Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.04.2014, Blaðsíða 57

20.4. 2014 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 57
Lofts Guðmundssonar
rithöfundar og nafna hans
ljósmyndarans er minnst á
sýningu sem verður opnuð á
laugardag klukkan 15 í Ásgarði í Kjós.
Sýningin nefnist „Leiklist í Kjós“ en
báðir voru fæddir í sveitinni og komu
að leiklist og kvikmyndagerð.
2
Unnendur áhugaverðra kvik-
mynda ættu ekki að missa af
sænsku myndinni Monica Z
sem sýnd er í Bíó Paradís.
Kvikmyndin fjallar um ævi djass-
söngkonunnar Monicu Zetterlund
sem var um tíma ein fremsta djass-
söngkona heims. Hin íslenskættaða
Edda Magnason leikur Monicu.
4
Sýning á verkum eftir Ólaf
Sveinsson hefur verið opn-
uð í safnaðarheimili Glerár-
kirkju og verður opin um
páskahelgina. Hann sýnir einnig í
safnaðarheimili Akureyrarkirkju,
verk 14 ára, og verður sú sýning opin
næstu vikur.
5
Ragnheiður Guðmunds-
dóttir opnar á laugardag
klukkan 14 myndlistarsýn-
ingu í Grafíksalnum, sjávar-
megin í Hafnarhúsinu, sem hún kallar
„Endurfæðing hjartans“. Er hjart-
að kjarni okkar? Býr vitundin í hjart-
anu en ekki í heilanum? Að því spyr
Ragnheiðar. Fólk þarf að hlusta á
hjartað, segir hún.
3
Hugleikur sýnir að kvöldi ann-
ars í páskum í Tjarnarbíói
bráðskemmtilegan nýjan söng-
leik Þórunnar Guðmunds-
dóttur, Stund milli stríða. Verkið
gerist í húsmæðraskóla í Reykjavík
millistríðsáranna.
MÆLT MEÐ
1
ferlinu þeir eru staddir hverju sinni. Í leik-
húsinu líkt og annars staðar gildir að maður
getur ekki farið að hlaupa fyrr en maður er
fær um að ganga. Ég hef sem leikari sjálfur
unnið með leikstjórum sem ekki skilja vinnu-
ferli leikarans og fara jafnvel að öskra og
æpa vegna þess að þeir treysta ekki leik-
urum sínum og vilja fá sjáanlegan árangur
strax. Þeir skilja ekki að þó maður viti vit-
rænt hvað maður hyggst framkalla þá getur
tekið tíma að framkalla það líkamlega og í
samspili við aðra. Mitt hlutverk sem leik-
stjóri er að hjálpa leikurum mínum að fram-
kalla hlutina,“ segir Metz og bætir við: „Í
mínum huga snýst leiklist fyrst og síðast um
að virkja ímyndunarafl leikhúsáhorfenda.
Mér finnst mikilvægt að ögra leikurum mín-
um og gefa þeim færi á að takast á við krefj-
andi verkefni sem þroskar þá í listinni.
Hvert einasta leikrit lýtur sínum eigin lög-
málum. En aðalmarkmið mitt er hvernig
koma megi verkinu til áhorfenda með sem
skýrustum og áhrifaríkustum hætti,“ segir
Metz að lokum.
Morgunblaðið/Eggert
Ljósmynd/Eddi
„En eftir að síðasta leikrit mitt, The
Crucible [Eldraunin], hafði verið sýnt,
föðmuðu kommúnistar mig að sér, eins
og þeir ættu í mér hvert bein. Þeir vissu,
að í þessu leikriti er sneitt að McCarthy-
ismanum, en gættu þess ekki, að í því er
ráðizt gegn öllum öfgastefnum, svo að
leikritið er einnig hrópandi mótmæli gegn
því, sem gerzt hefur og gerist í Rússlandi
og annars staðar, þar sem kommúnistar
hafa varpað andstæðingum sínum á
„galdrabálin“. Í sannleika sagt á ég von á
því, að álit þeirra á mér breytist eftir
hvert nýtt leikrit sem ég sendi frá mér.
Það skiptir mig þó engu,“ – bætir Miller
við með kankvísu brosi.
Hvenær byrjuðuð þér að skrifa The
Crucible?
„Fyrir tveimur árum. Aftur á móti byrj-
aði ég að hugsa um efnið árið 1938, þeg-
ar ég var að ljúka háskólanámi. Af því get-
ið þér séð, að leikritið er ekki fyrst og
fremst skrifað gegn McCarthy-isma, eins
og margir halda, því að hann var ekki til
þá, heldur öllum öfgastefnum, sem reyna
að ná fótfestu með rannsóknardóm-
stólum og allsherjarógnaröld. – Ég heill-
aðist strax af þessu söguefni, fannst það
sérkennilegt og aðlaðandi á vissan hátt.
Leikritið finnst mér hafa komið á réttum
tíma. Hinn sögulegi bakgrunnur þess lýsir
vel okkar eigin öld. Eldtungurnar frá
galdrabrennum 17. aldarinnar ber enn við
himin og varpa drungalegu svipleiftri á
atómöld nútímans. […] Í löndum komm-
únismans er hvers konar andspyrna talin
eiga rót sína að rekja til hinna djöfullegu
auðvaldsafla og í Ameríku eiga allir aðrir
en afturhaldsmenn á hættu að vera sak-
aðir um að eiga samneyti við hið rauða
víti. Af þessu fær hvers konar pólitísk
andspyrna djöfullegan grimmdarsvip, sem
réttlætir, að allar hefðbundnar venjur um
samskipti siðmenntaðra manna séu numd-
ar úr gildi. Stjórnarstefna er þannig lögð
til jafns við siðferðilegan rétt og öll and-
spyrna talin af hinu vonda. Þegar tekizt
hefur að koma á slíkri jafngildingu valds
og siðferðilegs réttar, verða í þjóðfélaginu
samsæri og gagnsamsæri og ríkisstjórnir
líta þá ekki lengur á sig sem gjörðardóm-
ara, heldur eins konar svipu guðs.“
Gegn öllum öfgastefnum
Arthur Miller rúmlega fimmtugur árið 1966.
Ljósmynd/Eric Koch
MATTHÍAS JOHANNESSEN RÆDDI VIÐ ARTHUR MILLER Á HEIMILI
BANDARÍSKA LEIKSKÁLDSINS 1954 OG FER BROT AF ÞVÍ SAMTALI HÉR.