Læknablaðið - 15.07.2000, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR / KRABBAMEINSLÆKNINGAR
að því hvort um meinvörp í holhandareitlum væri að
ræða eða ekki og því var fundið viðmið með óþekktu
ástandi eitla. Engin kvennanna hafði fjarmeinvörp
við greiningu.
í töflu I sést að hlutfallsleg skipting tilfella og við-
miða eftir stærð æxlis, eitlaíferð, greiningarári og
greiningaraldri er svipuð.
Miðgildi fylgitíma (follow up) var 11,9 (0,4-41,9)
ár fyrir tilfelli og viðmið.
Af völdum brjóstakrabbameins dóu sex af 14 til-
fellum og 23 af 33 viðmiðum.
Lífslíkur reyndust vera heldur betri í hópi þeirra
kvenna sem áttu börn eftir greiningu brjóstakrabba-
meinsins, en munurinn var ekki tölfræðilega mark-
tækur (P=0,06) (mynd 1).
Umræða
Niðurstöður okkar gefa ekki til kynna að bamsfæð-
ing í kjölfar greiningar brjóstakrabbameins hafi slæm
áhrif á horfur. Þessar niðurstöður eru í samræmi við
erlendar rannsóknir (3,7,9-12,16-21).
Ekki er vitað hvers vegna þeim konum sem eignast
börn eftir greiningu brjóstakrabbameins farnast betur
en þeim sem engin börn eignast. Nefnt hefur verið að
svokölluð áhrif hinnar heilbrigðu móður (healthy
mother effect) eigi þar hlut að máli, það er að ákveðið
val eigi sér stað þannig að þær konur sem fara út í
bameignir eftir greiningu séu fyrst og fremst þær sem
greindust með krabbamein á lágu stigi og höfðu því
góðar horfur frá upphafi (20). Slíkur bjagi (selection
bias) getur dregið úr gildi rannsókna á horfum hóps-
ins. I þessari rannsókn var reynt að draga úr slíkum
áhrifum með því að velja viðmið sem voru sambærileg
tilfellunum varðandi æxlisstærð og eitlaíferð.
Þegar litið er á töflu I sést að lítill munur er á til-
fella- og viðmiðunarhópunum og má því segja að
pörunin hafi tekist vel.
Fáar erlendar rannsóknir hafa getað notað óvalið
úrtak úr heilli þjóð til að finna þær konur sem hafa
eignast böm í kjölfar greiningar brjóstakrabbameins.
Rannsóknir sem byggja á skrám frá læknum sem hafa
haft konurnar til meðferðar geta verið bjagaðar, til
dæmis vegna þess að í hópinn veljist konur sem hfðu
lengi og voru í eftirliti lengur. Við reyndum að kom-
ast hjá þessu með því að styðjast við gögn frá
Krabbameinsskránni, Fæðingarskráningu á íslandi,
Ættaskrá Krabbameinsskrárinnar og Erfðafræði-
nefnd Háskóla íslands.
Hér á landi eignuðust 3,5% kvenna undir 50 ára
aldri sem greinst höfðu áður með brjóstakrabbamein,
börn eftir greiningu. Þegar litið er á nágrannalöndin
var hlutfallið 6,3% í Svíþjóð fyrir konur undir 50 ára,
í Damörku 1,7% hjá konum undir 45 ára og í Finn-
landi 3,5% hjá konum undir 40 ára (21,9,12). Hlut-
fallið virðist vera svipað þó rannsóknirnar séu ekki
að fullu sambærilegar vegna mismunandi aldurshópa
og rannsóknartímabila.
Tilhneiging var til betri lifunar í tilfellahópnum en
hún var ekki tölfræðilega marktæk, enda rannsókn-
arhópurinn lítill. Ef litið er á niðurstöður annarra þá
virðast þær flestar vera sambærilegar, það er að ekki
er marktækur munur milli tilfella og viðmiða. Ein-
staka rannsakendur fá þó fram betri lifun hjá þeim
sem eignast börn eftir greiningu brjóstakrabbameins
miðað við þær konur sem engin börn eignast (12).
Ekki er unnt á grundvelli þessarar rannsóknar að
gefa svar við þeirri spurningu hvort ráða eigi konum
frá því að eignast börn eftir greiningu brjóstakrabba-
meins. En til ráðgjafar konum sem lenda í þeirri að-
stöðu að þurfa að taka afstöðu til þessa getum við
stuðst við niðurstöður erlendra höfunda.
Þeir mæla með því að konur með brjóstakrabba-
mein án eitlaíferðar eða fjarmeinvarpa bíði í minnst
tvö ár frá greiningu bijóstakrabbameinsins áður en
að barneignum er hugað, þar sem enduruppkoma
sjúkdómsins er algengust fyrstu tvö árin eftir grein-
ingu. Þeim konum sem hafa eitlaíferð en ekki fjar-
meinvörp er ráðlagt að bíða í minnst fimm ár og þeim
sem hafa fjarmeinvörp er ekki ráðlagt að eignast
börn (7,11,13,17).
Þakkir
Þökkum Rannsóknastofu Háskóla íslands í meina-
fræði fyrir aðstoð við athugun á meinafræðisvörum,
Erfðafræðinefnd Háskóla íslands og Fæðingarskrán-
ingu á íslandi fyrir aðgang að upplýsingum og Rann-
sóknar- og tækjasjóði Krabbameinsfélags íslands
fyrir styrkveitingu til rannsóknarinnar.
Heimildir
1. Tulinius H, Day NE, Johannesson G, Bjarnason O, Gonzales
M. Reproductive factors and risk for breast cancer in Iceland.
Int J Cancer 1978; 21:724-30.
2. Ewertz M, Duffy SW, Adami HO, Kvale G, Lund E, Meirik O,
et al. Age at first birth, parity and risk of breast cancer: a meta-
analysis of 8 studies from the Nordic countries. Int J Cancer
1990; 46:597-603.
3. Lethaby AE, O'Neill MA, Mason BH, Holdaway IM, Harvey
VJ. Overall survival from breast cancer in women pregnant or
lactating at or after diagnosis: Aukland Breast Cancer Group.
Int J Cancer 1996; 67: 751-5.
4. Janerich DT, Hoff MB. Evidence for a cross-over in breast
cancer risk factors. Am J Epidemiol 1982; 116: 737-42.
5. Pathak DR, Speizer FE, Willet WC, Rosner B, Lipnick RJ.
Parity and breast cancer risk: possible effect on age at
diagnosis. Int J Cancer 1986; 37: 21-5.
6. Lambe M, Hsieh CC, Trichopoulos D, Ekbom A, Pavia M,
Adami HO. Transient increase in the risk of breast cancer after
giving birth. NEJM 1994; 331:5-9.
7. Clark RM, Reid J. Carcinoma of the breast in pregnancy and
lactation. Int J Rad Oncol Biol Phys 1978; 4: 693-8.
8. Guinee VF, Olsson H, Möller T, Hess KR, Taylor SH, Fahey T,
et al. Effect of pregnancy on prognosis for young women with
breast cancer. Lancet 1994; 343:1587-9.
9. Kroman N, Jensen MB, Melbye M, Wohlfahrt J, Mouridsen
HT. Should women be advised against pregnancy after breast-
cancer treatment? Lancet 1997; 350: 319-22.
10. Ariel IM, Kempner R. The prognosis of patients who become
pregnant after mastectomy for breast cancer. Int Surg 1989; 74:
185-7. ^
11. Peters MV, Meakin JW. The influence of pregnancy in carci-
noma of the breast. Prog Clin Cancer 1965; 1:471-93.
12. Sankila R, Heinavaara S, Hakulinen T. Survival of breast
cancer patients after subsequent term pregnancy: "healthy
mother effect". Am J Ostet Gynecol 1994; 170: 818-23.
13. Danforth DN. How subsequent pregnancy affects outcome in
Læknablaðið 2000/86 497
L