Fréttatíminn - 12.09.2014, Blaðsíða 12

Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is Fréttastjóri: Höskuldur
Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri og stjórnarformaður: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@
frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Í
Í fjárlagafrumvarpi næsta árs er gert ráð
fyrir hallalausum fjárlögum annað árið
í röð. Það er vísbending um að við séum
smátt og smátt að vinna okkur út úr vand-
anum, að hagur ríkisins sé heldur að
vænkast. Batnandi horfur sjást í hagtölum,
meðal annars 3,4% hagvexti, 2,4% kaup-
máttaraukningu og 3,5% atvinnuleysi. Enn
eru skuldir ríkisins þó of miklar og vaxta-
greiðslur verulega íþyngjandi. Reiknað er
með því að skuldahlutfall
ríksins á næsta ári verði 74%
en það var 90% árið 2011. Að
óbreyttu tekur of langan tíma
að lækka þetta hlutfall. Því er
eðlilegt að hugað sé að sölu
30% hlutar í Landsbankanum
hf. en það sem fæst fyrir
þann hlut á að nota til greiðslu
skulda, greiða niður lán sem
tekin voru til að endurfjár-
magna fjármálastofnanir í
kjölfar hrunsins. Þessi fyrir-
ætlun er vitaskuld háð því að ásættanlegt
verð fáist fyrir hlutinn.
Reiknað er með því að tekjur ríkisins á
næsta ári muni nema 644,5 milljörðum króna
en gjöld 640,5 milljörðum. Því er áætlað að
afgangur verði 4 milljarður króna.
Helstu tíðindin í fjárlagafrumvarpinu eru
breytingar á virðisaukaskattskerfinu en með
þeim dregur saman milli skattþrepanna. Hið
lægra hækkar úr 7% í 12% en hið efra lækkar
úr 25,5% í 24%. Tilgangur breytinganna er að
auka skilvirkni virðisaukaskattskerfisins og
jafnræði milli atvinnugreina. Jafnframt verða
almenn vörugjöld afnumin en þau leggjast
í dag á sykruð matvæli og drykkjarvörur,
byggingarvörur, varahluti í bíla, stærri heim-
ilistæki, auk annarra raftækja. Samhliða
breytingunum verða barnabætur hækkaðar.
Úrelt neyslustýring fylgdi vörugjöldunum
og því er tímabært að fella þau niður. Tollar
og vörugjöld hafa verið hærri hér en í ná-
grannalöndunum. Þá hefur almenna þrepið
í virðisaukaskattinum, 25,5%, verið of hátt.
Viðskiptaráð hefur til dæmis bent á að með
afnámi tolla og vörugjalda og afnámi undan-
þága frá virðisaukaskatti væri hægt að lækka
almenna hlutfallið í 20% án þess að skerða
tekjur ríkissjóðs. Það kom hins vegar fram
hjá Bjarna Benediktssyni efnahags- og fjár-
málaráðherra, við framlagningu fjárlaga-
frumvarpsins, að slíkt stökk væri of stórt.
Með breytingum á virðisaukaskattskerfinu
nú er stefnt að aukinni skilvirkni og er full
þörf á því en fram hefur komið að Ísland sé
15% undir meðaltali OECD ríkjanna þegar
kemur að skilvirkni virðisaukaskatts.
Reiknað er með að ráðstöfunartekjur auk-
ist um 0,5% með breytingum á virðisauka-
skattskerfinu, afnámi vörugjalda og hækk-
un barnabóta. Vel þarf að standa að málum
til þess að svo verði. Áhyggjur stjórnarand-
stöðu og launþegasamtaka snúast meðal
annars að því. Oddný G. Harðardóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar og fyrrverandi
fjármálaráðherra, hefði til dæmis viljað sjá
meiri mótvægisaðgerðir til að vega á móti
hækkun neðra þreps í virðisaukaskattskerf-
inu. Gylfi Arnbjörnsson, forseti Alþýðusam-
bands Íslands, hefur lýst efasemdum um
breytingarnar sem komi einkum illa við
tekjulág heimili og barnafólk og telur ólík-
legt að þær muni ekki hafa áhrif á verðlag.
ASÍ bendir á að hækkun á virðisaukaskatti
á matvæli í neðra þrepinu skili sér hratt út í
verðlag en niðurfelling vörugjalda og lækk-
un á efra þrepi virðisaukaskattsins kunni að
skila sér síður.
Þarna reynir á alla og verðskyn í verð-
bólgusamfélagi er því miður brenglað – þótt
nú um stundir hafi náðst tök þau tök á verð-
bólgunni að hún sé innan viðmiðunarmarka
Seðlabanka Íslands. Stjórnvöldum ber skylda
til að fylgjast einarðlega með þróuninni í
krafti stofnana sinna. Verslunin verður að
sjá til þess að verðlækkun vegna niðurfell-
ingar vörugjalda og lækkunar efra þreps
virðisaukaskattskerfisins nái til neytenda.
Alþýðusambandið og fleiri fylgjast grannt
með verðlagi í verslunum. Herða verður það
aðhald. Neytendasamtökin verða að halda
vöku sinni en fyrst og fremst er það neyt-
endanna sjálfra, alls almennings, að sjá til
þess að nauðsynlegar mótvægisaðgerðir
vegna breytinga á virðisaukaskattskerfinu
skili sér.
Breytingar á virðisaukaskattskerfi og niðurfelling vörugjalda
Mótvægisaðgerðir skili sér
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
LóABORATORÍUM LóA hjáLMTýsdóTTiR
MMikilvægt
Magnesíum plús með
B12, B6 og fólinsýru er
slakandi og styrkjandi
fyrir líkama og sál.
Leitið upplýsinga á auglýsingadeild
Fréttatímans í síma 531 3310 eða á
auglysingar@frettatiminn.is
Fréttatímanum er dreift á
heimili á höfuðborgarsvæðinu
og Akureyri auk lausadreifingar
um land allt.
Dreifing með Fréttatímanum
á bæklingum og fylgiblöðum
er hagkvæmur kostur.
Ert þú að huga
að dreifingu?
12 viðhorf Helgin 12.-14. september 2014