Skessuhorn - 27.05.2014, Qupperneq 44

44 ÞRIÐJUDAGUR 27. MAÍ 2014
SJÓMANNASAMBAND ÍSLANDS LANDSSAMBAND ÍSLENSKRA ÚTVEGSMANNA
Sjómennt – fræðslusjóður sjómanna og útgerðarfélaga
Átt þú rétt á styrk?

Sjómennt • Tækniskólinn, skóli atvinnulífsins • Háteigsvegi,105 Reykjavík • sími 514 9601
Kynntu þér
rétt þinn á
sjomennt.is
Félagsmenn Sjómenntar sem unnið hafa í að minnsta kosti sex mánuði
á síðastliðnum tólf mánuðum geta sótt um styrk til félagsins:
starfstengt nám eða námskeið • tómstundastyrkir • meirapróf
kaup á hjálpartækjum vegna lestrar- eða ritörðugleika
PIPA
R\TBW
A
• SÍA
• 130193
„Það er gott að búa á Reykhólum.
Ég kann mjög vel við mig. Hér er
allt ágætt nema norðaustan áttin.
Hún er hundleiðinleg. En mannlífið
er ljómandi gott hérna.“ Þetta segir
Örn Sveinsson skipstjóri á Gretti BA
39. Það er skip Þörungaverksmiðj-
unnar á Reykhólum. Við erum stödd
í brúnni á skipinu þar sem það ligg-
ur í höfninni þar. Skipstjórinn bíð-
ur eftir því að sumarvertíðin á þang-
inu hefjist. Það er allt að verða klárt
fyrir hana.
Unnið allt árið
„Þetta er orðið nánast allt árið sem
allt er keyrt á fullu hjá okkur. Það
er kannski smá stopp milli þess-
ara tveggja vertíða sem ég kalla. Í ár
hefur það verið einn mánuður sem
reyndar er óvenju langt. Ástæðan
fyrir stoppinu nú er sú að pramm-
arnir sem eru notaði við þangslátt-
inn hafa verið í mikilli yfirhalningu.
Það var kominn tími á ýmiss konar
viðhald. Það er mjög mikilvægt að
þeir séu í góðu standi,“ segir Örn.
Fjórir menn eru í áhöfn Grett-
is. Skipið kom til Reykhóla 15. maí
2011 eftir gagngera endurbyggingu
á Akranesi og Akureyri. Það þjón-
aði áður sem skelfisksveiðibátur á
kúfskel og var smíðað í Kína. Auk
Arnar skipstjóra eru stýrimaður, vél-
stjóri og kokkur um borð. „Ekki má
gleyma kokknum, hann er aðal mað-
urinn um borð. Ég og vélstjórinn
erum búsettir hér á Reykhólum en
kokkurinn býr í Stykkishólmi. Svo
vantar okkur stýrimann sem stendur
en það rætist sjálfsagt úr því.“

Sjómaður í hálfa öld
Örn skipstjóri fluttist ásamt fjöl-
skyldu sinni til Reykhóla frá Tálkna-
firði árið 2002. Fyrstu árin var hann
stýrimaður á gömlu Karlseynni sem
var gerð út af Þörungaverksmiðj-
unni og skipstjóri þar í afleysingum.
„Svo tók ég við þegar Gylfi Helga-
son skipstjóri varð 67 ára og sett-
ist í helgan stein. Þetta er fínt starf
og mjög góður viðkomustaður fyr-
ir svona karla eins og mig að vera í
áður en þeir fara í úreldingu og á eft-
irlaun,“ segir Örn og kímir.
Hann hefur verið sjómaður alla
sína starfsævi. „Á næsta ári verða
komin 50 ár síðan ég var skráður í
mitt fyrsta skipsrúm. Það var í júlí
1965 á síldarbát frá Tálknafirði. Þar
bjó ég alltaf þar til við fjölskyldan
fluttum hingað á Reykhóla. Lengst
af var ég á togaranum Tálknfirð-
ingi BA þar sem ég var meðal ann-
ars skipstjóri. Hann var svo seld-
ur frá byggðinni með veiðiheimild-
um. Þá lenti ég á hálfgerðum flæk-
ingi. Ég var meðal annars á rækju-
veiðum á Flæmska hattinum austur
af Kanada.“
Á risarækju við Afríku
Örn segir að þessar rækjuveiðar
austur af Kanada hafi leitt til þess að
hann fór að Afríkuströndum til að
stunda veiðar á risarækju. Hann var
stýrimaður á rækjutogaranum Ottó
Wathne þegar tveir félagar hans þar
um borð keyptu sér togara frá Nor-
egi. „ Það var ákveðið að fara á risa-
rækju við Miðbaugs Gíneu í Afríku.
Þetta gekk hörmulega. Við veidd-
um vart ofan á eina brauðsneið.
Þarna var ég í rúma tvo mánuði. Ég
veiktist hastarlega. Fékk einhverja
ígerð í aðra löppina og var draghalt-
ur. Við fengum allir einhvers konar
svona kýli og útbrot þarna niður frá.
Sennilega voru þetta skordýrabit eða
eitthvað svoleiðis. Það var farið með
mig til einhvers læknis sem var Spán-
verji. Sá tók ekki pípuna úr munni
sér á meðan hann var að skoða mig.
Þá var fóturinn orðinn stokkbólginn
og vessaði úr. Hann svældi pípuna
og lét mig hafa einhverja töflur að
éta og einhverjar sprautur. Það virk-
aði ekki neitt og ég var bara sendur
heim til Íslands. Þegar ég kom loks
heim til Tálknafjarðar, grindhorað-
ur og illa til reika, þá sagði konan við
mig að ég færi ekki í fleiri svona leið-
angra. Hér eftir yrði ég heima,“ seg-
ir Örn.
Mjög góð vinna
Hann segist hafa hlýtt þeim fyrir-
mælum síðan. „Um tíma fór ég að
gera út með félaga mínum.Við vor-
um með kvótalausan bát en leigðum
til okkar heimildir. Það gekk ekki
upp. Eftir það byrjaði ég svo hér á
skipum Þörungaverksmiðjunnar. Ég
kann ljómandi vel við þetta. Við för-
um út á morgnana og erum komn-
ir aftur inn um miðjan dag. Það er
alltaf lagst við bryggju yfir nótt. Þeg-
ar við erum á stórþaranum á veturna
sækjum við stundum svo utarlega í
Breiðafjörðinn að við leggjumst að
bryggju í Flatey eða á Brjánslæk til
að leggja okkur. Annars erum við
mest hér í grennd við Reykhóla.“
Örn útskýrir nánar hvernig vinnslu
og útgerð er háttað við þörungatekj-
una. „Það má segja að árið skiptist
í tvö tímabil þegar þang- og þara-
tekjan er annars vegar. Í maí hefst
það tímabil þegar þangið er skorið.
Það stendur allt sumarið og haust-
ið fram í nóvember. Það eru frost-
in og ísingin sem stoppar okkur af
í því. Við getum ekki átt við þang-
skurðinn í frosti. Það leggst ísskán
yfir fjörusvæðin með ströndinni þar
sem þangið er slegið með sérstökum
prömmum. Það er ekkert hægt að
nota þá við slíkar aðstæður.“
Uppskera af
gróðri hafsins
Prammarnir eru ekkert annað en
fljótandi sláttuvélar. Þeir slá þangið
sem síðan er sett í netpoka sem hver
um sig taka um þrjú tonn af þangi.
Þessir pokar fljóta. „Þeir eru bundn-
ir við ból, kannski 90 til 100 pok-
ar saman. Við komum svo á Gretti,
sækjum þessa poka og siglum með
þá til Reykhóla. Í verskmiðjunni
þar starfa á bilinu 16 til 18 manns.
Það eru aðeins fleiri þegar þangver-
tíð stendur yfir um sumarmánuðina.
Það þarf fleiri þá en í þaranum.“
Þegar ekki er lengur hægt að
vinna við þangsláttinn með prömm-
unum þá er skipt yfir á þaratekju.
„Þarinn stendur dýpra og lengra úti
frá ströndum og við þurfum ekki að
hafa áhyggjur af ísnum þar. Þetta eru
tvær tegundir af þara; hrossaþari og
stórþari. Sá síðarnefndi er á dýpra
vatni. Við kröfsum þarann upp með
sérstökum búnaði sem er dreginn á
eftir Gretti. Þessi búnaður er eigin-
lega eins og stór greiða, sem við köll-
um reyndar klóru, sem er slakað nið-
ur. Klóran er dregin gegnum þara-
beltin og tekur upp með sér gróð-
urinn sem safnast í hana þegar híft
er. Við erum með tvær svona klórur
um borð í skipinu. Alltaf þegar önn-
ur þeirra er hífð inn þá er hinni slak-
að út og niður. Það er svo losað úr
klórunni sem hefur verið hífð inn of-
aní lest skipsins.“
Góð reynsla af Gretti
Uppskerusvæði Þörungaverksmiðj-
unnar er um innanverðan Breiða-
fjörð nokkurn veginn alveg frá
Brjánslæk, austur um og suður und-
ir Grundafjörð. „Við höfum sleg-
ið þang í Kolgrafafirði. Prammarn-
ir fóru þá undir brúna á liggjandan-
um eða hafa strauminn með sér þeg-
ar var fjara. Pokunum með þanginu
var svo bara skutlað út undir brúna
með straumnum í útfallinu og við
biðum fyrir utan á Gretti og hirtum
þá upp.“
Örn segir að Grettir BA hafi
reynst mjög vel síðan skipið kom
fyrir þremur árum.
mþh
Þangskurður í Kolgrafafirði á Snæfellsnesi. Ljósm. sk.
Sækja þang og þara allt árið um kring
Örn Sveinsson skipstjóri fyrir framan skip sitt Gretti BA 39 á Reykhólum. Ljósm. mþh.
Þangskurðarprammar við bryggju á Reykhólum. Ljósm. bae.
Örn skipstjóri í brú skipsins. Það er afar snyrtilegt og vel búið tækjum enda skipið
eins og nýtt. Ljósm. mþh.