Læknablaðið - 15.07.2000, Blaðsíða 14

r
FRÆÐIGREINAR / HJARTALÆKNINGAR
Figure 1. Tlie Reykjavík
Sludy - study plan.
Schematic figure ofthe
study plan of the Reykja-
vík study including
number of participants
divided into study groups
and the time of invitation
ofeach study group to
examination in five stages.
gegn tilkomu þykknunar á vinstri slegli. Áhætta á
kransæðadauða var marktækt aukin meðal kvenna
(áhættuhlutfal! 3,07; 95% vikmörk 1,50-6,31) en ekki
meðal karla. Heildarlifun kvenna fór einnig
versnandi eftir því sem lengri tími leið frá greiningu
þykknunar á vinstri slegli (áhættuhlutfall 2,17; 95%
vikmörk 1,36-3,48).
Ályktun: Við teljum að þykknun á vinstri slegli og til-
koma þess síðar tengist aldri og háum slagbilsþrýst-
ingi meðal beggja kynja. Konur með þykknun á
vinstri slegli hafa verri horfur en aðrar konur og eru í
þrefaldri hættu á að deyja úr kransæðasjúkdómi. Slík
áhætta sást ekki meðal karla. Þetta gæti bent til þess
að greining þykknunar á vinstri slegli á hjartarafriti sé
ábótavant meðal kvenna og greini því einungis alvar-
lega þykknun á hjartaraafriti kvenna á meðan unnt sé
að greina bæði væga og alvarlega þykknun vinstri
slegils á hjartarafriti karla. Finna þarf næmari aðferð-
ir á hjartarafriti til að greina þykknunina og alvar-
leika þykknunarinnar fyrir bæði karla og konur.
Inngangur
Þykknun á vinstri slegli (ÞVS) er lífeðlisfræðileg
aðlögun að auknu álagi, til dæmis af völdum hækkaðs
blóðþrýstings og heldur niðri spennu (stress) í slegil-
veggnum. Lengi hefur verið vitað að þessi svörun
hjartavöðvans getur verið dýru verði keypt. Þótt líf-
eðlisfræðilegur ávinningur sé að því að halda spenn-
unni niðri veldur aukin þykkt því að hjartavöðvinn
stífnar, súrefniskröfur hans aukast og hætta verður á
blóðþurrð í innsta lagi vöðvans sem lakast er séð fyrir
blóðflæði. Margar faraldsfræðilegar rannsóknir, ýmist
fámennar afturskyggnar tilfellarannsóknir eða fjöl-
mennar framskyggnar rannsóknir, líkt og Framing-
ham rannsóknin, hafa leitt í ljós að þykknun vinstri
slegils er sjálfstæður áhættuþáttur dauðsfalla og
heilaslags (1-4). Jafnframt er þekkt fylgni slíkrar
þykknunar og hjartabilunar en algengi hjartabilunar
hefur aukist. Skýring þess er talin bætt og öflugri
lyfjameðferð við kransæðasjúkdómum og vegna þess
séu fleiri á lífi með skerta hjartastarfsemi (5-7).
Við tókumst á hendur að kanna betur þykknun á
hjartavöðva í íslenskum efniviði innan hins stóra,
framskyggna faraldsfræðilega efniviðs hóprannsókn-
ar Hjartaverndar frá árunum 1967-1992.
Tilgangur þessarar rannsóknar var fyrst og fremst
að meta algengi og nýgengi þykknunar á vinstri slegli
og finna áhættuþætti hennar. Einnig voru lifun og
dánarorsakir þátttakenda með þykknun á vinstri
slegli metnar.
Efniviður og aðferðir
Notuð voru gögn úr hóprannsókn Hjartaverndar en
hún tók til þeirra sem boðið var til hóprannsóknar-
innar á tímabilinu 1968-1991 í fyrstu fimm áföngum
rannsóknarinnar, fólks búsettu í Reykjavík og ná-
grenni. Hópnum var fylgt eftir til ársins 1992. Að-
ferðum við framkvæmd hóprannsóknarinnar hefur
áður verið lýst (mynd 1) (8).
Skilgreining þykknunar á vinstri slegli: Hjartarit
var notað til greiningar þykknunarinnar. Þykknun á
vinstri slegli var skilgreind eftir Minnesota Code (9).
Skilgreiningin er þannig:
i) R-takki >26mm í V5 eða V6; eða
ii) R-takki >20mm í I, II, III eða aVF; eða
iii) R-takki >12mm í aVL
Öll hjartarit hóprannsóknar Hjartaverndar sem
höfðu fengið kóðann þykknun á vinstri slegli voru
lesin sérstaklega á ný (ISÞ,NS) til að staðfesta grein-
inguna og einnig voru lesin 200 samanburðarhjartarit
til að meta hvort eitthvað væri um vangreinda þykkn-
un á vinstri slegli samkvæmt ofannefndum skil-
merkjum.
Rannsóknarhópar: Allir þátttakendur sem reynd-
ust hafa þykknun á vinstri slegli heyrðu til algengis-
490 Læknablaðið 2000/86