Læknablaðið - 15.07.2000, Blaðsíða 40

FRÆÐIGREINAR / BARNALÆKNISFRÆÐI
±/ and 2 siandard devialion.
Kg
Figure 4. Icelandic girls 6-18 years of age. Weightfor age. Mean values
±1 and 2 slandard devialion.
ruglað niðuxstöður í rannsóknum, sem standa yfir í
svo langan tíma.
Til þess að ná marktækum niðurstöðum úr þver-
skurðarrannsókn þarf að mæla mikinn íjölda einstak-
linga. í þverskurðarrannsóknum er vaxtarhraði ekki
skráður heldur stærð bama á ákveðnum tíma. Línurit
gerð eftir þverskurðarrannsókn sýna ekki eins vel
vaxtarhraða á fyrstu tveimur árum ævinnar og á
kynþroskaskeiði. þegar bamið vex hraðast (19). Hér
á landi þótti heppilegast að gera þverskurðarrann-
sókn á aldrinum sex ára til tvítugs, eða þar til vexti
lýkur, þar sem tiltölulega auðvelt var að nálgast úr-
takshópinn í skólum landsins.
Línurit þau sem hér birtast em unnin beint úr nið-
urstöðum mælinganna, en hafa verið jöfnuð. Nú
stendur yfir langtímarannsókn á íslenskum bömum
ffá fæðingu til fimm ára aldurs, sem framkvæmd er af
höfundum þessarar greinar. Fyrirhugað er að nota
niðurstöður rannsóknanna tveggja til að útbúa vaxt-
arlínurit til notkunar hér á landi. Þegar línuritin
verða gefin út í endanlegu formi til notkunar við klín-
íska vinnu verða þau væntanlega gerð með aðstoð
tölfræðilegra líkana sem hafa verið hönnuð sérstak-
lega fyrir þverskurðarrannsóknir (20).
Þegar vaxtarlínurit þessarar rannsóknar em bomar
saman við sænsku staðlana frá Engström og félögum
frá árinu 1973 (14), kemur í ljós að íslensk böm á öllum
aldri em marktækt hærri en sænskir jafnaldrar þeirra.
Sama kemur í ljós ef íslensku niðurstöðumar em
bomar saman við vaxtarlínurit Tanners ffá árinu 1976
(9) og línurit gefin út af Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni
(15,16). Samanburður á íslensku vaxtarlínuritunum
sem hér em kynnt og nýjustu vaxtarlínuritum frá
Noregi sýnir hins vegar að vöxtur og stærð norskra og
íslenskra bama og unglinga er nánast eins á öllum
aldursskeiðum (12,17). Rétt er þó að geta þess að 15 til
20 ára munur er á tímasetningu sumra áðumefndra
rannsókna og gæti það haft áhrif á samanburð.
Þverskurðarrannsókn á vexti hollenskra bama frá
1980 leiðir í Ijós að Hollendingar virðast vera hávaxn-
asta þjóð heims, en þar á eftir fylgja íslendingar og
Norðmenn (12,13,18). Þar sem samanburður á niður-
stöðum mælinga bama á Reykjavíkursvæðinu og á
landsbyggðinni sýndi ekki marktækan mun, er ljóst að
niðurstöður rannsóknarinnar em viðmiðunarhæfar
fyrir öll íslensk böm.
A síðustu öld hefur komið í ljós, einkum í iðnvædd-
um löndum, að böm verða hávaxnari og fyrr kyn-
512 Læknablaðið 2000/86