Læknablaðið - 15.04.2000, Side 46

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
Hins vegar er talið rétt að laga „paraesophageal" þindarhaula þegar
þeir greinast, því stór hluti þeirra hefur tilhneigingu til að valda
alvarlegu ástandi eins og magahindrun (obstruction), blæðingum og
kreppuhaul (strangulation). Undanfarin ár hefur kviðsjáraðgerð á
„paraesophageal“ þindarhaulum orðið ráðandi meðferðarform.
Hér á landi hafa „paraesophageal“ þindarhaular verið lagaðir
með kviðsjáraðgerð síðan 1995. Arangur þeirra aðgerða og afdrif
sjúklinga var skoðaður. Frá apríl 1995 til apríl 1999 voru gerðar 24
kviðsjáraðgerðir vegna „paraesophageal" þindarhauls á Landspít-
alanum. Af þeim var 21 með gerð III (55-85 ára, meðalaldur 70 ár),
ein með gerð II (56 ára), ein með eftiraðgerðar (post-op) „paraeso-
phageal" þindarhaul (27 ára) og ein með „parahiatal“ þindarhaul
(49 ára). Flestir, eða 22, leituðu læknis vegna óþæginda eftir máltíð-
ir, en 18 af þessum 22 gáfu einnig sögu um vélindisbakflæði. Þrír
komu til aðgerðar vegna bráðra vandamála, tveir með magahindrun
og einn með endurteknar lugnabólgur og öndunarbilun. Tveir gáfu
eingöngu sögu um vélindisbakflæði. Fjórir af 24 voru með blóð-
skort, einn þeirra með stórt magasár. Atta sjúklinganna gáfu sögu
um endurtekin köst af magahindrunum. Öllum aðgerðum var lokið
um kviðsjá, meðalaðgerðartími var 183,9 mínútur (105-300 mínút-
ur). í öllum tilfellum var haullinn dregin niður, sekkurinn fjarlægð-
ur og þindaropinu lokað. Auk þess var „fundoplication“ gerð í 22
en magafesting (gastropexy) í tveimur. Vandamál í og eftir aðgerð
(perioperative) voru fátíð. Átján útskrifuðust á öðrum til fjórða
degi eftir aðgerð, fimm á 5.-10. degi og einn beint á lungnadeild.
Fjórir hafa haft kyngingarvandamál. Einn hefur þarfnast endurað-
gerðar, einn lagaðist við útvíkkun á efra magaopi, en hjá tveimur
eru einkennin ekki það slæm að inngripa sé þörf.
Aðgerð á „paraesophageal" þindarhaulum um kviðsjá er það
meðferðarform sem mælt er með í dag, því auk þess að gefa sam-
bærilegan árangur og opnu aðgerðirnar, þá er það til hagsbóta fyrir
þennan hóp sjúklinga að inngripið sé sem minnst. Árangurinn hér-
lendis er góður og stenst fyllilega erlendan samanburð.
E 12 Aðgerðir á Sjúkrahúsi Reykjavíkur 1990-1999 vegna offitu
Gunnar Pétursson, Eiríkur Orri Guðmundsson, Jóhannes M. Gunnarsson,
Tryggvi B. Stefánsson
Frá skurðdeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Inngangur: Offita er alvarlegur sjúkdómur með aukna dánartíðni
og aukna tíðni ýmissa sjúkdóma. Dánartíðni og tíðni fylgikvilla
lækkar við lækkað body max index (BMI; þyngd/hæð2).
Aðgerðir vegna offitu hafa verið gerðar á Sjúkrahúsi Reykjavík-
ur (SHR) síðan 1990. Gagnsemi þessara aðgerða hefur hins vegar
verið umdeild.
Tilgangur rannsóknarinnar var að meta afturskyggnt árangur of-
fituaðgerða á SHR á árunum 1990-1999.
Efniviður og aðferðir: Sjúkraskrár voru lesnar með tilliti til afdrifa
sjúklings við og eftir aðgerð og þyngdartaps. Hringt var í alla sjúk-
linga til að kanna afstöðu þeirra til aðgerðarinnar. I aðgerð fóru 28
sjúklingar (15 konur og 13 karlar), meðalaldur 42 ár (15-63). I
vertical gastric banding (VGB) fóru 14 og í gastric banding (GB) 14.
Niðurstöðun Allir sjúklingarnir eru á lífi. Einn sjúklingurinn fékk
djúpa sýkingu eftir aðgerð. Tuttugu og fimm sjúklingar hafa látist. í
upphafi var miðgildi BMI 28 sjúklinga 44,5 (35-58) og í lok árs 1999
36,2 (2348).
Átján sjúklingar mættu til reglulegs eftirlits til áramóta 1999.
Enginn þeirra þyngdist og 10 léttust meira en BMI10. Meðallækkun
BMI var 12,5. Tfu sjúklingar hurfu úr reglulegu eftirliti innan eins
árs. Sá hópur sýndi lakari árangur, eða meðallækkun BMI 5,2.
Tuttugu og sjö sjúklingar voru ánægðir með að hafa valið aðgerð.
Ályktanin VGB og GB eru áhrifaríkar aðgerðir til megrunar.
Reglulegt eftirlit stuðlar að bættum árangri. Nauðsynlegt er að geta
valið úr þá sjúklinga sem líklegri eru til að halda sér í eftirliti.
E 13 Samgatanir á ristli á Sjúkrahúsi Reykjavíkur 1995-1999
Eiríkur Orri Guðmundsson, Gunnar Pétursson, Páll Hallgrímsson,
Tryggvi B. Stefánsson
Fyrirspumir: eirikurg@shr.is
Inngangur: Einn alvarlegasti fylgikvilli ristilskurðar er leki á teng-
ingu. Tilgangur þessarar rannsóknar var að finna fjölda og hugsan-
lega orsakavalda leka á ristiltengingum gerðum á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur á árunum 1995-1999.
Efniviður og aðferðir: Sjúkraskrár allra sjúklinga þar sem gerð var
ristiltenging voru lesnar. Leitað var eftir mögulegum orsakaþáttum
í meingerð samgötunarrofs, svo sem hitastigi í aðgerð, blóðþrýstingi
í og eftir aðgerð, blóðgildum, blóðgjöf og sýkingum.
Niðurstöður: Framkvæmdar voru 257 aðgerðir. í 30 (11,7%) tilfell-
um kom upp rof í samgötun, sex (20,0%) þeirra sjúklinga létust.
Alls létust 13 (5,1%) sjúklingar.
Ályktanir: Rof á samgötun er alvarlegur fylgikvilli ristilskurðar.
Leki eykur mjög dánartíðni.
E 14 Endurtenging eftir Hartmanns aðgerð með kviðarholsjártækni
Elísabet S. Guðmundsdóttir, Páll Helgi Möller, Tómas Jónsson
Frá handlækningadeild Landspítalans. Fyrirspurnir: pallm@rsp.is
Inngangur: Við dausgarnarrof og dausgarnarstíflu er oft gerð að-
gerð þar sem dausgörn er fjarlægð, gerð ristilrauf og endagarnar-
stúfi lokað (Hartmanns aðgerð). Sjúklingar hafa því þurft að gang-
ast undir aðra opna kviðarholsaðgerð nokkrum mánuðum síðar þar
sem ristilrauf er tekin niður og tenging gerð við endagörn. Lýst hef-
ur verið aðferð þar sem endurtenging er gerð með kviðarholsjár-
tækni og kynnum við nú fyrstu fimm tilfellin á Landspítalanum þar
sem þessari aðferð er beitt.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir sjúkraskrár allra sjúklinga sem
gengust undir endurtengingu ristils með kviðarholsjártækni á Land-
spítalanum á tímabilinu aprfl 1996 til maí 1999.
Niðurstöður: Fimm sjúklingar, fjórar konur og einn karl, gengust á
tímabilinu undir endurtengingu ristils með kviðarholsjártækni og
var meðalaldur þeirra 65 (41-79) ár. Fjórir sjúklingar fóru í Hart-
manns aðgerð vegna dausgarnarrofs og einn vegna stíflandi daus-
garnaræxlis. Endurtengingin var gerð að meðaltali 6,2 (4-8) mánuð-
um síðar. Hjá einum sjúklingi þurfti að breyta yfir í opna aðgerð
vegna rofs á endagörn og annar fékk rof í smágimi í aðgerðinni.
Meðalaðgerðartíminn var 172 (150-350) mínútur. Sjúklingarnir
voru allir farnir að drekka fljótandi fæði á fyrsta til öðrum degi eftir
aðgerð og útkrifuðust að meðaltali 12 (6-28) dögum eftir aðgerð.
Uinræða: Þessi fyrsta reynsla okkar bendir til að endurtenging rist-
ils með kviðarholsjártækni sé vel framkvæmanleg og einföld og ör-
ugg aðgerð. Aðgerðar- og legutíminn er hins vegar langur. Sam-
kvæmt stærri erlendum uppgjömm hafa þessir sjúklingar minni
verki eftir aðgerð, garnir eru fyrr í gang og legutími þar af leiðandi
styttri heldur en þegar opinni aðgerð er beitt.
272 Læknablaðið 2000/86