Læknablaðið - 15.07.2005, Blaðsíða 41

UMRÆÐA & FRÉTTIR / CODEX ETHICUS
Endurskoðun Codex Ethicus
Siðareglur lækna endurspegla hugsunarhátt og
hefðir þeirra sem stéttar. Pótt sum atriðin breyt-
ist ekki í áranna rás hafa önnur tilhneigingu til
að sveigjast eftir tíðaranda og aðstæðum. Þær
siðareglur sem við búum við núna í Læknafélagi
íslands hafa ekki tekið neinum umtalsverðum
breytingum í hálfan annan áratug. Stjórn LI
ákvað því í byrjun árs 2004 að fram skyldi fara
endurskoðun á Siðareglum lækna, Codex Ethicus.
Stjórnin skipaði þriggja manna nefnd undir forystu
Ásdísar Rafnar hrl., fyrrum framkvæmdastjóra
félagsins, en auk hennar sátu í nefndinni Tómas
Zoega, fyrrum formaður Siðfræðiráðs LI og Einar
Oddsson þáverandi formaður ráðsins. Nefndin
skilaði tillögu sinni að endurskoðuðum siðareglum
til stjórnarinnar sem ákvað að senda tillöguna til
Siðfræðiráðs til umfjöllunar. Siðfræðiráð skipa:
Jón Snædal formaður, Arna Rún Óskarsdóttir,
Ástríður Stefánsdóttir, Benedikt Ó. Sveinsson,
Guðlaug Þorsteinsdóttir, Kristín Sigurðardóttir og
Sveinn Kjartansson.
Tillögur nefndarinnar voru talsverðar og vörð-
uðu innihald, uppbyggingu og innra samræmi.
Siðfræðiráðið var í flestum grundvallaratriðum
sammála en gerði nokkrar breytingar til viðbótar
og skilaði svo af sér til stjórnar LÍ í apríl síðast-
liðnum og verða tillögurnar lagðar fyrir aðalfund í
haust til umræðu og afgreiðslu. Það gefst tæplega
rúm til þess þá að fara nákvæmlega yfir þessar
breytingar en auðvitað gefst færi á umbótum ef
þurfa þykir. Það er því mikilvægt að allir læknar
sem láta sig siðareglur félagsins einhverju skipta
skoði þær vel og komi á framfæri hugmyndum að
breytingum fyrir aðalfund eða á honum.
Þær breytingar sem lagðar eru til verða ekki
tíundaðar hér en minnst á nokkur atriði sem taka
efnislegum breytingum. Læknar eru því hvattir til
að skoða tillögurnar á netinu og mynda sér skoðun.
• Skírskotað er til laga og reglugerða sem sam-
þykkt hafa verið frá því síðasta endurskoðun
fór fram, svo sem lög um réttindi sjúklinga,
persónuvernd og ákvæði um starfsumhverfi
lækna.
• Ákvæði úr lögum um réttindi sjúklinga rata
inn í siðareglurnar efnislega, svo sem réttindi
þeirra til að fá upplýsingar og einnig réttindi
þeirra að fá ekki upplýsingar ef þeir ákveða
svo. Ennfremur hvernig fara skuli með upp-
lýsingar sem viðkomandi sjúklingur getur
vegna heilsu sinnar ekki meðtekið.
• Nýr seinni hluti á 6. grein: „Læknir sem tekur
þátt í vísindarannsókn skal gæta þess að allar
rannsóknarniðurstöður, sem hafa þýðingu
fyrir sjúkdómsgreiningu, meðferð og forvamir,
verði birtar. Birting niðurstaðna skal almennt
fara fram á vettvangi læknisvísindanna.“
• í 10. grein er nýtt ákvæði: „Læknir skal hafa
það hugfast að náin persónuleg kynni við
sjúkling geta haft áhrif á dómgreind hans og
faglegt sjálfstæði. Læknir ætti því almennt
að forðast að bera ábyrgð á læknismeðferð
náinna vandamanna sinna, ekki síst þegar
um langvarandi og alvarlega sjúkdóma er að
ræða. Ótilhlýðilegt er að læknir stofni til kyn-
ferðislegs sambands við sjúkling sem hann
hefur til meðferðar."
• Ákvæði um vísun sjúklinga frá einum lækni
til annars eru stytt og einfölduð en þau þóttu
full smámunasöm.
• Til viðbótar stuttri grein er hljóðar svo og
verður óbreytt: „Læknir má auglýsa starf-
semi sína að því marki, sem landslög leyfa.“
bætist:
„Við kynningu á læknisþjónustu skal veita
nákvæmar og áreiðanlegar upplýsingar og
hafa öryggi þeirra að leiðarljósi sem leita
eftir þjónustunni. Kynni læknir sjálfan sig
og starfsemi sína á vefsíðum eða með öðrum
hætti skal hann birta siðareglur lækna með
aðgengilegum hætti.“
• Ákvæði um að læknar og fjölskyldur þeirra
skuli fá þjónustu endurgjaldslaust hjá öðrum
læknum er felld niður.
Röksemdafærsla fyrir þessum breytingum og
þær tillögur sem skilað var til stjórnar LI eru á
neti Ll' www.lis.is Til glöggvunar verða tillögurnar
birtar aðskildar eins og þær hafa komið fram frá
nefnd stjórnar LÍ annars vegar og frá Siðfræðiráði
hins vegar.
Jón Snædal
jsnaedal@landspitali. is
Höfundur er formaður
Siðfræðiráðs Læknafélags
íslands.
Læknablaðið 2005/91 609