Morgunblaðið - 21.12.2013, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2013
Hugljúfar gjafir
Kimmidoll á Íslandi | Ármúla 38 | Sími 588 5011
TOMONA
„True Friend”
spirit is direct but
respectful.
Maxi doll með swarovski
kristöllum 4,500.-
Bolli 2,590.-
Allar starfsstöðvar ríkisskattstjóra
verða opnar um jól og áramót
sem hér segir:
Þorláksmessa 23. des. - 930 - 1200
Aðfangadagur 24. des. - LOKAÐ
Föstudagur 27. des. - 930 - 1530
Mánudagur 30. des. - 930 - 1530
Gamlársdagur 31. des. - LOKAÐ
Fimmtudagur 2. jan. - 930 - 1530
VIÐTAL
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Þessi kröfugerð kemur gríðarlega
mikið á óvart. Hún gengur mjög
langt. Við fyrstu sýn virðist manni
að rökstuðningurinn sé mjög fá-
tæklegur, sérstaklega þar sem far-
ið er inn á eignarlönd,“ sagði Óð-
inn Sigþórsson, bóndi í Einarsnesi
í Borgarfirði. Hann hefur unnið
fyrir landeigendur og sveitarfélög
að undirbúningi viðbragða við
kröfugerð ríkisins um þjóðlendur í
Mýra- og Borgarfjarðarsýslu.
Óðinn sagði að hann hefði búist
við vandaðri vinnubrögðum og
skýrari línum í þjóðlendukröfum
en þarna birtast. Hann benti á að
búið væri að úrskurða um þjóð-
lendur á um helmingi landsins og
kveða upp um 60 hæstaréttardóma
í þjóðlendumálum.
Mjög ágengar kröfur
Óðinn sagði ljóst að margar
jarðir yrðu fyrir mjög ágengum
kröfum í þessari nýjustu kröfu-
gerð ríkisins. Hann nefndi til
dæmis jarðirnar Kalmanstungu,
Húsafell og nokkrar fleiri jarðir í
Hvítársíðu sem ættu töluvert und-
ir niðurstöðunni. Óðinn sagði ljóst
að farið væri inn á eignarlönd
nokkurra jarða samkvæmt þing-
lýstum landamerkjabréfum. Eftir
er að fá kröfur ríkisins hnitsettar
og verða þær bornar saman við
hnitsett gögn um landareignir
heima í héraði.
Það versta við kröfugerð rík-
isins, að mati Óðins, er að hæsta-
réttardómar sem kveðnir hafa ver-
ið upp um eignarréttindi, til dæmis
varðandi Arnarvatnsheiði og Reyð-
arvatn, eru að engu hafðir og jafn-
vel reynt að snúa út úr þeim að því
er Óðni sýndist.
Óðinn kvaðst ekki vita til þess
að ríkið hefði áður gert þjóðlendu-
kröfur sem brytu í bága við jafn
nýlega dóma Hæstaréttar og dæmi
eru um í kröfugerðinni nú. Þar er
um að ræða hæstaréttardóma frá
8. áratug síðustu aldar.
„Þessi kröfugerð gengur svo
langt, miðað við fyrirliggjandi
dóma, að manni sýnist ríkið álíta
að það geti fengið hæstaréttar-
dóma tekna upp og þeim breytt.
Það er mjög alvarlegt að mínu
mati og jaðrar við að ógna rétt-
aröryggi í landinu ef ríkið telur sig
eiga meiri rétt en einstaklingarn-
ir,“ sagði Óðinn. Hann sagði venj-
una hafa verið þá að einstaklingar
þyrftu að sætta sig við niðurstöður
Hæstaréttar.
Hart verður brugðist við
„Það er deginum ljósara að hér í
héraði munu menn bregðast mjög
hart við kröfum ríkisins,“ sagði
Óðinn. „Við teljum að þessar kröf-
ur um þjóðlendur gangi miklu
lengra en til dæmis kröfugerðin í
Húnavatnssýslu.“ Þar er búið að
skila inn gagnkröfum en óbyggða-
nefnd á eftir að úrskurða um þær.
„Miðað við hvernig farið er með
gögn og dóma í þessari kröfugerð
sýnist mér að það sé einbeittur
vilji hjá fjármálaráðherra, sem
setur fram kröfugerðina, til þess
að þjóðnýta allt sem hægt er að
þjóðnýta hér. Það er almenn skoð-
un meðal þeirra sem hér eiga
hagsmuna að gæta eftir að hafa
hlaupið yfir þessa kröfugerð í
fyrstu atrennu,“ sagði Óðinn.
Þegar er hafinn undirbúningur
að því í Mýra- og Borgarfjarð-
arsýslu að lýsa kröfum landeig-
enda fyrir óbyggðanefnd.
Þjóðlendukröfur þykja ganga langt
 Borgfirðingar og Mýramenn ætla að bregðast hart við kröfum ríkisins um þjóðlendur  Hæstarétt-
ardómar um eignarréttindi eru sagðir að engu hafðir og jafnvel reynt að snúa út úr þeim í kröfugerðinni
Staða þjóðlendumála
Málsmeðferð ekki hafin Málsmeðferð hafin Málsmeðferð óbyggðanefndar lokið og úrskurðir kveðnir upp
Svæði 10
Vestfirðir
Svæði 9
Vesturland
Svæði 8b
Mýrar- og Borga-
fjarðarsýsla
Svæði 8a
Norðvestur-
land
Svæði 7b
Vestanvert
Norðurland
(nyrðri hluti)
Svæði 4
Suðvesturland
Svæði 3
Rangárvallasýsla og
Vestur-Skaftafellssýsla
Svæði 7a
Vestanvert
Norðurland
(syðri hluti)
Svæði 1
Uppsveitir
Árnessýslu
Svæði 6
Austanvert
Norðurland
Svæði 5
Norðaustur-
land
Svæði 11
Austfirðir
Svæði 2
Sveitarfélagið
Hornafjörður
Grunnkort/Loftmyndir ehf.
Fjármála- og efnahagsráðherra, fyrir hönd
ríkisins, hefur afhent óbyggðanefnd kröfur um
þjóðlendur í Mýra- og Borgarfjarðarsýslu,
svæði 8 vestur, að undanskildum fyrrverandi
Kolbeinsstaðahreppi ásamt Langjökli. Á
svæðinu eru sveitarfélögin Akraneskaup-
staður, Hvalfjarðarsveit, Skorradalshreppur
og Borgarbyggð. Tilkynning óbyggðanefndar
um kröfur ríkisins var birt í Lögbirtinga-
blaðinu 18. desember sl. Þeir sem telja sig eiga
land innan þjóðlendukröfusvæðisins geta lýst
kröfum sínum skriflega fyrir óbyggðanefnd í
síðasta lagi 20. mars 2014.
Málsmeðferð óbyggðanefndar er lokið á átta
svæðum af 13 og hafa úrskurðir verið kveðnir
upp. Málsmeðferð er hafin
á tveimur svæðum til við-
bótar, svæði 8a á Norðvest-
urlandi og svæði 8b í Mýra-
og Borgarfjarðarsýslu.
Málsmeðferð er ekki hafin
á norðanverðu Vesturlandi,
Vestfjörðum og Aust-
fjörðum.
Óbyggðanefnd er sjálf-
stæð úrskurðarnefnd á
stjórnsýslustigi. Hún hefur
það hlutverk að skera úr um hvaða land telst
til þjóðlenda, hver eru mörk þess hluta þjóð-
lendu sem nýttur er sem afréttur og að úr-
skurða um eignarréttindi innan þjóðlenda.
Málin ganga þannig fyrir sig að lögmenn fjár-
málaráðherra lýsa kröfum fyrir hönd ríkisins.
Þeir sem hagsmuna eiga að gæta geta brugðist
við, gert athugasemdir við kröfurnar, lýst yfir
eigin kröfum og lagt fram gögn þeim til stuðn-
ings. Óbyggðanefnd sker síðan úr um kröf-
urnar.
Þorsteinn Magnússon, framkvæmdastjóri
óbyggðanefndar, taldi raunhæft að miða við að
lokið yrði við eitt svæði á hverju ári næstu ár-
in. Líklegast er að númeraröð ráði því í hvaða
röð svæðin verða tekin.
Óbyggðanefnd var með fjárheimild upp á
80,4 milljónir á þessu ári. Gert var ráð fyrir að
hún yrði 82,7 milljónir á árinu 2014. Meirihluti
fjárlaganefndar lagði til lækkun um 20 millj-
ónir sem á endanum varð 10 milljóna lækkun
þannig að útlit er fyrir að óbyggðanefnd fái 73
milljónir á næsta ári. Þorsteinn sagði að nið-
urskurður fjárheimilda upp á 20 milljónir á
næsta ári hefði líklega tafið framvindu verk-
efna óbyggðanefndar um allt að því eitt ár.
Hann kvaðst vera vongóður um að hægt yrði
að halda þokkalegum dampi á starfsemi
óbyggðanefndar á næsta ári. Þorsteinn benti á
að fjárheimild sem óbyggðanefnd fær vænt-
anlega 2014 yrði innan við helmingur af raun-
virði þess sem nefndin hafði úr að spila á
hverju ári fyrir efnahagshrunið. gudni@mbl.is
Stefnt á að ljúka svæði á ári næstu árin
 Eftir er að hefja málsmeðferð á þremur svæðum  Dregið úr fjárveitingu til óbyggðanefndar
Þorsteinn
Magnússon