Læknablaðið - 15.03.2007, Blaðsíða 39

UMRÆÐA & FRÉTTIR /ÁTRÖSKUN
Byltingarkenndar breytingar í faginu
Viðtal við Guðlaugu
Þorsteinsdóttur geðlækni
Guðlaug Þorsteinsdóttir geðlæknir hefur um
eins árs skeið staðið fyrir teymi um meðferð við
átröskunum á geðdeild Landspítala eftir að hafa
unnið í 10 ár á bráðamóttökudeild á geðsviði spít-
alans. Hún segir þörfina fyrir úrræði og meðferð
vegna átraskana vera mjög brýna en næsta verk-
efni sé að koma á fót sérhæfðu meðferðarheimili
fyrir átröskunarsjúklinga sem ekki er fyrir hendi
í dag.
Guðlaug lauk námi frá læknadeild HÍ 1986 og
segir að val um sérgrein hafi vissulega vafist fyrir
sér. „Ég var búin að vera á ýmsum deildum og
líkaði það allt saman vel en árið 1986 átti ég mitt
fyrsta barn og var á meðgöngunni og eftir fæðing-
arorlof að vinna á geðdeild Borgarspítalans. Mér
líkaði það vel og fannst því liggja nokkuð beint við
að fara í þessa sérgrein og í janúar 1990 fluttum
við til Svíþjóðar þar sem ég fór í framhaldsnám
í geðlækningum. Við fluttum svo aftur heim í lok
árs 1995.“
Pú hefur orðið talsverða yfirsýn yfir þróun geð-
lœkninga á íslandi síðustu tvo áratugina. Geturðu
lýst því aðeins hvernig það kemur þér fyrir sjónir.
Spurning hvað sparast
„Já, tíminn flýgur. Ég kynntist starfinu á A-2,
geðdeild Borgarspítalans, á þessum fyrstu árum
eftir að ég útskrifaðist en ég hafði einnig áður
unnið á sumrin sem starfsmaður á geðdeildinni á
Arnarholti og á móttökudeild geðsviðsins 33C á
Landspítala og hef því eiginlega yfirsýn enn lengra
aftur. Mér finnst ég hafa upplifað alveg gríðarleg-
ar breytingar í faginu, nánast byltingarkenndar
á þessum tíma. Bæði hvað varðar meðferð og
meðferðarumhverfi, nálgun við sjúkdómana og
hvernig samfélagið hefur breyst í afstöðu sinni til
geðsjúkdóma. Þegar maður horfir til baka þá er
allt öðruvísi að vinna sem geðlæknir í dag en var
fyrir 20 árum. Geðdeildirnar voru miklu meira
bákn hér áður og fólk bjó meira og minna á lang-
legudeildunum. Nú hefur innlagnarplássum hefur
fækkað gríðarlega. Hér á Landspítala hefur pláss-
um fækkað um ein 100 á undanförnum 10 árum,
búið að loka öllum útibúum eins og á Vífilsstöðum,
Arnarholti, Gunnarsholti, Flókagötu, Víðinesi, og
bráðaplássum hefur fækkað og fólkinu meira og
minna ýtt út í samfélagið."
Er þetta jákvœð þróun?
„Að mörgu leyti er hún jákvæð en um leið
vandmeðfarin. Þetta hefur verið kallað „afstofn-
anaseríng” þó varla sé hægt að segja að á Islandi
hafi verið reknar stofnanir Iíkt og tíðkaðist erlend-
is. Samfélagsgeðlækningar eru það sem koma skal
og auðvitað á fólk að geta búið á eigin heimili með
faglegri aðstoð. Við höfum í rauninni verið talsvert
á eftir nágrannaþjóðunum að þróa samfélagsgeð-
lækningar en á allra síðustu árum er að spretta upp
vísir að þeim. Það hefur náttúrulega verið fjallað
talsvert um þetta í fjölmiðlum og geðlæknastéttin
á ómaklegan hátt verið sögð gamaldags og of upp-
tekin af lyfjameðferð. Auðvitað hafa geðlækningar
þróast eins og allar aðrar sérgreinar en svona mikl-
ar breytingar verða að gerast í takt við umhverfið
þar sem við vinnum. Það er ekki hægt að loka
deildum án þess að eitthvað annað og betra úrræði
komi í staðinn. Það er varla meiningin að minnka
þjónustu við geðsjúka þegar stofnunum er lokað
heldur bæta hana og bjóða betra úrræði. Þetta
hefur ekki haldist nægilega vel í hendur, bætt þjón-
usta og lokun deilda síðastliðin tíu ár. Sérstaklega
hafa þeir verst settu orðið útundan, en það eru
geðsjúkir áfengis- og vímuefnaneytendur. Fyrir 20
árum var legutími langur á deildunum, stundum
óþarflega langur og gat dregið úr sjálfsbjargarvið-
leitni fólks, en núna hefur þetta algerlega snúist
Guðlaug Þorsteinsdóttir
geðlœknir.
Hávar
Sigurjónsson
Læknablaðið 2007/93 211