp þann 5. október. Eftir þriggja
mánaða þrotlausar æfingar fengu strákarnir
tækifærið óvænt upp í hendurnar. Hljóm-
sveit úr Reykjavík sem var bókuð á ball í
Krossinum boðaði forföll með fárra daga
fyrirvara og Hljómar frá Keflavík hlutu
eldskírn sína þetta kvöld. Rúnar sneri hlið-
inni í áhorfendur allt kvöldið, þeir héldu að
kappinn væri að sálast úr feimni. Það var
nú ekki ástæðan heldur var hann að fylgjast
með Gunnari segja sér til með bassaleikinn:
„F, B, F, C“ o.s.frv. Þeir fengu firnagóðar
undirtektir enda margt sem hjálpaðist að. Í
nóvember urðu söngvaraskipti í bandinu.
Einar Júlíusson söng með þeim fyrstu þrjá
mánuðina, en hætti þegar hann fór í háls-
kirtlatöku . Karl Hermannsson, skólafélagi
Gunnars og Rúnars, leysti hann af hólmi í
ársbyrjun 1964 og var aðalsöngvari Hljóma
til vorsins. Það var með komu Karls að
byrjað var að æfa bítlalögin. Sex laga bítla-
syrpa sló gjörsamlega í gegn á Hljómaböll-
unum í Keflavík, enda frægð Bítlanna orðin
umtalstalsverð í árslok 1963.
Eftirsóttasta hljómsveitin á skóla-
böllum Reykjavíkuræskunnar
Hljómar voru frumherjar, það fór ekki á
milli mála, ekki aðeins fyrsta bandið sem
Hinir útvöldu
Hljómar
HLJÓMAR FRÁ KEFLAVÍK SPILUÐU FYRST Á BALLI FYRIR HÁLFRI ÖLD. ÞESSI
ÁSTSÆLASTA HLJÓMSVEIT ÞJÓÐARINNAR NÁÐI AÐ SKAPA SÉR SÉRSTÖÐU
SEM BRAUÐRYÐJENDUR FRUMSAMINNAR POPPTÓNLISTAR Á ÍSLANDI.
Texti: Óttar Felix Hauksson ottar@zonet.is
Frá vinstri: Erlingur Björnsson, Rúnar Júlíusson, Einar Júlíusson, Gunnar Þórðarson og Eggert Kristinsson.
Á rjúkandi rústum seinni heimsstyrjald-
arinnar reis hinn nýi heimur. Úti á tím-
ans vegi urðu tónarnir harðari og takt-
urinn hraðari. Hjá Elvis í Ameríku og
Bítlunum á Bretlandi blöktu gunnfánar
rokksins við hún. Á landinu kalda voru
margir kallaðir en það voru Hljómar frá
Keflavík sem voru hinir útvöldu. „Some
guys got it, others dońt Svo einfalt er
það.“
ÍSLENSKIR BÍTLAR
Úttekt