Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.11.2013, Blaðsíða 52

52 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3.11. 2013
Ljósmyndasýning Daníels Þ. Magnússonar,
Glossolalia, verður opnuð í Menningar-
miðstöðinni Gerðubergi í dag, laugardag,
klukkan kl. 14. Heiti sýningarinnar merkir „að
tala tungum í sjálfsefjandi ástandi. Sá sem talar
tungum telur sig vera að miðla orðum guðlegs
tungumáls líkt og listamaður telur sig fást við
rök hins listræna sannleika“. Nafnið valdi
Daníel, sem kunnur er fyrir myndverk í ólíka
miðla, þar á meðal lágmyndir og húsgögn, þar
sem ljósmyndunum á sýningunni er ekki ætlað
að vera einstök frásögn með heildarsvip held-
ur er hvert verk einungis fulltrúi fyrir sjálft sig.
Myndirnar eru sýnishorn og brot, þær eru
sérviskulegt val og upphafið merkingarleysi
þegar þeim er stillt upp saman.
GLOSSOLALIA Í GERÐUBERGI
DANÍEL SÝNIR
Hluti einnar myndar Daníels Þ. Magnússonar á
sýningunni. Hann segir þær vera sýnishorn.
Þórður Hall og Kristbergur Ó. Pétursson –
áhugamenn um virkjun ljóssins í listinni.
Samsýning myndlistarmannanna Þórðar Hall
og Kristbergs Ó. Péturssonar var opnuð í
Listasafni Reykjanesbæjar, í Duushúsum, í
gær. Sýninguna kalla þeir Endurfundi og eru
sýnd á henni ný olíumálverk.
Báðir eiga listamennirnir sterkar rætur í
því náttúrulega umhverfi sem þeir eru
sprottnir upp úr, Þórður í reykvísku landslagi
á mörkum byggðar og óbyggðar, Kristbergur
í myrku og hrikalegu hraunlandslaginu í Hafn-
arfirði, þar sem ljósið er lífgjafi. Báðir hafa
verið virkir í heimi myndlistarinnar um lang-
an tíma og eru vel þekktir málarar. Sýning-
arstjóri er Aðalsteinn Ingólfsson.
ÞÓRÐUR OG KRISTBERGUR
ENDURFUNDIR
Í sjöunda himni er yfir-
skrift tónleika Léttsveitar
Reykjavíkur í Háskólabíói í
dag, laugardag, og hefjast
þeir klukkan 16.
Á tónleikunum verður
lagavalið fyrst og fremst á
léttum nótum. Mörg vin-
sælustu lög sænsku hljóm-
sveitarinnar ABBA verða í
aðalhlutverki og munu
þekktir og fjölbreytilegir Eurovisonsmellir
einnnig hljóma. Einsöngvari með kórnum
verður Hera Björk Þórhallsdóttir.
Stjórnandi Léttsveitar Reykjavíkur er Gísli
Magna en píanóleikari og stjórnandi hljóm-
sveitar Aðalheiður Þorsteinsdóttir. Hljóm-
sveitina skipa auk Aðalheiðar og Tómasar R.
Einarssonar, sem spilar á bassa, þeir Snæ-
björn Gauti Snæbjörnsson og Garðar Eð-
valdsson saxófónleikarar og Scott McLe-
more sem leikur á slagverk.
TÓNLEIKAR LÉTTSVEITARINNAR
ABBA OG SMELLIR
Hera Björk
Þórhallsdóttir
Erla Wigelund Kristjánsson, ekkja tónlistarmannsins KristjánsKristjánssonar, leiðtoga hins rómaða KK sextetts, hefur af-hent Tónlistarsafni Íslands í Kópavogi allar útsetningar
hljómsveitarinnar. Um er að ræða handrit af hundruðum laga sem
meðlimir hljómsveitar Kristjáns útsettu í gegnum árin. Þá má, að
sögn Bjarka Sveinbjörnssonar forstöðumanns safnsins, finna í gögn-
unum útgefnar nótur, erlendar og innlendar, af öllum helstu dæg-
urlögum frá þeim tíma sem hljómsveitin starfaði. Einnig eru í safn-
inu ýmis bréf og samningar hljómsveitarinnar. Segir hann þetta
nótna- og gagnasafn vera merka heimild um starfsemi einnar vin-
sælustu dægurhljómsveitarinnar sem starfaði á landinu um miðbik
síðustu aldar. Einnig fékk safnið afhenta kvikmynd með KK-sextett
frá 1947 sem nýverið kom í leitirnar og hefur nú verið hljóðsett.
Bjarki segir safnið eiga með þessari gjöf talsvert af gögnum um
dægurtónlist hér á landi um miðja síðustu öld. Fyrir var til að
mynda í safninu nótnasafn Magnúsar Ingimarssonar. Þá hafi mikið
verið gert í því að taka upp á myndbönd viðtöl við ýmsa tónlistar-
menn, klassíska jafnt sem dægurtónlistarmenn, um starfsferil
þeirra. „Svo er ég að ferðast um landið og tek upp á myndbönd
viðtöl við fólk um menninguna í þeirra heimabyggð. Til að mynda
ræddi ég við Jón Kr. Ólafsson á Bíldudal og elsti viðmælandinn
var 107 ára gömul kona. Hún fór með kvæði í áttatíu erindum fyr-
ir mig,“ segir Bjarki.
„Við söfnum öllu um íslenska tónmenningu. Við eigum til dæmis
heilmikið nótnasafn með útgefnum íslenskum dægurlögum. Vita-
skuld þarf að sinna þessu vel – hér er allt undir, og þessi viðbót
úr fórum K.K. gefur okkur tengingu inn í starfsemi fyrstu stóru ís-
lensku dægurhljómsveitarinnar.“ efi@mbl.is
ÚTSETNINGAR KK-SEXTETTS Á SAFN
Merk heimild
um hljómsveit
Bjarki Sveinbjörnsson, forstöðumaður Tónlistarsafns Íslands, og Erla
Wigelund Kristjánsson, ekkja Kristjáns Kristjánssonar hljómsveitarstjóra.
EKKJA KRISTJÁNS KRISTJÁNSSONAR AFHENTI TÓNLIST-
ARSAFNI ÍSLANDS ÚTSETNINGAR KK-SEXTETTSINS.
Menning
Þ
etta er alíslensk latínmúsík, spiluð
af Íslendingum,“ segir Tómas R.
Einarsson bassaleikari um
splunkunýjan disk sinn, Bassa-
nótt. Á umslaginu gefur að líta
teikningu af krókódíl sem plokkar glað-
hlakkalegur bassa undir stjörnubjörtum
himni. Með Tómasi leika á diskinum þeir Ey-
þór Gunnarsson á píanó, Matthías M.D. Hem-
stock á trommur og slagverk, Ómar Guð-
jónsson á gítar, Samúel Jón Samúelsson á
slagverk og básúnu og Sigtryggur Baldursson
á kóngatrommur. Átta lög eru á diskinum og
fagnar Tómas útgáfu hans, ásamt þessum
sömu reyndu meðleikurum og tveimur sér-
stökum gestum, Örnu Margréti Jónsdóttur
söngkonu og Kára Hólmari Ragnarssyni bás-
únuleikara, á tónleikum í Iðnó á miðvikudags-
kvöldið kemur.
Tómas hefur áður sent frá sér rómaða
diska þar sem hann vinnur með hrynjandi
sunnan úr Karíbahafi, og hefur hljóðritað þá
þar að hluta.
„Þessi nýja tónlist mín er sprottin af því að
síðustu ár hef ég verið að skoða fyrirbæri
sem kallast á spænsku „montuno“, ryþma-
mynstur sem leikin eru á píanó og gítar í lat-
íntónlist; tveggja takta mynstur sem eru sí-
endurtekin og læsa sig saman við slagverkið
og bassann,“ segir hann og bætir við að hann
hafi dáðst að þessum mynstrum síðan hann
byrjaði að hlusta á þessa músík. Hún sé afar
dillandi og „montúnóinn“ glæði hana miklum
danstakti.
„Ég hef verið að æfa þetta á bassann og
það hjálpaði mér að skilja tónlistina betur en
áður. Á þessari vegferð spratt músíkin á disk-
inum.
Þótt það kunni að virðast þjóðmenningarleg
svik að norrænn maður sé að leggjast í þessi
bít, þá get ég bara ekki hamið mig þegar þau
eru annars vegar,“ segir hann brosandi.
Tómas segir lögin, sem blaðamanni þykja
bæði taktföst og hrífandi, hafa orðið til á
löngum tíma.
„Þótt segja mætti að ég sé virkari en
margur við lagasmíðar, þá sprettur þetta
sjaldnast alskapað út úr höfðinu. Eins og fíll-
inn geng ég lengi með. Ég krota mikið í, svo
ég tali eins og rithöfundur, þannig að þetta er
varla þekkjanlegt miðað við það sem fyrst
varð til, þegar þetta er endanlega komið niður
á blað. Gagnrýnandinn Tómas rakkar oft nið-
ur lagahöfundinn Tómas.“
Eiturgrænt bassadýr
Sigtryggur hefur ekki leikið áður á plötu hjá
Tómasi, þótt þeir hafi mæst í hljóðversverk-
efnum annarra, en „hinir eru allir menn sem
ég hef hitt áður!“ segir Tómas þegar haft er á
orðið að meðleikararnir blómstri í þessum
ópusum hans. „Ég er á einhverjum jaðri milli
latíntónlistar og latíndjass á þessum diski,
sennilega nær latíndjassinum, altént í þeim
skilningi að þar fá menn að sprikla á hljóð-
færin. Ég fæ með mér menn sem ég treysti
og dáist að, og vil að þeir blómstri og gefi af
sér. Þeim mun betur sem menn ná að rífa úr
sér hjartað, þeim mun ánægðari er ég með
plötur. Og það gera félagar mínir svikalaust á
þessum diski.“
Tónskáldið og hljómsveitarstjórinn Tómas
R. er þá ekki eins og krókódíllinn með bass-
ann á myndinni, og glefsar í menn sem und-
irgangast ekki aga?
„Nei nei, ég er enginn krókódíll, enda er
þetta ekki vanalegur krókódíll heldur eit-
urgrænt bassadýr sem lýtur ekki lögmálum
krókódíla.“
Tómas hefur um árabil komið víða við í ís-
lensku tónlistarlífi, og ekki bara í djassinum
þar sem hann er einn okkar helstu tónskálda
og hljóðfæraleikara.
„Það gildir um nær alla sem eru í tónlist
hér að þótt þeir hafi það að meginhugsjón að
spila sína tónlist, hljóðrita hana og gefa út, þá
dugir stærð samfélagsins ekki til þess að þeir
geti gert það eingöngu. Menn grípa því í eitt
og annað, eins og þarf. Mér er ekki vandara
um en kúbanska bassasnillingnum Cachao,
sem lifði á því þegar hann bjó áratugum sam-
an á Flórída, kúbanskur útlagi, að leika í
brúðkaupum og fermingaveislum. Sem betur
fer náði hann góðu frægðarskeiði á níræð-
isaldrinum.
Þetta lögmál gildir um flest okkar á klak-
anum og allt í lagi með það – svo fremi að
maður geti haft hitt sem viðmið í lífinu. Mað-
ur kynnist fleira fólki fyrir vikið.“
Haugur af ungum djassleikurum
Tómas segir ekki hafi verið hlaupið að því að
ná hljómsveitinni saman fyrir útgáfu-
tónleikana; þetta hafi nánast verið eina dag-
setningin til áramóta sem kom til greina. Því
verði ekkert tónleikaferðalag á þessu ári. „Nú
seinna í nóvember förum við Ómar og Matt-
hías og leikum á djasshátíð í París og í fram-
haldinu víðar í Frakklandi. Á sama tíma verð-
ur Sigtryggur í Japan og Eyþór á nokkurra
vikna tónleikaferðalagi með Mezzoforte. Við
förum því sem tríó til Frakklands en leikum
sem kvartett því þar spilar með okkur ís-
lenskur píanóleikari, Kristján Martinsson,
sem er þar í framhaldsnámi. Hann er einn af
þessum ljóngáfuðu músíköntum sem hafa ver-
ið að koma fram.“
Eigum við marga góða unga djassista?
„Það er haugur af góðum ungum djassleik-
urum.“
Er samkeppnin við bassadýrið að aukast?
Tómas brosir. Segir síðan: „Ég er flink-
astur af öllum í að spila mína músík! Þeir eru
ekki farnir að þrengja að mér þar. En ég segi
eins og menn í business: Ég fagna allri sam-
keppni.“
AFBRIGÐI AF LATÍNDJASSI HLJÓMAR Á NÝJUM DISKI TÓMASAR R. EINARSSONAR
„Er flinkastur af öllum í
að spila mína músík“
„ÞÓTT ÞAÐ KUNNI AÐ VIRÐAST ÞJÓÐMENNINGARLEG SVIK AÐ NORRÆNN MAÐUR SÉ AÐ LEGGJAST Í ÞESSI BÍT,
ÞÁ GET ÉG BARA EKKI HAMIÐ MIG ÞEGAR ÞAU ERU ANNARS VEGAR,“ SEGIR TÓMAS R. EINARSSON.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is