Læknablaðið - 15.07.2008, Blaðsíða 11

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Sigurður
Árnason1
læknir
Valtýr
Stefánsson
Thors25
læknir
Þórólfur
Guðnason2’3
bamalæknir
Karl G.
Kristinsson1’4
sérfræðingur I sýklafræði
Ásgeir
Haraldsson12
barnalæknir
Lykilorð: blóðsýkingar,
Streptococcus pneumoniae,
pneumókokkar, sýklalyfjanæmi,
Neisseria meningitidis,
meningókokkar.
^Læknadeild HÍ,
2Barnaspítala
Hringsins, Landspítala,
3Landlæknisembættið,
4Sýklafræðideild,
Landspítala, 5Wilhelmina
kinderziekenhuis, Utrecht,
Hollandi
Fyrirspurnir og
bréfaskriftir:
Ásgeir Haraldsson,
Barnaspítala Hringsins,
Landspítala Hringbraut,
101 Reykjavík.
asgeir@landspitali. is
Blóðsýkingar barna
á íslandi 1994-2005
Ágrip
Inngangur: Blóðsýkingar barna af völdum bakt-
ería geta verið alvarlegar. Skjót greining og viðeig-
andi meðferð geta skipt sköpum. Mikilvægt er að
vita hvaða bakteríur eru algengastar hjá börnum
á mismunandi aldri auk þess að þekkja sýkla-
lyfjanæmi þeirra svo unnt sé að beita markvissri
meðferð eða forvörnum.
Markmið: Að draga fram helstu þætti í faralds-
fræði blóðsýkinga barna á íslandi á tímabilinu 20.
september 1994-16. mars 2005.
Efniviður og aðferðir: Allar jákvæðar niður-
stöður blóðræktana hjá bömum 0-18 ára skráðar
á Sýklafræðideild Landspítalans á rannsóknar-
tímabilinu voru skoðaðar. Skráður var aldur og
kyn sjúklings, tegund bakteríu sem ræktaðist,
dagsetning sýnatöku og niðurstöður næmisprófa.
Bömin voru flokkuð í fjóra aldurshópa; nýburar
(<30 daga), ungbörn (30 daga-1 árs), börn á leik-
skólaaldri (1-6 ára) og börn á skólaaldri (6-18 ára).
Niðurstöður blóðræktana voru flokkaðar sem
mengun, líkleg mengun, líkleg sýking eða sýking.
Niðurstöður: Alls ræktuðust bakteríur í 1253
sýnum frá 974 börnum á tímabilinu, 647 sýni frá
drengjum og 606 frá stúlkum. Flestar jákvæðar
ræktanir voru hjá bömum á fyrsta aldursári (594;
47,4%) og þar af voru 252 hjá nýburum (42,4%
barna á fyrsta aldursári). Kóagúlasaneikvæðir
stafýlókokkar ræktuðust í 465 tilfellum. Af þeim
ræktunum sem flokkuðust sem sýkingar voru
Streptococcus pneumoniae algengastar (103 tilfelli),
Staphylococcus aureus (94 tilfelli) og Neisseria men-
ingitidis (72 tilfelli). Ekki ræktaðist N. meningitidis
af hjúpgerð C hjá neinu barni eftir að bólusetn-
ing barna hófst árið 2002. Algengustu hjúpgerðir
pneumókokka hjá börnum á íslandi voru 23, 6B,
7, 19 og 14. Ónæmi fyrir makrólíðum var hátt
hjá pneumókokkum (19%) og streptókokkum af
flokki A (33%).
Alyktun: Niðurstöðurnar gefa mikilvægar upp-
lýsingar fyrir meðhöndlun barna með alvarlegar
sýkingar og fyrirbyggjandi aðgerðir. Vaxandi
ónæmi fyrir makrólíðum hindrar notkun þeirra
við blinda meðferð hjá börnum með sýklasótt.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna frábæran ár-
angur bólusetningar bama gegn meningókokkum
C auk þess sem þær gefa vísbendingu um mögu-
lega gagnsemi af bólusetningum gegn ákveðnum
hjúpgerðum pneumókokka.
■^■■■ENGLISH SUMMARY^HH
Árnason S, Thors VS, Guðnason Þ, Kristinsson KG, Haraldsson Á
Bacteraemia in children in lceland 1994-2005
Objective: Positive blood cultures from children suggest serious
bloodstream infections. Quick medical response with targeted
therapy is important, taking the child’s age and medical history
into account. Antibiotic therapy and vaccination programs must
be based on accurate knowledge of the prevalence and antibiotic
susceptibility of the bacteria. The aim of this study was to
investigate epidemiological parameters associated with positive
blood cultures in children in lceland from September 20th 1994 to
March 16th 2005.
Materials and methods: All positive bacterial blood cultures
from children 0-18 years of age identified at the Department of
Clinical Microbiology of the Landspitali University Hospital during
the study period. Age and sex of the children, bacterial aetiology,
date of collection and results of antimicrobial susceptibility
tests were registered. The children were divided into four age
groups: neonates (<30 days of age), infants (30 days to one
year), preschool age (1 -6y) and school age (6-18y). The blood
cultures were classified as definite contamination, probable
contamination, probable infection and definite infection.
Results: During the study period 1253 positive blood cultures
were obtained from 974 children; 647 from boys and 606 from
girls. Most of the blood cultures were from children less than
one year old (594; 47.4%) of which 252 were neonates (42.4%
of all children <1y of age). Coagulase negative staphylococci
were the most commonly isolated organisms (37%). Of positive
blood cultures considered definite infections Streptococcus
pneumoniae was the most common (21.7%) followed by
Staphylococcus aureus (19.8%) and Neisseria meningitidis
(15.2%). N. meningitidis C was not isolated in children after a
meningococcal C vaccination was launched in 2002. The most
common pneumococcal serotypes/serogroups were 23, 6B, 7,
19 and 14. Macrolide resistance was common in pneumococci
(19%) and group A haemolytic streptococci (33%).
Conclusion: The results provide important information for
empirical antibiotioal therapy and prophylactic measures
such as vaccination. Increasing macrolide resistance limits
their usefulness as empiric antibiotics in septic children. The
results demonstrate the excellent efficacy of meningococcal
C vaccination. Furthermore the results help in predicting the
efficacy of pneumococcal vaccination of lcelandic children.
Key words: blood cultures, bacteraemia, sepsis, Streptococcus
pneumoniae, antiobiotic sensitivity, Neisseria meningitidis,
meningococcus.
Correspondence: Ásgeir Haraldsson, asgeiri&landspitali.is
LÆKNAblaðið 2008/94 523