Læknablaðið - 15.07.2000, Qupperneq 50

UMRÆÐA & FRÉTTIR / A F SJÓNARHÓLI STJÓRNAR
Landspítali-háskólasjúkrahús
Sigurður
Björnsson
Höfundur er sérfræöingur í
almennum lyflækningum og
lyflækningum krabbameina,
yfirlæknir á blóðsjúkdóma- og
krabbameinslækningadeild
Landspítala Fossvogi,
formaöur Sérfræðingafélags
íslenzkra lækna og stjórnar-
maður í stjórn Læknafélags
íslands.
Nokkur ÁR ERU SÍÐAN UÓST VARÐ AÐ NÚVERANDI
húsbændur í Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneyt-
inu voru staðráðnir í því að sameina sjúkrahúsin tvö,
Landspítala og Sjúkrahús Reykjavíkur. Ahugi á slíkri
sameiningu var nokkur á fyrrnefnda sjúkrahúsinu en
lítill á hinu síðarnefnda. Áhugi á sameiningunni var
nokkur í flokki þeim, sem fer með heilbrigðismál í
núverandi ríkisstjóm en lítill í samstarfsflokknum.
Minna má á að síðasti landsfundur Sjálfstæðisflokks-
ins samþykkti ályktun þess efnis að stóru sjúkrahúsin
skyldu ekki sameinuð enda var sú ályktun nokkuð í
samræmi við stefnu flokksins, sem sögð er vera að
draga úr ríkisrekstri.
Yfirlýstur tilgangur heilbrigðisyfirvalda með sam-
einingunni var að ná niður kostnaði við rekstur
sjúkrahúsanna með „betri nýtingu“ á tækjum og
mannafla. Minna hefur farið fyrir umræðum um
ókosti sameiningar svo sem fákeppni, einokun,
kostnað við breytingar, afnám valfrelsis sjúklinga og
starfsfólks og kvíða starfsfólks vegna breytinga á
högum.
Aðferðir
Til að ná settum markmiðum beitti ráðuneytið ýms-
um aðferðum og voru þessar helztar:
1. Allmargir stjómendur og starfsmenn Landspítala
voru ráðnir í vinnu í ráðuneytinu.
2. Ráðgjafafyrirtæki, innlend og erlend voru (án út-
boðs og á kostnað almennings) fengin til að gera
viðamikla úttekt á sjúkrahúsunum á höfuðborgar-
svæðinu. Niðurstaða þeirrar skoðunar var sú að
ástandið væri harla gott, afköst og nýting á fjár-
munum væri jafngóð eða betri en á þeim sjúkra-
húsum á Norðurlöndum, sem tekin voru til sam-
anburðar. Ekkert það kom fram í skýrslu VSO,
sem réttlætti að sameina sjúkrahúsin.
3. Ráðuneytið tók að gæla við hugmynd um háskóla-
sjúkrahús til að gera hugmyndina um sameinað
sjúkrahús áhugaverðari. Hver gæti barizt á móti
háskólasjúkrahúsi? Peir sem til þekkja vita að
raunveruleg háskólasjúkrahús eru mun dýrari í
rekstri en almenn þjónustusjúkrahús. Þá má
benda á það að fram til þessa hafa sjúkrahúsin í
Reykjavík annazt kennslu og uppeldi fyrir lækna-
nema, unglækna, hjúkrunarnema og aðrar heil-
brigðisstéttir og staðið sig með prýði, þótt ekkert
þeirra hafi getað státað af nafninu háskólasjúkra-
hús.
4. Áfram var haldið á þeirri braut að veita minni
fjármunum til rekstrar sjúkrahúsa en rekstur
þeirra kostaði, einkum bar minna sjúkrahúsið
skarðan hlut frá borði. Fyrirmenn í þjóðfélaginu
létu hafa eftir sér að engu væri líkara en að verið
væri að svelta þann spítala til uppgjafar.
5. Ráðinn var sameiginlegur forstjóri fyrir sjúkra-
húsin og hefur ráðherrann lýst því yfir að reynslan
af því væri góð, án þess að útlista það nánar.
6. Ráðherrann tók að ræða um nýbyggingu yfir sam-
einað sjúkrahús, sem Læknafélag Islands og
Læknafélag Reykjavíkur segja í yfirlýsingu sinni
frá 8. febrúar síðastliðnum að sé forsenda þess að
markmið sameiningar náist.
Ný stjórn
Um síðustu áramót tók til starfa ný stjóm yfir báðum
sjúkrahúsunum. I þá stjórn voru skipaðir einstakling-
ar með mjög takmarkaða reynslu í stjórnun heil-
brigðisstofnana eða menntun í heilbrigðisgreinum.
Ekki er ljóst, hverjar hæfniskröfur ráðamenn gera til
einstaklinga, sem eiga að vera æðstu stjórnendur
ríkisfyrirtækis með 5000 manns í vinnu þar sem fram
fer sérhæfð, nútíma læknisfræði og hjúkrun og vís-
indastarfsemi. Að mínu mati á hollusta við ákveðna
stjórnmálaflokka ekki að vega þungt við val á fólki í
slíkar stjórnunarstöður jafnvel þótt á vegum ríkisins
sé.
Þrátt fyrir reynsluleysi það sem hér hefur verið
rakið tók það hina nýju stjórn ríkisspítalanna einung-
is fáeina daga að kynna sér uppbyggingu, innviði,
starfsemi, afköst, kosti og galla spítalanna tveggja að
því marki að stjórnin gat ákveðið að leggja Landspít-
alann og Sjúkrahús Reykjavíkur niður og búa til einn
spítala á grunni hinna tveggja. Engar áætlanir voru
lagðar fram um það, hvernig vinna skyldi að málinu,
hvaða breytingar þyrfti að gera á húsnæði, hvaða
starfsemi ætti að vera á hverjum stað, hvar ætti að
taka fjármuni til að standa undir hinum mjög svo
aukna kostnaði, sem fyrirsjáanlegur er. Hvar voru
samningarnir við Háskóla Islands, sem réttlættu
nafnið háskólasjúkrahús, hvar voru fjármunir til að
kosta uppbyggingu slíkrar stofnunar? Hvað var orðið
um ádráttinn um nýbyggingu, sem ráðherrann hafði
tæpt á?
Sviðaskipting
Undanfarið hafa stjómendur hins nýja spítala unnið
að skiptingu starfseminnar inn á ákveðin svið. Á
sviðum eiga samleið þær greinar læknisfræðinnar,
sem beita svipaðri nálgun við greiningu og meðferð
sjúkdóma. Nokkrar tillögur hafa verði til umræðu í
vor og hefur starfsmönnum sjúkrahússins gefizt kost-
ur á að kynna sér þær og koma sjónarmiðum sínum á
520
Læknablaðið 2000/86
á