Fréttatíminn - 12.09.2014, Blaðsíða 94

— 10 — 12. september 2014
Þ U R R A U G U
Náttúruleg vörn
Nýjung
gegn þur
rki
í augum
Thealoz inniheldur trehalósa sem er
náttúrulegt efni sem finnst í mörgum jurtum
og dýrum sem lifa í mjög þurru umhverfi.
Trehalósi eykur viðnám þekjufrumna
hornhimnunnar gegn þurrki.
Án rotvarnarefna
Þægilegar umbúðir auðvelda skömmtun
2ja mánaða skammtar
Má nota með linsum
Fæst í flestum lyfjaverslunum
Meðferð við þurrki í augum
Talið er að 5 til 30 prósent fólks
50 ára og eldra hafi augnþurrk.
Á undanförnum árum hefur
mikil þróun átt sér stað á sviði
meðferðar við augnþurrki.
Mikil tölvunotkun getur aukið
einkennin.
sérstaka ástæðu að finna fyrir augn-
þurrkinum.“
Greining á augnþurrki
Þegar augnþurrkur er greindur er
nákvæm saga lykilatriði. „Staðlaðir
spurningalistar, hefðbundnar próf-
anir og tæknilega þróaðar rann-
sóknir eru gundnvöllur greiningar,
í samræmi við alþjóðlegar leiðbein-
ingar TFOS (Tear Film and Ocular
Surface Society). Táralind notast við
nýtt tæki, svo kallaðan „OCULUS
Keratograph“, sem gerir okkur kleift
að skoða tárafilmuna og fitukirtlana í
augnlokunum á mun nákvæmari hátt
en áður hefur verið mögulegt.“ Síðan
eru augun skoðuð með smásjá, tára-
framleiðslan og fituinnhald í tárum
eru metin auk þess sem sérstök litar-
efni eru notuð til að meta ástand yfir-
borðs þeirra.
Meðferð við augnþurrki
Undanfarin ár hafa miklar breytingar
orðið í meðferð augnþurrks. Gunn-
ar segir að áður fyrr hafi verið talið
að þurrk í augum mætti oftast rekja
til minnkaðrar táraframleiðslu en í
dag sé augnþurrkur meðhöndlaður
sem margþættur sjúkdómur sem
einnig megi rekja til minnkunar, eða
minni gæða, olíu í tárafilmu augans.
Augnþurrkur er meðhöndlaður eftir
því hversu alvarlegur hann er sam-
kvæmt alþjóðlegum viðmiðunar-
reglum (Tear Film and Ocular Sur-
face Society).
Gervitár eru grundvöllur með-
ferðarinnar ásamt bólgueyðandi
lyfjum eftir því sem við á. „Það hefur
orðið mikil þróun á þessu sviði á und-
anförnum árum og ýmsar nýjungar á
sjóndeildarhringnum. Tappar í tára-
göngin sjá síðan til þess að þau tár
sem eru til staðar gagnist sem allra
lengst,” segir hann.
„Hvarmarnir gegna eins og áður
kom fram lykilhlutverki fyrir yfir-
borð augans og tárafilmuna. Þá
er nauðsynlegt að hita, nudda og
hreinsa. Þetta er gert til að koma
eðlilegri starfsemi kirtla í augnlok-
unum af stað, þannig að nóg verði
til af fituefnum. Hitameðferð bætir
starfsemi fitukirtlanna og þar með
gæði tárafilmunnar. Þetta má til
dæmis gera með heitum bökstrum
og nuddi á augnlokin til að dreifa
fituefnunum sem hafa bráðnað við
upphitun“ segir Gunnar Már. Að
auki getur svokölluð Blephasteam-
meðferð komið að góðum notum.
Þá eru sérstök hita- og rakagefandi
gleraugu notuð í 10 mínútur í senn
allt að tvisvar sinnum á dag í þrjár
vikur.
Nánari upplýsingar má nálgast
á vefnum www.taralind.is
Unnið í samvinnU við
Táralind
Almenn ráð
við Augn-
þurrki
Tölvunotkun
Mikil tölvunotkun er
líklega ein algengasta
orsök þurra augna. Við
blikkum augunum mun
sjaldnar þegar við horf-
um á tölvuskjá og veldur
það aukinni uppgufun
tára. Hægt er að koma í
veg fyrir þetta með því
að breyta uppstillingu
skjásins, skrifborðsins
og stólsins. Skjárinn
ætti að vera í 50-70 cm
fjarlægð frá augum,
hann ætti að halla 15-20
gráður aftur og miðja
hans ætti að vera 15-30
gráðum undir beinni
sjónlínu. Einnig er gott
ráð að minnka birtustig
skjásins og gera
reglulega hlé á vinnu.
mataræði
Rannsóknir hafa sýnt
að ómega-3 fitusýrur,
sem fást meðal annars
úr lýsi, geta dregið úr
einkennum augnþurrks.
lyf
Mörg lyf geta valdið
augnþurrki. Meðal
þeirra lyfja eru blóð-
þrýstingslyf, ofnæmis-
lyf, þunglyndislyf og lyf
við bólum. Ef þú greinist
með augnþurrk og notar
eitthvað af þessum
lyfjum mælum við með
því að þú hafir samband
við heimilislækninn
þinn og athugir hvort þú
getir hætt að taka lyfið,
minnkað skammtinn
eða skipt lyfinu út.
þurrt loft
Orsök augnþurrks má
ekki sjaldan rekja til
þess að loftið innanhúss
er of þurrt. Vinnueftir-
litið hefur birt leiðbein-
ingar um inniloft á
vinnustöðum, meðal
annars um hvernig
má stilla raka og bæta
inniloftið á vinnustað.
þ egar tárafilma augans nær ekki að viðhalda nauðsynlegri vörn á yfirborði augans myndast augnþurrkur. Að sögn Gunn-
ars Más Zoëga, augnlæknis hjá Táralind,
er augnþurrkur afar algengt vandamál
sem valdið getur allt frá vægum óþæg-
indum til verulegra vandamála. „Er-
lendar rannsóknir hafa áætlað að 5 til 30
prósent þeirra sem eru eldri en 50 ára
hafi augnþurrk.
Helstu einkenni eru augnþreyta, ljós-
fælni, sviða- og kláðatilfinning, breyti-
leg sjónskerpa og síðan getur aukið
tárarennsli verið einkenni augnþurrks,“
segir hann.
Ástæður augnþurrks
Orsakir augnþurrks eru fjölþættar og
afleiðingar hans sjást í tárafilmunni og
á yfirborði augans. Minnkuð tárafram-
leiðsla er algeng orsök augnþurrks.
Gunnar segir fitukirtla augnlokanna
nauðsynlega fyrir heilbrigða tárafilmu.
Hvarmabólga geti truflað framleiðslu
þessara fitukirtla og leitt til augnþurrks.
Ástæður augnþurrks geti einnig verið
tengdar lyfjum sem einstaklingurinn
þarf að taka af öðrum orsökum.
Augnþurrkur
er algengt
vandamál
sem rétt er
að bregðast
við. Mikil
þróun hefur
orðið á sviði
meðferðar við
augnþurrki
undanfarin ár.
Augnþurrkur er einnig tengdur
ýmsum gigtarsjúkdómum og sjálfs-
ofnæmissjúkdómum. „Umhverfi
okkar hefur einnig veruleg áhrif á
einkennin, þannig getur þurrt og
kalt loft verið til vandræða auk þess
sem mikil tölvunotkun getur aukið
einkennin. Oft er hins vegar enga