Þjóðlíf - 01.01.1990, Blaðsíða 70

nýting þeirrar tækni er eitt gleggsta tákn
nýrra tíma. Þetta er tækni sem hefur
þróast án atbeina skólakerfis. Tækni sem
notar lítið hráefni, spillir ekki heildarsýn
og auðveldar mönnum skapandi starf og
heildarsýn.“
Um þá fullyrðingu að tölvur hafi þróast
„án skólakerfis“ má vitaskuld deila líkt og
flest það, sem fram kemur í bókinni.
Kjarninn í orðum Harðar Bergmanns um
skólakerfi er það að menntun og skóla-
ganga séu sitt hvað.
„Óþarfa skólaganga, sem til er orðin
vegna þess að lengd hennar er orðin aðal
viðmiðunin um kaup og kjör um allt sam-
félagið, er hvorki menntandi fyrir einstak-
linginn né hagkvæm fyrir þjóðfélagið."
Þetta er fullyrðing, sem vissulega sker í
augu lesandans. Fróðlegt væri til dæmis
að heyra skoðun talsmanna hagsmuna-
samtaka háskólamenntaðs fólks á henni.
Og Hörður heldur áfram.
„Óþarft nám, sem tengist hvorki vænt-
anlegu starfi né áhugaefnum nemenda,
ber að skoða sem tíma þeirra og kröftum.
Raunar tapar allt þjóðfélagið á slíku ráðs-
lagi.“
Auðvitað má endalaust deila um það
hvað sé „óþarft nám“ og ekki síður hverjir
eigi að úrskurða um það, nemendur sjálfir
eða menntunaryfirvöld. Deila má einnig
um það hvort það séu góð dæmi um
„óþarfa menntun“ í landi náttúruumbrota
og fátalaðs tungumáls að telja til jarðfræði
og þýsku.
tundum leggur höfundur fram spurn-
ingar, sem lesandi hefði kosið að fá
ýtarlegri svör við. Stundum saknar les-
andi þess að spurningin: hvað gæti komið í
staðinn? sé lögð fram. Ádeilan á sókn að
hámarkstækniþróun er eitt aðalþema bók-
arinnar. En hvað tæki við ef sókn að há-
markstækni hætti? Getur sú sókn ekki
verið forsenda þeirra ágætu nýjunga, sem
öllum koma að gagni, og Hörður Berg-
mann nefnir tölvur, sem dæmi um?
Stundum dettur lesanda í hug, að maður
þurfi „að hafa efni á“ að vera sammála
Herði Bergmann — m.ö.o. að hafa komið
fjármálum sínum, húsnæðismálum og
þvíumlíku á þurrt til að geta gagnrýnt
hina.
En líkt og höfundur segir sjálfur þá er
bókin hugsuð „til að auðga þjóðmálaum-
ræðuna og gefa henni nýjar víddir". Sem
slík er hún mjög þörf, hún skapar um-
ræðugrundvöll og það er umræðan, sem er
aflvaki þjóðfélagsumbótanna. í landi þar
sem of lítið hefur farið fyrir gagnrýninni
þjóðfélagsumræðu er bókin „Umbúða-
þjóðfélagið“ drjúgt framlag og eiga Hörð-
ur Bergmann og Bókaútgáfa Menningar-
sjóðs góðar þakkir skildar fyrir framtak
sitt.
—eh/óg
70 ÞJÓÐLÍF