Læknablaðið - 15.04.2000, Qupperneq 55

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
E 33 Afdrif 14 sjúklinga frá Suður-Svíþjóð með krabbamein i
þvagblöðru fimm árum eftir brottnám þvagblöðru og nýmyndun
þvagfæra
Ársæll Kristjánsson’, Bengt Uvelius2, Thomas Davidsson3,
Wiking Mánsson2
Frá 'Sjúkrahúsi Reykjavíkur, ’Háskólasjúkrahúsinu Lundi, ’Háskólasjúkrahúsinu
Malmö
Fyrirspurnir: arsaellk@shr.is
Inngangun Brottnám þvagblöðru með eða án lyfjameðferðar og/
eða geislameðferðar er beitt á mörgum stöðum við krabbamein
sem er illa þroskað og vex útbreitt í þvagblöðru og/eða vex inn í
vöðvalög þvagblöðrunnar. Við nýmyndun þvagfæranna er þvagi
safnað í poka á kviðinn eða í nýja blöðru gerða úr görn. í Lundi
gengust 60 sjúklingar með krabbamein í þvagblöðru á timabilinu
1994-1996 undir síka aðgerð. Gerð er grein fyrir árangri meðferðar
hjá 14 sjúklingum.
Efniviður og aðferðir: Hjá 12 karlmönnum og tveimur konum með
krabbamein í þvagblöðru, meðalaldur 66 (59-74) ár, var klínísk stig-
un: Tl, G3 (útbreitt) fjórir sjúklingar; T2 fimm sjúklingar; T3a fimm
sjúklingar; NO 14 sjúklingar og MO 14 sjúklingar. Tveir sjúklingar
(T3) fengu geislameðferð fyrir aðgerð (20 Gy í fimm daga). Eftir
brottnám þvagblöðru og blöðruhálskirtils hjá karlmönnum var
þvag leitt út á kviðinn hjá átta sjúklingum með hluta smágirnis (15-
20 cm) og safnað í poka. Hjá sex sjúklingum var ný blaðra mynduð
úr digurgirni (right colon). Nýja blaðran var tengd við þvagrásina
(urethra) hjá fjórum sjúklingum og hjá tveimur var hluti smágimis
(terminal ileum) notaður milli nýju blöðrunnar og húðar og þvag-
leggur notaður við tæmingu.
Niðurstöður: Hjá 12 sjúklingum var aðgerðin dæmd radical og af
þeim höfðu tveir vöxt í fituvef utan við þvagblöðru (T3b). Eitla-
meinvörp fundust ekki hjá neinum. Fylgikvilla stuttu eftir aðgerð
fengu fjórir sjúklingar og fjórir fengu síðkomna fylgikvilla. Tíu sjúk-
linganna (71%) eru á lífi fimm árum eftir aðgerð.
Umræða: Fjöldi sjúklinga með krabbamein í þvagblöðru sem þarfnast
brottnáms og nýmyndunar blöðru er vaxandi (1,2). Aldur er ekki frá-
bending meðferðar. Fylgikvillar geta komið mörgum árum eftir að-
gerð og því er reglulegt eftirlit með þessum sjúklingum nauðsynlegt.
Heimildir
1. The Swedish Cancer Registry; 1995.
2. íslenska Krabbameinsskráin; 1998.
E 34 Krabbamein á vélinda/maga mótum. Óskurðtækt við
greiningu en skurðtækt eftir lyfjameðferð. Sjúkratilfelli
Gísli Jens Snorrason, Friðbjörn Sigurðsson, Hjörtur Gíslason
Frá skurð- og krabbameinslækningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Fyrirspurnir: hjorturg@shr.is
Inngangur: Krabbameini á maga/vélinda mótunum er vaxandi
vandamál á Vesturlöndum, og þörf er á betri meðferðarmöguleik-
um. Meinvörp í eitlum eru ekki frábending aðgerðar og hafa rann-
sóknir sýnt að með aðgerð með víðtæku eitlanámi er hægt að lækna
sjúklinga í 10-20% tilfella. Auk þess getur aðgerð lengt líftíma og
haft líknandi gildi.
Sjúkratilfelli: Tuttugu og þriggja ára gamall maður var lagður inn í
byrjun september 1999 með sex vikna sögu um kyngingarörðugleika'
og brjóstsviða. Speglun sýndi krabbamein neðst í vélinda. TS sýndi
fyrirferðaraukningu (tumor) og grun um meinvörp í eitlum. Við að-
gerð fannst stórt æxli á mótum vélinda og maga (cardiasvæði magans)
sem var samvaxið eitlaberði frá vélindaopi og niður að brisi. Sjúkdóm-
urinn var dæmdur óskurðtækur, tekin voru sýni og skurði lokað. Sjúk-
lingur fékk síðan krabbameinslyfjameðferð í þijá mánuði með epírú-
bícíni, cisplatíni og 5-FU (ECF), þar sem 5-FU var gefið í sídælu. CEA
var 180 en í lok meðferðar hafði það lækkað í 18. Að lokinni lyfjameð-
ferð var TS rannsókn eðlileg. Gerð var ný aðgerð um miðjan desem-
ber 1999 og fundust nokkuð stækkaðir eitlar við vinstri magaslagæð og
meginlifrarslagæð en æxli vart þreifanlegt. Maginn var tekinn ásamt
neðri tveimur þriðja hluta vélinda og víðtæku eitlabrottnámi og Roux-
Y endurtengingu. Vefjaskoðun sýndi meinvörp í sjö af 21 eitli og sár
og örvefssvæði á cardia/vélindasvæðinu með h'tilsháttar æxlisvexti.
Gangur eftir aðgerð var eðlilegur og útskifaðist sjúklingur á 12. degi.
ECF lyfjameðferð er síðan íyrirhuguð í þrjá til fjóra mánuði.
Alyktanir: Góð svörun við lyfjameðferð gerði sjúkling skurðtækan.
Rannsóknir eru í gangi til að kanna hvort samhnýtt lyfja- og skurð-
aðgerð auki lifun í þessum sjúklingahópi.
E 35 Brottnám krabbameins úr barkakýliskoki og endursköpun
með fríum sveifarflipa.
Elísabet Guðmundsdóttir’, Rafn Ragnarsson’, Hannes Hjartarson2
Frá ‘handlækningadeild Landspítala Hringbraut, ’háls-, nef og eyrnadeild Land-
spítala Fossvogi
Inngangur: Aðgerðir vegna krabbameina í barkakýliskoki sem og
endursköpun á þessu svæði eru flóknar og tæknilega erfiðar. Með
tilkomu smásjárskurðlækninga og flutnings frírra flipa hafa orðið
miklar framfarir í endursköpun á hálsi og andlitssvæði eftir aðgerðir
vegna krabbameina. Notkun frís sveifarflipa við endursköpun
barkakýliskoks og vélinda var fyrst lýst árið 1985, en mörgum árum
áður var farið að nota bæði stilkaða og fría ásgarnarflipa.
Við kynnum hér fyrstu þrjú tilfellin á íslandi þar sem frír sveifar-
flipi var notaður í þessum tilgangi.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir sjúkraskrár allra sjúklinga sem
gengist höfðu undir aðgerð þar sem frír sveifarflipi var notaður við
endursköpun barkakýliskoks.
Niðurstöður: Á þriggja ára tímabili, frá september 1996 til október
1999 gengust þrír sjúklingar undir aðgerð þar sem barkakýliskok
var fjarlægt og frír sveifarflipi notaður við endursköpun. Sjúkling-
arnir voru karlmenn á aldrinum 52, 60 og 67 ára. í öllum tilfellum
var um flöguþekjukrabbamein að ræða og höfðu allir sjúklingarnir
gengist undir geislameðferð 70 Gy. á svæðið fyrir aðgerð.
Einn flipi drapst í kjölfar sýkingar 13 dögum eftir aðgerð. Tveim
vikum seinna var framkvæmd vel heppnuð enduraðgerð með sams
konar flipa. Sjúklingamir fengu allir talventil með viðunandi árangri
og voru farnir að nærast um munn að meðaltali sjö dögum eftir að-
gerð. Fistlar eða þrengsli mynduðust ekki hjá neinum sjúklinganna.
Umræða: Aðgerðir á barkakýlkiskoki og vélindasvæði vegna
krabbameins eru vegna flókinnar starfsemi þessara líffæra vanda-
samar aðgerðir. Fimm ára lifun sjúklinga sem einungis fá geisla-
meðferð við þessum sjúkdómi er um 20%. Með aðgerð eins og að
ofan er lýst má búast við mun betri lífslíkum, eða allt að 50%. Vel
heppnuð endursköpun koks og vélinda eykur mjög lífsgæði þessara
sjúklinga og er mikilvægt við aðgerðir af þessum toga að til sé sam-
hæft teymi háls-, nef og eyrnaskurðlækna og lýtalækna.
Sjúklingar með flöguþekjukrabbamein á þessu svæði hafa í öll-
um tilfellum fengið fulla geislameðferð fyrir aðgerð. Með flutningi
frís flipa til endursköpunar fer vel gegnumblæddur vefur á svæði
þar sem fyrir er geislaður vefur með lélega blóðræsingu. Inngripið
Læknablaðið 2000/86 279