Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.04.2014, Síða 46

46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.4. 2014
P
áskar eru að ganga í garð, síðbúnir
nokkuð í þetta sinn. Kyrrðarvikan
er á enda og páskadagur handan við
hornið.
Huggunarríkir dagar
á Skálholtsstað
Vorið 1991 að loknum Landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins, sem var ekki með öllu tíðindalaus, fóru bréfrit-
ari og betri helmingur hans á kyrrðardaga í Skál-
holti. Það urðu ógleymanlegir dagar, sem gerðu
okkur gott.
Ég man ágætlega eftir öðrum þátttakendum sem
þarna voru og virtust njóta stundarinnar og staðar-
ins, enda verður ekki á betri umgjörð kosið. Við
hjónin náðum ágætu sambandi við aðra þá sem voru
þarna á sama róli og við. Ekki þó vegna þess að við
ættum svo uppbyggileg samtöl við það góða fólk,
sem við þekktum sumt, könnuðumst við eða höfðum
aldrei séð áður.
Það giltu fastar reglur á þessum kyrrðardögum.
Þátttakendur sögðu ekki eitt einasta orð við aðra þá
daga sem staðið var við. Við vorum í tveggja manna
herbergi á heimavistinni og einnig þar inni var
þagnarbindindi. Og þótt engin væru þar vitnin stóð-
umst við það.
Þetta óvanalega en ágæta fyrirkomulag varð til
þess að viðstaddir kinkuðu oftar kolli til grannans
við morgunverðarborðið eða brostu aðeins meira en
endranær yfir kvöldskammtinum.
Röddin
Nokkrum sinnum á dag settist hópurinn í sal og á
upphækkuðu gólfi fyrir framan hann hafði fjöldi log-
andi smákerta myndað kross. Þegar við komum inn
í þennan sal sáum við auðan hægindastól fyrir aftan
stólana sem okkur voru ætlaðir. Er við höfðum setið
smástund heyrðum við rödd Sigurbjörns Einars-
sonar biskups fara með einn af Passíusálmunum.
Þótt engin fyrirmæli hefðu verið gefin í þá veru datt
engum í hug að líta um öxl. Þegar Sigurbjörn hafði
lokið lestrinum fór hann með sína eigin hugleiðingu
um sálminn. Þegar henni var lokið sátum við um
stund eins og í leiðslu, en stóðum þá upp. Það voru
fá andlit án tára og við horfðum öll eins og ósjálfrátt
til hægindastólsins, en þar var enginn. Reynslan
varð sú sama öll skiptin, nema helgin fór vaxandi.
Nokkrum sinnum á dag var samverustund í kirkj-
unni og þar gátu þátttakendur látið til sín heyra
eins og við átti. En engin samtöl áttu sér stað þar.
Hver og einn gat svo skrifað nafn sitt á blað við her-
bergi Sigurbjörns biskups og fékk þá einkaviðtal við
hann.
Svo voru fríar stundir til gönguferða um staðinn
eða til að halla sér á beddann í heimavistinni.
Óvænt endurnæring
Landsfundurinn sem nefndur var hafði reynt tölu-
vert á og hin snarpa kosningabarátta sem í hönd fór
og enn snarpari stjórnarmyndun gerðu það líka.
Ekki er hægt að hugsa sér annan undirbúning, sem
betur hefði dugað sálartetrinu, en þessa einstöku
daga í Skálholti.
Einhver kynni að spyrja hvort trúlitlu fólki eða
trúlausu myndi gagnast tími eins og þessi jafnvel og
hér er lýst. Ekkert skal fullyrt um það, en þó er það
langlíklegast. Það var engin krafa gerð til þátttak-
endanna önnur en sú að virða þá kyrrð sem var um-
gjörð og inntak þessara daga. Allt sem þeir höfðu
fram að færa beindist því í þetta sinn inn á við og
sneri eingöngu að þeim sjálfum. Engum var þó gert
að samþykkja neitt né heldur að játast neinu.
Teknir í trúarbakaríið
Margir þeirra sem trúa og fela það ekki sérstaklega,
þótt þeir hafi ekkert hlutverk sem slíkir og hafi
enga þörf til að snúa öðrum til trúar, kannast sjálf-
sagt við menn sem endilega vilja fá að ræða við þá
um þau atriði. Gerist það iðulega í samkvæmum af
ýmsu tagi og eins þótt áfengi sé ekki brúkað sem
stundum ýtir undir slíka áráttu. Slíkir stilla sér iðu-
lega upp í hlutverk hins íhugula vitmanns, þess sem
á samleið með vísindunum gegn hindurvitnunum.
Það er ósköp hvimleitt að lenda oft í þessu, sér-
staklega vilji menn, vegna annarra, sýna meira um-
burðarlyndi og kurteisi en viðkomandi á sérstaka
kröfu til. Úr slíku verður einatt furðufljótt eins kon-
ar yfirheyrsla, jafnvel sveipuð yfirlætisfullu glotti
spyrjandans.
Og það er auðvitað spurt stórt eins og efni standa
til: Um sköpun heimsins og þá bæði um tíma og
rúm. Nóaflóðið ber iðulega á góma, og það löngu
fyrir daga kvikmyndarinnar. Aðgerðir Móse við
Rauðahafið eru vinsælar og lækning á Lazarusi
dauðum. Og þegar sá, sem hefur stöðu grunaðs í
boðinu, játar viljugur á sig allt sem spurt er um (svo
Hinn Sérstaki myndi hlusta fullur öfundar á væri
hann nærri), er komið að Maríu guðsmóður með ein-
beittri kröfu um tæknilega umræðu um það atvik,
þar sem farið væri í þaula yfir aðkomu Jósefs, erki-
engilsins og Guðs almáttugs. (Fróðlegt væri að vita
hvort Sá Sérstaki léti síðastnefnda sverja við Biblí-
una væri hann með málið.) Þegar þetta mikla tromp
hefur verið afgreitt eins og öll hin er gjarnan hrópað
hvort grunaður sé kannski einn af þeim sérvitring-
um sem hafni kenningum Darwins. Þegar því er
svarað að þær kenningar hafi ekki verið bornar sér-
staklega undir grunaðan til samþykktar eða synjun-
ar er oft stutt í að gestgjafi eða fyrirsvarsmaður
beini vitmenninu að einhverjum öðrum, sem er ekki
svo áberandi langt fyrir neðan hann í slíkum efnum.
Darwin kom á róti með
kenningunum
Það varð vissulega mikið uppnám þegar hinar
merku kenningar Darwins voru birtar á sínum tíma.
Verk hans og rannsóknir og síðan kenningar hans
sýndu ljóslega að þar fór merkilegur fræðimaður,
sem var kjarkmaður að auki. Og það dregur ekki
neitt úr áliti á honum þó að á það sé bent að eftir
Aldrei náðu þeir
Darwin og Disraeli að
ráfa um Skálholtsstað
með öpum og englum
Reykjavíkurbréf 18.04.14