Læknablaðið - 15.07.2000, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR / HJARTALÆKNINGAR
hóps og samanburðarhópur voru allir aðrir þátttak-
endur í hóprannsókn Hjartaverndar.
Peir þátttakendur sem greindust með þykknun á
vinstri slegli, eftir að hafa verið án hennar í fyrstu
heimsókn í hóprannsóknina, tilheyrðu nýgengishópi.
Samanburðarhópur við nýgengishóp voru þátttak-
endur sem mættu tvisvar eða oftar í hóprannsókn
Hjartaverndar og voru ætíð án þykknunar á vinstri
slegli.
Greiningarskilmerki: Skilgreiningum varðandi
þekkta áhættuþætti og hjartasjúkdóma hefur verið
lýst áður. Að flestu leyti er stuðst við skilgreiningar
MONICA rannsóknarinnar. Peir áhættuþættir sem
voru kannaðir og síðar leiðrétt fyrir í fjölþáttagrein-
ingu eru aldur, ár skoðunar, háþrýstingur, reykingar,
blóðsykur, kólesteról, þríglýseríðar, hematókrít,
sökk, þyngdarstuðull og einnig einkenni um blóð-
þurrðarsjúkdóm í hjarta (10-12).
Tölfræði: Algengi var skilgreint sem hlutfall þátt-
takenda með þykknun á vinstri slegli á hverjum tíma
í heildarþýði hóprannsóknar Hjartaverndar. Nýgengi
var skilgreint sem fjöldi þátttakenda sem fékk
þykknun á vinstri slegli eftir fyrstu heimsókn í hóp-
rannsókn Hjartaverndar á hver þúsund mannár
(person years). Ahættuþættir við greiningu þykknun-
ar á vinstri slegli voru metnir með fjölþáttagreiningu
(logistic regression). Forspárþættir fyrir greiningu
þykknunar á vinstri slegli voru metnir með Poisson
aðhvarfsgreiningu. Marktækni var miðuð við <0,05.
Dánartíðni og lifun voru metin með fjölþáttagrein-
ingu Cox (Cox regression model). Notað var SPIDA
forritið (13).
Niðurstöður
Alls mættu 9139 karlar og 9773 konur í fyrstu fimm
áfanga hóprannsóknarinnar. Mæting var mest í fyrsta
áfanga 75,2% meðal karla og 76,9% meðal kvenna
en fór lækkandi niður í 64,0% og 67,7% í fimmta
áfanga.
Algengi: Tuttugu hjartarit af tæplega 700 reyndust
ranglega hafa kóðann þykknun á vinstri slegli. Ekk-
ert samanburðarhjartaritanna 200 reyndist hafa van-
greinst varðandi þykknun á vinstri slegli. Á rann-
sóknartímabilinu 1967-1991 greindust 297 karlar og
49 konur með þykknun á vinstri slegli. Meðaltalsal-
gengi var 32,5 á 1000 karla og 5,0 á 1000 kvenna en
var háð aldri. Hæsta algengi karla og kvenna var í
aldurshópnum 70-79 ára, 68,4 á 1000 (karlar) og 16,9
á 1000 (konur) (mynd 2). Tilhneiging til hækkandi al-
gengis með hækkandi aldri sést í öllum áföngum en
takmarkast þó af aldursdreifingu í hverjum áfanga.
Ekki sást tilhneiging til breytts algengis meðal kynj-
anna yfir rannsóknartímabilið.
Nýgengi: Nýgengishópum með þykknun á vinstri
slegli tilheyrðu 34 konur og 194 karlar. Nýgengið var
að meðaltali 5,6 á 1000 mannsár meðal karla og 1,1 á
1000 mannsár meðal kvenna. Meðal kvenna sást
aukning þykknunarinnar með vaxandi aldri en engin
slík leitni sást meðal karla (mynd 3).
Nýgengi meðal karla virtist hins vegar fara lækk-
andi í flestum aldurshópum eftir því sem leið á hóp-
rannsóknina að aldurshópi 60-69 ára undanskildum
en meðal þeirra hækkaði nýgengið lítilllega frá þriðja
til fimmta áfanga (mynd 4). Ekki sáust samsvarandi
breytingar á nýgengi kvenna á rannsóknartímabilinu
eða önnur leitni breytts nýgengis.
Áhættuþættir við greiningu þvkknunur á vinstri
slegli: Líkt og sjá má á töflu I fundust veik tengsl við
háan slagbilsþrýsting og aldur við greiningu þykkn-
unar meðal beggja kynja, einnig voru þögul krans-
æðastífla og ST-T breytingar á hjartariti sterklega
tengd þykknun á vinstri slegli meðal karla (tafla I).
Ekki fundust tengsl þykknunar á vinstri slegli við
blóðfitur, blóðsykur, reykingar og þyngdarstuðul.
Forspárþættir um greiningu þykknunar á vinstri
slegli: Hár slagbilsþrýstingur og aldur voru áhættu-
Figure 2. Prevalence of
left ventricular hyper-
trophy during the period
1967-1991 in the Reykja-
vík Study, according to age
and gender.
Figure 3. Incidence rate
ofleft ventricular hyper-
trophy per 1000 persons-
years during the period
1967-1991 in tlie Reykja-
vík Study. According to
age and gender.
Figure 4. Trends in
incidence ofleft
ventricular hypertrophy in
men during the study
period.
Læknablaðið 2000/86 491