Morgunblaðið - 12.12.2013, Blaðsíða 27

27
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. DESEMBER 2013
Kátar stúlkur Steinunn Jenný Karlsdóttir er líklega yngsti rithöfundur landsins en hún er átta ára gömul. Í gær fagnaði hún útgáfu bókar sinnar, Kátur – Ævintýri ofurhvolps, í Máli og menn-
ingu. Frá vinstri: Emilía, Íshildur, Arna Dís, Steinunn Jenný höfundur bókarinnar, Eva, Júlíana, Arngunnur, Jórunn, Dýrleif og ferfætlingurinn og söguhetjan Kátur.
Ómar
Niðurstöður PISA-
könnunarinnar 2012
sýna að nemendur á
höfuðborgarsvæðinu
eru almennt að ná
sama árangri 2012 og
árið 2003 sem ber
merki um stöðugleika í
gæðum kennslunnar.
Það er því ekki rétt að
tala eins og hér sé allt á
niðurleið. Til að mynda
má benda á að í Garðabæ er árangur
nemenda í læsi á stærðfræði af-
burðagóður í alþjóðlegum sam-
anburði.
Verkefnahópur á vegum Samtaka
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu
(SSH), um skóla í fremstu röð, sem
undirritaður veitir forystu, hefur á
undanförnum mánuðum unnið að
greiningu á skólastarfi á höfuðborg-
arsvæðinu í alþjóðlegum sam-
anburði. Hópurinn mun á næstunni
leggja fram tillögur að aðgerðum
sem miða að því að bæta árangur og
stöðu skólanna. Ég bind miklar von-
ir við að þær tillögur skili okkur
mælanlegum árangri í alþjóðlegum
könnunum.
Stærðfræðikennsla
á heimsmælikvarða
Nemendur í Garðabæ komu af-
burðavel út úr stærðfræðihluta
PISA-könnunarinnar 2012. Heild-
arskor nemenda í Garðabæ er sam-
bærilegt við skor nemenda í löndum
eins og Hollandi og Sviss og betra en
hjá finnsku nemendunum, en Finn-
land kemur langbest út af Norð-
urlöndunum í könnuninni. Ef Garða-
bær væri sjálfstætt ríki væri það í
6.-12. sæti af 65 þátttökulöndum
PISA. Í Garðabæ er mjög hátt hlut-
fall nemenda með afburðalæsi á
stærðfræði, eins og hún er skil-
greind af OECD, eða 18%. Sam-
bærileg tala fyrir Norðurlönd í heild
er 10% og fyrir Finn-
land 15%. Í Reykjavík
er hún 13%. Að sama
skapi er hlutfall nem-
enda með slakt stærð-
fræðilæsi mjög lágt í
Garðabæ, eða 7%, sem
er langt undir því sem
gerist annars staðar á
Norðurlöndum. Aðeins
eitt land hefur lægra
hlutfall í PISA 2012 og
það er borgríkið
Sjanghæ sem kemur
best út í stærð-
fræðilæsi af öllum þátttökuþjóðum.
Það er ljóst að kennsla í grunn-
skólum Garðabæjar er á heims-
mælikvarða þegar kemur að læsi á
stærðfræði.
Lesskilningur drengja í
Garðabæ jafn þeim finnsku
Nemendur í Garðabæ standa sig
líka vel þegar kemur að lesskilningi
og er árangur þeirra í þeim hluta
sambærilegur og finnskra nemenda.
Hér vekur einkum athygli að dreng-
ir í Garðabæ standa jafnfætis þeim
finnsku í lesskilningi. Heildarnið-
urstaðan í Garðabæ er 518 stig sem
er sambærilegt við lönd eins og
Finnland, Írland, Holland, Kanada
og Ástralíu. Meðalniðurstaðan á
Norðurlöndum var töluvert lægri
eða 499 stig.
Náttúrufræðilæsi þarf að bæta
Læsi íslenskra nemenda á nátt-
úrufræði mælist lægra í prófinu en
læsi þeirra á stærðfræði og lesskiln-
ingur og talsvert lægra en annars
staðar á Norðurlöndum, utan Sví-
þjóðar, sem er á svipuðu róli og Ís-
land. Einnig hér standa nemendur í
Garðabæ sig betur en nemendur
annars staðar á höfuðborgarsvæðinu
og á Norðurlöndum í heild en eru
talsvert á eftir þeim finnsku. Hér er
því verðugt sóknarfæri fyrir skóla í
Garðabæ sem og annars staðar á
landinu.
Grunnurinn lagður snemma
Margar ástæður liggja að baki
góðum árangri í Garðabæ. Þung
áhersla er lögð á innra starf bæði
leik- og grunnskóla. Háum fjár-
hæðum er varið til sérkennslu á báð-
um skólastigum og snemmtæk íhlut-
un höfð að leiðarljósi, þ.e. að grípa
inn í um leið og barnið sýnir þess
merki að þurfa stuðning. Í skýrslu
sem Almar Miðvík Halldórsson,
verkefnastjóri PISA, vann fyrir
Garðabæ eftir könnunina 2009 segir
ennfremur að margt bendi til þess
að drengir í grunnskólum Garða-
bæjar fái í ríkari mæli kennslustuðn-
ing en annars staðar, sem geri þeim
kleift að standa jafnfætis stúlkum í
lesskilningi. Jafnframt er það mat
skýrsluhöfundar að góðan árangur
nemenda í Garðabæ megi að veru-
legu leyti rekja til gæða og festu í
starfi grunnskólanna.
Jákvætt viðhorf til skólans
Viðhorf nemenda í Garðabæ til
skólans er áberandi jákvætt skv.
niðurstöðum könnunarinnar, hvort
sem horft er til annarra sveitarfé-
laga á höfuðborgarsvæðinu eða til
meðaltals OECD-ríkja. Nemendur í
Garðabæ hugsa jákvætt til skólans
síns, þeir segja að námsárangur hafi
persónulegt gildi fyrir sig, samband
kennara og nemenda sé gott og þeir
fái góðan stuðning frá kennurum í
náminu. Allt ber þetta skólastarfinu
gott vitni og byggir undir þann góða
árangur sem nemendurnir ná.
Hvað svo?
Eins og segir í upphafi má al-
mennt lesa út úr niðurstöðum PISA
að staðan á höfuðborgarsvæðinu sé
sambærileg árin 2003 og 2012 þótt
nokkrar sveiflur séu á milli árganga.
Garðabær og hin sveitarfélögin á
höfuðborgarsvæðinu þurfa því fyrst
og fremst að halda áfram því góða
starfi sem þar fer fram um leið og
horft er fram á veginn. Í því sam-
hengi bind ég vonir við að tillögur
fyrrnefnds verkefnahóps, sem brátt
munu koma fram, fái faglega um-
fjöllun og verði til að fleyta okkur
áfram í rétta átt. Mikilvægt er að
skólar annars staðar á landinu fái
jafnframt tækifæri og stuðning til að
ná betri árangri. Í þessu samhengi
getum við t.d. horft til Þýskalands
sem hefur með markvissri stefnu-
mótun, rannsóknum og aðgerðum
náð stöðugum framförum í PISA frá
árinu 2000, sem var þeirra „PISA-
sjokk“.
Jöfnuður í menntun á Íslandi
Eitt af því ánægjulega sem kemur
fram í skýrslu um PISA-könnunina
2012 er að hvergi er jafn lítil fylgni á
milli þjóðfélagsstöðu foreldra og
læsis nemenda í stærðfræði, eins og
á Íslandi. Engin tengsl koma fram á
milli starfsstéttar og menntunar for-
eldra og árangurs barna. Þetta sýnir
að Ísland hefur mörg sóknarfæri
þegar kemur að menntun. Með því
að bæta íslenskt menntakerfi getum
við náð betri árangri og búið unga
fólkið okkar enn betur undir fram-
tíðina.
Að vera í fremstu röð
Í heimi þar sem alþjóðleg tengsl
og samvinna verður sífellt mikilvæg-
ari verður unga fólkið okkar að vera
samkeppnishæft um störf, stöður og
árangur í alþjóðlegum samanburði.
Ungmennin okkar eiga að geta borið
höfuðið hátt í samskiptum og sam-
keppni við jafnaldra sína frá Singa-
púr, Finnlandi og öðrum þjóðum þar
sem nemendur ná afburðaárangri.
Það er okkar skylda að búa þau sem
allra best undir þennan veruleika og
gera þeim kleift að nýta hæfileika
sína og styrkleika hvert sem hugur
þeirra stefnir.
Eftir Gunnar
Einarsson »Ef Garðabær væri
sjálfstætt ríki væri
það í 6.-12. sæti af 65
þátttökulöndum PISA. Í
Garðabæ er mjög hátt
hlutfall nemenda með
afburðalæsi á stærð-
fræði
Gunnar Einarsson
Höfundur er formaður Verkefnahóps
SSH um skóla í fremstu röð og bæj-
arstjóri í Garðabæ, PhD í stjórnun
menntastofnana.
PISA – Afburðaárangur í Garðabæ
PISA 2012
Garðabær Höfuðborgarsvæðið Ísland Finnland Norðurlönd samtals
Lesskilningur Læsi á stærðfræði Læsi á náttúrufræði
PI
SA
st
ig
550
540
530
520
510
500
490
480
470
460
450
518
493
483
524
499
529
504
493
519
494
515
488
478
502
545