Morgunblaðið - 06.11.2014, Síða 16

Morgunblaðið - 06.11.2014, Síða 16
SVIÐSLJÓS Ingveldur Geirsdóttir ingveldur@mbl.is Konur á Íslandi gera mun meira inn- an heimilisins en karlar og er enginn sérstakur munur þar á heimilum stjórnenda og annarra. „Makar karlkyns stjórnenda vinna miklu meira af heimilisstörfum en þeir sjálfir á sama tíma og makar kvenkyns stjórnenda leggja mun minna til heimilisstarfa en kvenkyns stjórnandinn,“ segir Guðbjörg Linda Rafnsdóttir, prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands. Guðbjörg Linda hefur skoðað verkaskiptingu inni á heimilum stjórnenda hér á landi og byggir rannsóknina m.a. á tölfræðigögnum frá 2013 úr alþjóðlegum gagnagrunni, International Social Survey Pro- gramme, sem kannar á hverju ári við- horf almennings í 49 ríkjum heims til mismunandi viðfangsefna. Rann- sóknin er gerð samhliða rannsókn Þóru Kristínar Þórsdóttur, doktors- nema í félagsfræði, um verkaskipt- ingu kynjanna á heimilinu, en Guð- björg Linda er leiðbeinandi hennar. Eiginkonan fór í hlutastarf Guðbjörg Linda segir að ein ástæð- an fyrir því að hún ákvað að beina sjónum sínum sérstaklega að stjórn- endum á vinnumarkaði og virkni þeirra á heimilinu hafi verið umræða sem fór af stað eftir hrun um mikinn kynjahalla í æðstu stjórnum fyrir- tækja. „Ein skýringin sem er mjög oft gef- in fyrir því að konur eru ekki í æðstu stöðum er sú að þær beri ennþá hit- ann og þungann af heimilisverkunum. Þess vegna eigi þær erfitt með að bæta hinu á sig. Aðrir segja það al- gjöra þvælu. Það var með þetta í huga sem ég hóf að rannsaka þessi gögn til að skoða hvort það sé rétt að þegar um sé að ræða stjórnendur þá deili hjón með sér verkum jafnt,“ segir Guðbjörg Linda. Það kom í ljós að það er sama munstur á heimilum stjórnenda og annarra fullvinnandi para á Íslandi, að konur gera mun meira innan heim- ilisins en karlar. Þær niðurstöður ná til fólks í allskonar stjórnunarstöðum en Guðbjörg Linda tók líka viðtöl við 32 æðstu stjórnendur fyrirtækja þar sem kemur meðal annars í ljós að ein ástæða fyrir þessum mun er sú að karlkyns stjórnendur hafa gjarnan maka heima fyrir sem vinnur færri stundir á viku heldur en þeir sjálfir. „Í þessum viðtölum sögðu karlkyns stjórnendur gjarnan að þegar þeir tóku við æðstu stjórn í fyrirtækinu hafi það gerst sjálfkrafa að konan þeirra fór í hlutastarf, af því að þeir þyrftu að vinna. Hinsvegar kom í ljós að kvenkyns stjórnendur byggju gjarnan með mönnum sem væru staddir á svipuð- um stað í lífinu og þær sjálfar. Þeir væru margir hverjir einnig í ábyrgð- arstöðum eða ynnu í það minnsta nánast allir fulla vinnu. Hjá konunum væri það almennt ekki þannig að eig- inmennirnir færu sjálfkrafa í hluta- starf þegar eiginkonan fengi þunga- vigtarstarf í atvinnulífinu.“ Vegna þessa getur staða karla og kvenna sem vinna við æðstu stjórnun fyrirtækja orðið ójöfn. Kvenstjórn- endur verja að jafnaði meiri tíma í hefðbundin heimilisstörf og í að sinna fjölskyldumeðlimum en eiginmenn þeirra og samstarfsmenn. Meira álag virðist vera á konunum því heildar- vinnutími þeirra verður lengri. Þá segist Guðbjörg Linda sjá á gögnun- um að það að vera æðsti stjórnandi efli vald karlmanna innan fjöl- skyldunnar miklu meira en kvenna. „Við spurðum líka hvort fólk væri sátt við þessa skiptingu eða framlag sitt og þá kemur í ljós að konurnar eru mun síður sáttar en karlar. Þær eru mun líklegri en karlarnir til að segja: Ég geri meira en minn hlut. Það er nánast eng- inn karl sem segist gera meira en sinn hlut inn- an heimilisins.“ Konur gera meira en karlar  Konur í stjórnunarstöðum í atvinnulífinu sinna heimilisstörfunum miklu meira en karlar í sambæri- legum stöðum  Maki karlkyns stjórnanda minnkar við sig vinnuna en ekki kvenkyns stjórnanda 16 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 2014 Guðbjörg Linda segist velta fyrir sér hvort við séum enn að burðast með gamaldags ímynd af hlutverkum kynjanna í samfélaginu. „Ég las nýverið rannsókn sem var gerð meðal stjórn- enda í Finnlandi. Þar kom fram að finnskar konur sem gegna stjórnunarstöðum vilja ekki ógna hjónabandinu með því að ætlast til að eiginmenn þeirra vinni heimilisverkin til jafns við þær sjálfar eða meira. Auk þess vilja þær ekki varpa skugga á ímynd sína sem góðar mæður. Við sjáum þetta einnig á Íslandi: óttann við að rugga kynjakerfinu. Það er kynjaójafnvægi í heimilisstöfunum og kvenkyns og karlkyns stjórnendur búa við ólíkan veru- leika þegar heim er komið. Síðustu 40 ár höfum við unnið í að jafna stöðu karla og kvenna á vinnumarkaði en við höfum kannski ekk- ert mikið skoðað eða fjallað um hvað gerist inn- an veggja heim- ilisins.“ Rugga ekki kynjakerfinu HEIMILISSTÖRFIN Davíð Már Stefánsson davidmar@mbl.is „Tenntum eldri borgurum, 65 til 79 ára, hefur fjölgað um næstum því helming á rúmum áratug,“ segir Kristín Heimisdóttir, formaður Tannlæknafélags Íslands, en efnt verður til mál- þings um tann- heilsu eldri borg- ara í dag. Upplýsingarnar sem Kristín styðst við eru frá 2000 og 2012 en þá var gerð rannsókn á tannheilsu aldr- aðra. Ísland á pari við önnur lönd á Norðurlöndum „Það er í raun og veru hægt að tala um að tenntum eldri borgurum hafi fjölgað úr 20% í 36%. Þegar við tölum um tennta einstaklinga þá erum við ekki að tala um einstaklinga með eina eða tvær tennur heldur fulltennta,“ segir hún. „Fólk er farið að hugsa betur um tennurnar sínar, það er alveg ljóst. Það er aukin fræðsla, aukin þjónusta og aukin meðvitund almennings um tannheilbrigði sem stuðlar að þessari þróun. Maður samþykkir ekkert lengur að missa tennurnar eins og var hér áður fyrr. Þá þótti það hinn eðlilegasti hlutur. Fólk er í auknum mæli farið að bursta vel í sér tenn- urnar og nota tannþráð,“ segir Krist- ín. Hún segir stöðuna á Íslandi að auki vera svipaða og annars staðar á Norðurlöndunum þegar kemur að fjölda tenntra eldri borgara. Að henn- ar sögn hafa Danir þó staðið sig best í þessum efnum. Ekkert konfekt fyrir ömmu „Það sem við viljum hinsvegar vekja athygli á með þessu málþingi er staða þeirra eldri borgara sem eru að fara inn á elli- og hjúkrunarheimili. Þá sérstaklega hjá þeim hópi sem á erfiðara með að sjá um sig sjálfur, þá erum við að tala um fólk með Alz- heimer- og Parkinsonsjúkdóm og aðra svipaða sjúkdóma. Við verðum til að mynda með öldrunarlækni sem ætlar að tala um þau vandamál sem fylgja sambærilegum sjúkdómum. Það getur til dæmis verið mjög erfitt að fá slíka sjúklinga til að opna munn- inn og erfitt að bursta tennurnar í þeim. Umönnunarfólkið þarf einnig að vera mjög meðvitað um að þessir einstaklingar þurfi sérstaka aðhlynn- ingu,“ segir hún. „Manni rennur eig- inlega blóðið til skyldunnar að upplýsa þetta frábæra starfsfólk sem vinnur á þessum heimilum um þessi mál. Við viljum líka opna augu aðstandenda og eldri borgaranna sjálfra. Það eru ein- föld atriði sem hægt er að bæta, til dæmis sérstakar tegundir tannkrems sem inniheldur meira flúor og syk- urlaus brjóstsykur sem örvar munn- vatnsflæðið. Gamalt fólk er oft á lyfj- um sem valda munnþurrki og hann er mjög slæmur fyrir tannheilsuna. Það að gefa ömmu konfektkassa í jólagjöf er ekkert endilega gott fyrir hana. Það má til dæmis gefa henni brjóstsykur í staðinn. Það eru ýmis einföld atriði sem geta bætt líðan þessara ein- staklinga til muna,“ segir Kristín. Málþingið stendur frá 16 til 18 á annarri hæð Hilton Reykjavík Nor- dica í sölum F og G. Hugsa um tennurnar  Tenntum eldri borgurum hefur fjölgað um helming á áratug  Málþing Tannlæknafélagsins haldið í dag Morgunblaðið/Kristinn Tannheilsa Huga þarf að eldri borgurum á elli- og hjúkrunarheimilum. Kristín Heimisdóttir Hlutfall íslenskra stjórnenda sem segjast alltaf/yfirleitt sjá um eftirtalin verk Smávið- gerðir Sinna veikum fjölskm. Versla í matinn Þrif Elda- mennska Þvottur 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 77% 7% 12% 0% 87% 62% 13% 46% 42% 21% 6% 19% Heimild: Guðbjörg Linda Rafnsdóttir Konur Karlar Tími kvenkyns stjórnenda sem fer í heimilis- störf á viku og maka þeirra Ísland Kvenkyns stjórendur Konur fullu starfi Makar stjórneda Makar fullvinnandi kvenna Noregur Danmörk Bandaríkin 14 12 10 8 6 4 2 0 Heimild: Guðbjörg Linda Rafnsdóttir 12 13 8 9 11 5 6 12 11 10 7 9 9 6 7 8 Guðbjörg Linda Rafnsdóttir Laugavegi 47, sími 552 9122 Laugavegi 47, sími 551 7575 M b l1 44 77 98 fimmtudag, föstudag og langan laugardag Af buxum, skyrtum og peysum. 30% afsláttur
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.